Hiç Bu Açıdan Baktınız mı?

Günümüzün modası: yoga. İstisnasız herkesin yoga hakkında bir fikri var. İnternetten, kitaplardan,dergilerden, gazetelerden, oradan buradan yoga hakkında elde edilen o kadar çok tutarsız bilgi var ki. Fakat yoga hakkında biraz araştırma yaptığınızda, duyduğunuz bilgilerin birbiri ile çeliştiğini görebilirsiniz. Bu söylemlerde yoga'ya dair birbirine zıt birçok ifade ile karşılaşıyoruz. Bazıları yoga’nın stresten uzaklaştıran bir yöntem, bazıları yoga’nın fiziksel şikâyetleri ve hastalıkları iyileştiren bir yol, bazıları ise zihinsel dinginlik elde etmek için kullanılan bir araç olduğuna inanıyor. Bir grup insan yoga’nın bir din olduğunu iddia ederken, bir başka grup bunu hararetle yalanlıyor.

Yoga hakkında birbiri ile çelişen buna benzer o kadar çok görüş vardır ki… Yoga kimilerine göre fiziksel ve zihinsel dengeyi sağlayan bir araç; bir tür meditasyon, dinginlik ve gevşeme yöntemi, bazılarına göre fiziksel ve ruhsal dinginlik elde etmek için izlenen bir yol, nefesle dengeyi kurabilmek ile ilgili bir metot; ya da bedensel rahatlamaya, esnemeye yarayan bir araç, belki de hayatımızı düzenlemek için bize yol gösteren hareketler bütünü ve bazı zamanlarda ise yoga huzura ulaşmak ve zihni boşaltmak için kullanılan bir kişisel destek öğretisi. Sizin de sıraladıklarımdan görebileceğiniz gibi yoga hakkında birbirinden farklı birçok düşünce var. Şimdi "yoga nedir?" konusuna değinmek istiyorum.

Yoga’nın gerçek anlamı nedir? Nihai hedefi nedir? Yoga yapmakla ne elde edebileceksiniz? Tüm bu soruları cevapladığımda, yoga’nın anlamını öğrenecek ve böylece bundan sonra daha bilinçli bir şekilde bu konuya yaklaşacaksınız. Yoga'nın anlamını bilmek önemli, çünkü yoga’ya başlayıpta onun hakkında hiçbir şey bilmeyen o kadar çok insan var ki. Öyle ki onlara yoga adı altında oryantal dans hareketleri bile sunsam, yoga yaptıklarını sanabilirler. Bu yazı ile yoga adı altında yapılanların gerçek yoga olup olmadığını düşünmenizi sağlamak istiyorum.

İşte bu nedenle yoga yapanlara ya da yoga’ya başlamak isteyenlere sesleniyorum. Yoga’nın anlamını ve amacını bilmelisiniz. Uygulamaya, bilgi aldıktan sonra geçmelisiniz. Çünkü ancak bu şekilde bu konuda mükemmeliyete ulaşabilirsiniz.

Yoga’nın kelime anlamı birleşmek, bütünleşmek, kavuşmak, yetişmek ve özellikle de bağlantı kurmaktır. Peki, kiminle bağlantı kurmak? Tanrı’yla. Yoga’nın nihai hedefi Tanrı’yla bağlantı kurup O’na ulaşmaktır. Yoga, “Tanrı bilimidir, Tanrı’yı tanıma ve idrak etme bilimi” (the science of God, God realization). Fakat yoga, günümüzde algıladığımız anlamdaki din kavramından çok uzaktır. Yoga’nın bir din olup olmadığı sorusuna "evet, bir dindir" diye cevap verenler, yoga hakkında sadece yüzeysel bilgiye sahip olan ve esasında yoga hakkında hiçbir pratik deneyim yaşamamış kişilerdir. Din nedir? Yoga bir din midir? Bu konuyu detaylı bir şekilde bir sonraki yazılarımda ele alacağım. Şu anda sadece yoga’nın bizim bildiğimiz din kavramından uzak bir felsefesi olduğunu bilmeniz yeterlidir.

Yoga’yı “bir yaşam bilimi” (the science of life), ya da “ben bilimi, kendini tanıma ve idrak etme bilimi” (the science of self, self realization) olarak tanımlayabiliriz.

Önce “yoga bir yaşam bilimidir” tanımını açıklayalım. Yoga’ya “the science of life” (yaşam bilimi) diyorlar, çünkü aklınıza gelen, ya da hayal bile etmediğiniz her şeyi size sunan yoga’dır. Yoga tıpkı bir okyanus gibidir ve bu okyanusta her şey mevcuttur; güzellik, gençlik, uzun ve sağlıklı yaşam, cinsellik, mutluluk, huzur, zenginlik, iyi ilişkiler vb… Tüm bunları sayarak hayal gücünüzü kısıtlamak istemiyorum, ama şunu biliniz ki, yoga yaşamla ilgili her şeyi size verebilir, hayata dair her sorunuza bir cevap getirebilir. Size, hedeflerinize ulaşabilmek için yöntemler sunar.

Yoga’nın bu tanımını gündelik bir örnekle açıklamama izin verin. Maddi dünyada, bir yere gitmek için sadece bir araca sahip olmak ve bu aracı sürmeyi bilmek yeterli değildir. Yoldaki güvenliği sağlamak için dikkat edilmesi gereken trafik kurallarını da bilmek şarttır. Kırmızı ışıkta geçilmemeli, hız sınırına dikkat edilmeli vb… Aksi takdirde kişi hem kendi, hem de diğerlerinin hayatlarını tehlikeye sokar. Aynı şekilde, yaşam denilen bu yolun da bazı kural ve ilkeleri vardır.

Bedenimi sağlıklı tutmak için neler yapmalıyım? Nasıl beslenmeliyim? Nasıl nefes almalıyım? Nasıl uyumalıyım? Nasıl düşünmeliyim? Nasıl sevişmeliyim? Daha enerjik olmak için neler yapmalıyım? Diğer kişilerle ilişkilerim nasıl olmalı? Başarılı, zengin, yaratıcı, mutlu ve huzurlu olmak için neler yapmalıyım? Yaşama dair bu gibi soruları cevaplamanıza yardımcı olan yoga’nın kurallarını öğrendikten ve hayatınıza dâhil ettikten sonra, istek ve arzularınıza rahatlıkla ulaşabilecek, eskiye nazaran daha huzurlu, daha mutlu, başarılı ve zengin olacaksınız. Tüm bu kuralları, “bir yaşam bilimi” olan yoga’da bulabilirsiniz. Peki diyelim ki yaşamın trafik kurallarını öğrendik ve böylelikle kendimizi daha iyi hissettik, daha huzurlu ve mutlu olduk. Peki ya sonra ne yapmalıyız? Daha ileriye gitmeli, beden, zihin ve kendimiz hakkında bilgi almaya başlamalıyız.

Bu aşamada yoga’nın “ben bilimi” ya da “kendini tanıma ve idrak etme bilimi” olan daha derin tanımına gelmiş oluyoruz. Ben kimim? Özelliklerim nelerdir? Nereden geldim? Niçin geldim? Bu dünyaya geldiysem, ne yapmalıyım? Hayatın amacı nedir? Öldükten sonra nereye gideceğim? gibi soruların cevapları yoga’nın bu tanımında mevcuttur. Çünkü bizler ne bu beden, ne de bu zihiniz. Fakat beden ve zihin ile olan uzun süreli yakın ilişkimiz, kendimizi bunlarla özdeşleştirmemize neden olmuştur. Bu beden çürümeye ve yok olmaya, yani ölüme mahkûmdur. Zihnin ise ürettiği düşüncelerin her geçen gün değiştiğine tanık oluruz.

Çocuk yaştayken düşüncelerim, görüş açım farklıydı, ergenlik döneminde bambaşka şeylere inanıyordum, şimdi ise aynı olaylara çok farklı bir açıdan yaklaşıyorum. On yıl sonra şu anda sahip olduğum mentalitemin değişeceği kaçınılmaz. Bedenin ve zihnin zamana tabi, göreceli ve değişken yapısının bilincinde olan kişinin yüzleştiği en kritik soru “ben kimim?” olacaktır. “Ben kimim” sorusunun cevabını, her gün çürüyen ve ölüme doğru yol alan bedenimde mi, yoksa her an değişen düşüncelerimde mi aramalıyız? Tabii ki hiçbirinde, çünkü her birimiz derinlerde, çok çok derinlerde farklı bir varlık olduğumuzu hissederiz.

Hissettiğimiz şey, bedende yaşayan, zihnini bir bilgisayar gibi kullanan, değişmeyen, bedenin çürümesine rağmen yine de her zaman genç kalan bir varlıktır… Peki, ama bu varlık da kimdir, nedir? Söz konusu, ölüm esnasınd a bedeni terk eden, cesedi canlılardan ayıran bir varlıktır; yani ruh, öz, gerçek ben. Bu bağlamda, yoga size ruh, “ben” hakkında bilgi veren bir yoldur diyebiliriz. Yoga ruhun özelliklerini en ince ayrıntısına kadar açıklar. Ruhu, “ben”i bilmek, idrak etmek, kendi gerçek kimliğinizi tanımak ve yukarıda söz ettiğim tüm soruların cevaplarını bulmak yoga’nın işte bu aşamasında gerçekleşir.

Tekrar vermiş olduğumuz trafik örneğine geri dönelim. İlk aşamada trafik kurallarını öğrenmiş (yaşam bilimi hakkında bilgi almış) olan kişi, ikinci aşamada kendisiyle (ben-ruh) ilgili bilgi alır; aynı zamanda da bedenini ve zihnini nasıl kullanacağını öğrenir. Bu örnekte, kişiyi-şoför, bedeni-araba ve zihni-arabanın motoru olarak düşünebiliriz. Trafik kurallarını bilen şoför (ben, öz, ruh) bu aşamada arabanın özellikleri ve motorun işleyişi hakkında da bilgi almıştır. Artık yola çıkmaya hazırdır. Fakat yola çıkmadan önce yapması gereken son bir şey daha vardır: gidileceği yeri, varacağı noktayı, amacını, yani rotasını belirlemek. İşte bu noktada, yoga, bu nihai hedefin, Tanrı olduğunu söyler.

Bu yazımda, adımlarınıza biraz ışık tutmak için yoga’nın birçok anlamından en önemli birkaçına değinmiş oldum. Bunları tekrarlayacak olursam; yoga, bağlantı kurmak, birleşmek, bütünleşmek, kavuşmak, yetişmektir. Yoga, “yaşam ve ‘ben’ bilimidir. Kendini tanıma, idrak etme ve Tanrı’yı tanıma, idrak etme bilimidir”. Yoga; kısaca Tanrı bilimidir”

Sadece doğru bilgi, hedefine ulaştırır. İşte bu nedenle yoga yapan kişilerin, yaptıkları şey konusunda doğru bilgiye sahip olmaları gerektiğine inanıyorum. Yoga konusundaki bilgi ve tecrübem, günümüzde para kazanmak ya da egolarını tatmin etmek için nasıl bazı kişilerin eksik ve yanlış bilgileriyle, öğrencilerini yanlış yola saptırdıklarını görmeme neden olmakta. Bir sonraki yazımda bu konuya biraz daha açıklık getirebilmek için, “yoga hakkında yanlış bilinenler” meselesine değineceğim.