Yürümek Beyne de İyi Geliyor
Neuroscience’ da ilginç bir araştırma yayınlandı (1).
Araştırma, 77 yaşında atletizm yarışmalarına girmeye başlayan ve kendi yaş grubunda 30’ dan fazla dünya rekoruna sahip olan Olga Kotelgo’ un beyin performansıyla ilgiliydi.
Araştırmada Kotelko’ nun beyninin çalışmadaki 90 yaş üzerindeki diğer kişilerin beyninden çok farklı özelliklere sahip olduğu belirlendi.
Beyninin, nöronları bağlayan ve beynin bir kısmından diğerine mesajların iletilmesini sağlayan “beyaz cevher” adı verilen kısmındaki anormallikler diğerlerine göre çok az idi.
Beynin hafıza ile ilgili olan “hipokampus” da kendisinden 10-20 yaş küçük olanlara göre daha küçülmüş olmakla beraber yaşıtlarınınkinden çok daha büyük idi.
Beyni genel olarak yaşına göre çok genç görünüyordu.
Kotelko’ nun antrenmanlara başlamadan önceki senelerine ait herhangi bir görüntü olmadığı için geç yaşta atletizme başlamasının mı beyin sağlığına iyi geldiği yoksa zaten sağlıklı olan beyninin mi onu madalyalar kazanan bir atlet olmasını mı sağladığı bilinmiyor.
Bu ayırımın bilinmesi önemli çünkü şayet egzersiz zihin ve hafıza üzerine bu derecede etkiliyse bütün yaşlıları egzersize teşvik etmek gerekir.
Birçok epidemiyolojik çalışma fiziksel olarak aktif yaşlıların hareketsiz olan yaşıtlarına oranla bilişsel testlerde daha iyi olduklarını gösteriyor ama bunların çoğu illiyeti değil sadece bir birlikteliği ortaya koyuyor.
İlla atlet olmaya gerek yok!
Bir başka çalışma, sağlıklı bir beyne sahip olmak için ille de rekorlar kıran bir atlet olmaya gerek olmadığını ortaya koyuyor (2).
60-80 yaş arası kadın ve erkeklerde beyin aktivitesini belirleyen hücrelere oksijen sevki, aerobik kapasiteleri ölçüldü ve bir monitör yardımıyla da bir hafta süreyle her gün ne kadar süre ve ne yoğunlukta egzersiz yaptıkları kaydedildi.
Fiziksel olarak en aktif olan gönüllülerin beyin oksijenlenme ve aktivitelerinin özellikle de hipokampus bölgesinin daha iyi olduğu tespit edildi.
Ancak bu çalışmadaki katılımcıların hiçbiri Kotelko gibi atlet değillerdi ve hiçbiri düzenli egzersiz de yapmıyordu ama yürüyor, bahçeyle uğraşıyor ve her işlerini kendileri yapıyorlardı.
Egzersiz beyne neden iyi geliyor?
Egzersizin beyne iyi geldiğini gösteren başka araştırmalar da var.
70-89 yaş arası bir grup kadın ve erkekten hafif direnç egzersizleri yapmaları istenirken kontrol grubu bir sağlık eğitim programına katılanlardan oluşuyordu (4).
Egzersizin bene olan etkilerinin değerlendirilebilmesi için çalışmanın başı ve sonunda bilişsel testler uygulandı.
2 sene sonunda egzersiz yapan grupta hafıza ve dikkatte hafif düzelmeler vardı, test değerleri egzersiz yapmayanlarınkiyle birbirine yakın bulundu ama her iki grubun bilişsel performanslarının yaşlarından beklendiği gibi azalmadığı ve stabil kaldığı görüldü.
Bu egzersizin de bir grup içinde sosyalleşmenin de yaşlıların beyin sağlıklarını müspet etkilediği şeklinde yorumlanabilir.
25 dakika yürü 7 sene uzun yaşa
Saarland Üniversitesi’ nin bir araştırmasında da, her gün 25 dakika hızlı şekilde yürümenin insan hayatına ortalama 7 yıl katabileceği ortaya çıktı (4).
Sonuçları Avrupa Kardiyoloji Topluluğu’nun (ESC) yıllık kongresinde açıklanan araştırma, egzersiz sayesinde yaşlanan DNA’larda iyileşme ibareleri olduğunu gösteriyor.
Gelelim neticeye
Araştırmacılar egzersizin sağlığa neden iyi geldiğini araştırmaya devam ededursunlar siz de yürümeye devam edin; sakın Kotelko’ ya özenip de madalya alacağım diye kan ter içinde kalmayın.
Kimseye spor yapmasını, hele de deli gibi yapmasını veya spor salonuna gitmesini tavsiye etmem.
“Yeteri kadar hareketli olun” derim, “spor dediğiniz şeyi günlük hayatınıza sindirin, spor yaptığınızın farkına varmayın” derim, “her yere yürüyerek gidin” derim, “asansöre, yürüyen merdivene binmeyin” derim, “yürüyün ama öyle lay-lom bir yürüme olmasın, biraz tempolu yürüyün” derim.
Unutmayın, Allah sadece birilerine değil hepimiz “Yürü, ya kulum” diyor.
Evet, yürüyelim arkadaşlar!
Kaynaklar:
1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26237526
2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26244873
3. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=JAMA+Sink+exercise+cognition
