Elektronik posta (e-posta), Internet'in en eski ve halen en vazgeçilmez iletişim araçlarından birisidir. E-posta, fiziksel, alışılagelmiş posta alımı ya da gönderiminin elektronik olanı ve internet üzerinden gerçekleştirilen, düşük maliyetli ve hızlı duyulan güvenlik, hız, kimlik denetimi gibi gereklilikler göz önünde bulundurulmamıştır ve bu yüzden e-posta altyapısı günümüzde İnternet'in en büyük problemlerine yataklık etmektedir. "Spam^TM" aynı zamanda Geo. A. Hormel and Company (Hormel) şirketi tarafından üretilen domuz eti konservesinin de adıdır.Yığın ileti İnternet için çok yeni bir problem değildir. İlk yığın ileti girişimi, 1 Mayıs 1978 tarihinde DEC'in ABD'nin batı kıyısındaki tüm ARPANet adreslerine yaptığı ürün tanıtımı olarak kabul edilmektedir:

Mail-from: DEC-MARLBORO rcvd at 3-May-78 0955-PDT Date:  1 May 1978 1233-EDT From: THUERK at DEC-MARLBORO Subject: ADRIAN@SRI-KL  DIGITAL WILL BE GIVING A PRODUCT PRESENTATION OF THE NEWEST MEMBERS OF THE  DECSYSTEM-20 FAMILY; THE DECSYSTEM-2020, 2020T, 2060, AND 2060T.  THE  DECSYSTEM-20 FAMILY OF COMPUTERS HAS EVOLVED FROM THE TENEX OPERATING SYSTEM  AND THE DECSYSTEM-10 <PDP-10> COMPUTER ARCHITECTURE.  BOTH THE DECSYSTEM-2060T  AND 2020T OFFER FULL ARPANET SUPPORT UNDER THE TOPS-20 OPERATING SYSTEM.   THE DECSYSTEM-2060 IS AN UPWARD EXTENSION OF THE CURRENT DECSYSTEM 2040 AND  2050 FAMILY. THE DECSYSTEM-2020 IS A NEW LOW END MEMBER OF THE DECSYSTEM-20  FAMILY AND FULLY SOFTWARE COMPATIBLE WITH ALL OF THE OTHER DECSYSTEM-20 MODELS.  WE INVITE YOU TO COME SEE THE 2020 AND HEAR ABOUT THE DECSYSTEM-20 FAMILY AT  THE TWO PRODUCT PRESENTATIONS WE WILL BE GIVING IN CALIFORNIA THIS MONTH.  THE LOCATIONS WILL BE:                 TUESDAY, MAY 9, 1978 - 2 PM                HYATT HOUSE (NEAR THE L.A. AIRPORT)                LOS ANGELES, CA                THURSDAY, MAY 11, 1978 - 2 PM                    DUNFEY'S ROYAL COACH                           SAN MATEO, CA  A 2020 WILL BE THERE FOR YOU TO VIEW. ALSO TERMINALS ON-LINE TO OTHER  DECSYSTEM-20 SYSTEMS THROUGH THE ARPANET. IF YOU ARE UNABLE TO ATTEND, PLEASE  FEEL FREE TO CONTACT THE NEAREST DEC OFFICE FOR MORE INFORMATION ABOUT THE  EXCITING DECSYSTEM-20 FAMILY.

O günden bu yana yığın ileti çoğunlukla ürün ya da hizmet pazarlamak gibi ticari amaçlara hizmet etmiştir.

Ek olarak yığın ileti sadece e-posta ile sınırlı bir hareket değildir. Aşağıdaki şekillerde de kullanıcının karşısına çıkabilmektedir:

• ICQ, Jabber, MSN gibi hızlı mesajlaşma servislerinde
• Usenet haber gruplarında
• Web arama motorlarında
• Web günlüklerinde (bloglarda)
• Faxlarda
• Cep telefonlarında

Yığın İletinin Tanımı Problemi

Yığın iletinin tanımı uzun süredir tartışılan bir konudur ve "E-posta ile Pazarlama" endüstrisinin de yaygınlaşması ile beraber ortak bir tanım üzerinde hukukçular, pazarlamacılar, Internet servis sağlayıcıları ve kullanıcılar olarak uzlaşmak hayli zor görünmekte bu yüzden hukuki yaptırımları beraberinde getirmek üzere düzenlenmesine çalışılan kanunlar gecikmekte ya da işlevselliğini yitirmiş şekilde çıkmaktadırlar.

Amerika Birleşik Devletleri'ndeki FTC'nin (Federal Trade Commission) ticari elektronik posta tanımının çerçevesinin belirlenmesi konusundaki son çalışmasının sonuçlarını 2004 yılında duyurmuştur. Fakat bu da son kullanıcıyı değil, e-posta ile yasal yollardan ürün tanıtımı yapmayı hedefleyen şirketlerin çıkarına bir çalışmadır.

Bununla beraber yığın ileti genel olarak, "istenmeyen elektronik iletiler" olarak tanımlanmaktadır.

Yığın İletilerin Karakteristikleri

Yığın iletiler genellikle aşağıdaki karakteristik özellikleri sergilerler:

• Birden fazla alıcıya aynı içerik ile gönderilirler.
• Çoğunlukla alıcıya hiçbir şey ifade etmezler.
• Çirkin ya da yasadışı içerikle gelirler ya da onlara yönlendirirler.
• İçerikleri yalan ya da yanıltıcı olur.
• Mesajın başlık bilgileri tahrip edilmiş olur.
• Dolayısıyla geriye dönük izleme hayli zor olur.
• Alıcıların bu dağıtımdan ileti almak istemediklerini belirtebilecekleri geçerli/fonksiyonel bir adres sunmazlar.
• Elde edilmesi ve kullanılması kişilik haklarına tecavüz niteliği taşıyan içeriklere sahip olurlar ya da bu yolla toplanan bilgiyi, kitleyi kategorize etmek için kullanırlar.

E-posta Adresleri Nasıl Elde Edilmektedir?

SPAM hareketinin merkezinde kullanıcıların e-posta adresleri vardır. Elde birçok e-posta adresi olduğu takdirde bunların hepsine birden aynı içerikli iletileri göndermek teknik olarak zor değildir. SPAM yapanlar, SPAM yapabilmek için ihtiyaç duydukları e-posta adreslerine ulaşmak için birçok yöntem kullanmaktadırlar. Bunlardan en önemlisi e-posta adresi satışları ve web sayfalarından çalınan adreslerdir.

Web Sayfaları

SPAM yapmak üzere e-posta adresi elde etme yöntemlerinin başında e-posta adreslerini, web sayfalarını linkleri takip ederek teker teker dolaşan web bot'lar ile elde etmek gelmektedir. Bu bot'lar, kendi kendine çalışan ve Internet'i bir arama motoru gibi tarayarak ele geçirdiği e-posta adreslerini bir veritabanına saklayan basit uygulamalardır ve son derece yaygındırlar. Bir web sayfasındaki e-posta adreslerini otomatik olarak elde etmenin ne kadar kolay olduğunu göstermek için yazılmış örnek bir uygulamaya Web sayfalarından e-posta eldesi kısmından ulaşabilirsiniz.

Zincir E-Postalar (Chain Mail)

Zincir e-postalar birçok kişinin birbirine forward ettiği e-postalara verilen isimdir. Elden ele binlerce e-posta adresine ulaşan e-postaların başlık bilgileri içerisinde daha önce hangi adreslere CC (carbon copy)'lendiği bilgisi kolaylıkla çıkarılabilmektedir. Bu sebeple SPAM yapmak için e-posta adresi toplayan şahıs ya da şirketler, insanların çok fazla ilgisini çekebilecek çoğunlukla da yalan olan haberleri, dini sömürü içeren iletileri ya da duygusal sömürü içerikli e-postaları "bunu listendeki herkese forward et" konsepti ile insanlara dağıtmaktadırlar. Bu e-postalar kendilerine yeniden döndüğünde içlerinde birikmiş olan e-posta adreslerini basit betikler ile çıkarmak ve daha sonra bu adresleri de SPAM veritabanlarına eklemeleri mümkün olmaktadır. 3 kişi tarafından forward edilmiş ortalama bir chain mail içerisinde yaklaşık 200 e-posta adresi bulunabilmektedir.

Aşağıdaki e-posta bu makaleyi hazırlayan araştırmacının adresine 03/01/2004 tarihinde gönderilmiş klasik bir zincir e-posta örneğidir, içerisinde kaç e-posta adresi de bir alttaki paragrafta incelenecektir:

Subject: İLT: Fwd: FW: Lütfen Silmeyin!!!! From   : "Xxxx YYYYY" <xyyyyy@comu.edu.tr> Date   : Thu Jun 03 14:16:55 2004  Merhaba, ben Ankara'li bir  gencim. Yasim 17, lise Son Sinif ogrencisiyim. Ancak  çok  büyük bir Problemim Var,Kankanseriyim.  Çesitli kuruluslar tedavim için yardimlar yapmakta. Bazi  Internet kuruluslari  ile yapmis oldugum yazismalar sonucunda da, eger benim yazmis oldugum e-mail  100.000 ulasirsa  bu  $100.000 yardim yapacaklarini belirttiler. Sizden ricam bu  mail'i tanidiginiz herkese forward etmeniz. Çünkü çeşitli zamanlarda yabancilara  ait bu tür maillerin Internet'de dolastigini gördüm ve herkes birine  gönderiyordu. Lütfen bir kez de benim için gönderin.  Lütfen..........  Salih Gezer / Ankara

Yukardaki e-posta 3 kez forward edilmiş (iletilmiş) bir e-posta iken içerisinde 885 adet e-posta adresi olduğu tespit edilmiştir. SPAM yapmak isteyen kişiler elde ettikleri zincir e-postalar içerisinden otomatik bir şekilde e-posta adreslerini çıkaran bir altyapı kullanmaktadırlar.

Alan Adı Kayıtları

Alan adı kaydının doğal süreci gereği, bu alan adından sorumlu kişinin bir iletişim e-posta adresi alan adı ile ilişkilendirilir. Herhangi bir (örneğin http://ripe.net gibi) 'whois' veritabanından sorgulanan alan adı için bir e-posta adresi elde edilebilir. Alan adı kayıtlarından elde edilen e-posta adreslerin son derece düşük bir yüzdeye sahiptir.

E-Posta Adresi Satışları

E-posta adreslerinin SPAM yapanlar arasında ya da SPAM ile ürünlerini duyurmak isteyen şirketlere satılması büyük bir illegal endüstri halini almıştır. Aşağıdaki fiyatlar, Hürriyet gazetesinin tirajının 450.116, Milliyet gazetesinin tirajının 305.282, Sabah gazetesinin tirajının ise 346.422 olduğu 10 Nisan 2004 tarihinde bu makaleyi yazan araştırmacının e-posta adresine gelen SPAM e-posta içerisindeki Türkçe bir reklamdan alınmıştır; ayrıca aynı e-posta içerisinde kolayca SPAM yapmak için gerekli olan uygulamanın da gönderilecek CD içerisinde hediye olarak geleceği bilgisi de yer almaktadır:

~2.000.000 yerli Internet kullanıcısı adresi:      75$ ~5.000.000 yerli Internet kullanıcısı adresi:     150$ ~10.100.000 yerli Internet kullanıcısı adresi:    300$ ~100.000.000 yabancı Internet kullanıcısı adresi: 100$

Aynı tarihte yurt dışındaki bir e-posta satıcısından alınmış ve 150$'a sahip olunabilecek e-posta adresi kategorisi ve o kategorideki e-posta adresi sayısı da aşağıdaki gibidir:

Apparel, Fashion, Textiles and Leather 4,654,565 Automobile & Transportation            6,547,845  Business Services                      6,366,344  Chemicals                              3,445,565  Computer & Telecommunications          3,654,655 Construction & Real Estate             3,443,544  Consumer Electronics                   1,333,443  Energy, Minerals & Metals              6,765,683  Food & Agriculture                     1,235,354  Gems & Jewellery                         565,438  Health & Beauty                          804,654  Industrial Supplies                      415,668  Office Supplies                        1,559,892  Packaging & Paper                      5,675,648  Printing & Publishing                  6,563,445  Security & Protection                  5,653,494  Sports & Entertainment                 3,488,455

Yukardaki örnekte satılacak e-posta adresleri arasında ilgili kategori ile ilgilenen kaç e-posta adresi olduğu bilgisi SPAM'ın kişilerin Internet'teki özlük haklarından ikisi olan takip edilemezlik ve gizlilik hakkını hiçe saydığının bir göstergesidir.

Güvenlik İhlalleri, Virus'ler, Worm'lar ve Diğerleri

E-posta adresleri daha önce bahsedilen yöntemlerin dışında e-posta sunucularına gerçekleştirilern saldırılar sonucunda elde edilen e-posta sunucusu kayıtlarından da elde edilebilmektedir. E-posta sunucularının tamamı dışarıya gönderdikleri ve kabul ettikleri e-postaların tarih bilgisi ve alıcı/gönderici adres bilgilerini bir günlük dosyasına kaydetmektedir ve bu dosyalar içerisinde çok fazla sayıda geçerli e-posta hesabı yer almaktadır.

Ayrıca kurtçuklar ve virusler kişilerin bilgisayarlarına ya yine SPAM e-postalar yolu ile ya da kişinin bilgisayarına taktığı bir medya üzerinden bulaşarak e-posta adresi toplama ve SPAM yapma karakteristiklerini ortaya koymaktadırlar. 2001 yılında yapılan bir araştırma göstermektedir ki, istenmeyen ticari e-postaların yaklaşık %98'lik kısmı virus ya da worm'lar aracılığı ile gönderilmektedir.

Örneğin Haziran 2003'te ortaya çıkan Sobig.E isimli kurtçuk, şu ana kadar ortaya çıkan spammer wormlar arasında en başarılı olanıydı ve çok büyük çapta yayılmayı başardı. Bu worm'un aşağıdaki ekleri taşıyan e-postaları halen (Nisan 2006 itibarı ile) Internet trafiğini ciddi şekilde etkilemektedir:

Your_details.zip (içinden Details.pif dosyası çıkıyor) Application.zip (içinden Application.pif dosyası çıkıyor) Document.zip (içinden Document.pif dosyası çıkıyor) Screensaver.zip (içinden Sky.world.scr dosyası çıkıyor) Movie.zip (içinden Movie.pif dosyası çıkıyor)

Son kullanıcıların dikkatsizliği ve çoğunlukla Microsoft işletim sistemi ailesindeki uygulamaların güvenlik açıklarından faydalanan kurtçuklar bulaştıkları bilgisayarlardaki adres defterlerini kullanarak, aynı adres defterinde yer alan iki kişinin birbirini tanıma ihtimalinin yüksekliğini göz önünde bulundurarak yalan (spoofed) başlıklarla e-postalar göndermekte ve yayılmaya çalışmaktadır.

Ayrıca virus ve kurçukların neden olduğu finansal tutar da ciddi boyutlardadır ve konu Finansal Tutar başlığı altında incelenecektir.

SPAM E-Postaların İçerikleri

SPAM e-postalar çok çeşitli içeriklerle kullanıcının karşısına çıkabilmektedir. SPAM hareketinin doğası itibarı ile kanun dışı ve normal koşullarda pazarlanması yasak olan ürünler ve pornografi, diğer alternatiflerinin önüne geçmektedir.

Aşağıdaki tablo, SPAM e-postaların 2003 – 2004 yılları arasındaki içerik değişimini göstermektedir.

Ürün	2003 Yılı	2004 Yılı	Değişim	Açıklama
Porno / Sex (Grafiksiz)	%17	%34	+%17	Porno içerikli sitelere linkler, sex yazıları
Sigorta Hizmetleri	%1	%4	+%3	Ev, otomobil, sağlık ile ilgili sigorta hizmetleri
Bitki / İlaç	%8	10	+%2	Ucuz ilaçlar, uyuşturucular
Finansal	%12	%13	+%1	Çabuk para kazanma yöntemleri
Seyahat / Kumar	%2	%3	+%1	Uçak biletleri, rezervasyonlar, Internet kumarhane reklamları
Saadet Zincirleri	%8	%7	-%1	İnsan getirdikçe kazanacaksınız konsepti
Haberler	%9	%6	-%3	Kullanıcıya hiçbir şey ifade etmeyen haberler
Diğerleri	%13	%8	-%5	Geri kalan ve SPAM gibi görünen her şey
Porno / Sex (Grafikli)	%13	%7	-%5	Porno resimler içeren her şey
Şüpheli Ürünler	%20	%10	-%10	Kırılmış yazılımlar, düzmece diplomalar vs.

Ürün / Hizmet Reklamları

Çoğunlukla yanıltıcı içeriklerle hazırlanmış e-postalardır. Çeşitli sorunlara mümkün olmayan hizmetlerle çözüm olduğunu iddia eden e-postalar kullanıcıların çeşitli sitelere gitmeleri için onları ikna etmeye çalışmaktadır. Bu sayede spammer'lar reklam anlaşması yaptıkları şirketler için yeterli kullanıcı potansiyelini sağlamaya çalışmaktadırlar.

Subject: Get the Child Support You Deserve From   : "Free Legal Advice" <aileen@email2.qves.net> Date   : Mon Oct 13 09:20:23 2004  1) Fight The Risk of Cancer!  http://www.adclick.ws/p.cfm?o=315&s=pk007 2) Slim Down - Guaranteed to lose 10-12 lbs in 30 days http://www.adclick.ws/p.cfm?o=249&s=pk007 3) Get the Child Support You Deserve - Free Legal Advice http://www.adclick.ws/p.cfm?o=245&s=pk002 4) Join the Web's Fastest Growing Singles Community http://www.adclick.ws/p.cfm?o=259&s=pk007 5) Start Your Private Photo Album Online! http://www.adclick.ws/p.cfm?o=283&s=pk007  Have a Wonderful Day, Offer Manager Prize Mama

İlaç / Kozmetik Ürünleri

Sadece özel durumlarda hastalara verilen ilaçlar, uyuşturucular, ya da çok fazla talep olan sağlık ürünlerinin taklitleri ve kanunen satışı yasak olanları bu yolla pazarlanmaya çalışılmaktadır:

Subject: Welcome to your new life From   : "Jackson Sinclair" <hhktsvrsypxx@volvo.ee> Date   : Tue Dec 21 14:32:03 2004  Cia1is  Cia1is is regarded as a Super-Viagr@ or Weekend-Vi@gra because its effects start sooner and last much longer. Men that do not have imp0tence problems report that Regal1s increases sexua1 pleasure and staying power, as well as increasing the size and hardness of erecti0ns.  Get Cia1is Now at low pr1ces: $1.90 per dose.   Unbeleivable!

Bu ürünlerin sağlık açısından riskler taşıdığı ve kullanılmaması gerektiği Internet'teki sitelerde duyurulmaya çalışılmaktadır.

İllegal İçerik / Pornografi

Hergün gönderilen 31 milyar e-postanın 4 milyarlık bir kısmı pornografik / illegal içerik ile kullanıcılara ulaşıyor, bu da Internet kullanıcısı başına günde en az 4 e-posta anlamına geliyor (2003 itibarı ile).

SPAM e-postalar ile ilgili yasal takibin zorluğundan dolayı, çocuk pornosu tacirleri, yasadışı örgütler ve terör örgütleri insanları varlıklarından SPAM e-postalar aracılığı ile haberdar etmektedirler:

Subject: Do you like pretty little lolitas? From   : "Alexander" <asdt534@lolita.com> Date   : Fri Dec 22 16:43:21 2004  Choose your favorite site! It's your personal invitation to issue #30 of "THE BEST LOLITAS SITES" magazine. Are there too many lolitas sites in the Net? Are you impressed by variety of different suggestions and really don't know what to choose? And maybe, you're tired from sameness of all that already viewed sites? Now it is the time to see what sites are now the most actual and outstanding, that can satisy needs of every customer!  Just a few minutes of your time - and you'll understand how the Lolitas industry developed. The best from the best - just click and choose!  ENTER NOW!!!

Hemen Zengin Ol / Evinden Para Kazan Yöntemleri

Kullanıcıların, gercek dışı vaadler ile para göndermelerini sağlamayı amaçlamış içerikler ile gönderilen e-postalardır. Bu e-postalar içerisinde genellikle kullanıcıların daha fazla para kazanmak için ne yapması gerektiği doğru olmayan matematik ispatlar ile kendilerine empoze edilmeye çalışılır:

Subject: Wanna be R1CH??? From   : "You Won" <marry@washington.edu> Date   : Fri Jul 13 22:19:22 2004  (....) Continuing with this example, you send out only 5,000 e-mails. With a 0.2% response, that is only 10 orders for report #1.  Those 10 people responded by sending out 5,000 e-mail each for a total of 50,000. Out of those 50,000 e-mails only 0.2% responded with orders. That is 100 people responded and ordered Report #2.  Those 100 people mail out 5,000 e-mails each for a total of 500,000 e-mails. The 0.2% response to that is 1000 orders for Report #3.  Those 1000 people send out 5,000 e-mails each for a total of 5 million e-mails sent out. The 0.2% response to that is 10,000 orders for Report #4.  Those 10,000 people send out 5,000 e-mails each for a total of 50,000,000 (50 million) EMails. The 0.2% response to that is 100,000 orders for Report #5.  THAT'S 100,000 ORDERS TIMES $5 EACH = $500,000.00 (a half million). Your total income in this example is:   1..... $50 +  2..... $500 +  3..... $5,000 +  4..... $50,000 +  5..... $500,000 ......... Grand Total = $555,550.00   NUMBERS DO NOT LIE. GET A PENCIL & PAPER AND FIGURE OUT THE WORST POSSIBLE RESPONSES AND NO MATTER HOW YOU CALCULATE IT, YOU WILL STILL MAKE A LOT OF MONEY! REMEMBER FRIEND, THIS IS ASSUMING ONLY 10 PEOPLE ORDERING OUT OF 5,000 PEOPLE YOU MAILED.

SPAM'in Zararları

SPAM e-posta bilgisayar ağlarının yoğunluğundan kullanıcıların verimli çalışmasına kadar birçok alanda bilgisayar dünyasına ve onun bir bileşeni olan insana zarar vermektedir. Internet kullanıcıları SPAM'den, içerdiği çirkin ve rahatsız edici içerikten, durduramadıkları bir hareket olduğundan ve istemedikleri halde sürekli aldıklarından dolayı rahatsız olmaktadırlar. Aşağıdaki tablo 2003 yılında 1272 e-posta kullanıcısı üzerinde yapılan bir araştırmanın sonuçlarından son kullanıcı tarafından duyulan rahatsızlıklar hakkında bir öngörüş sahibi olmak için bilgi vermektedir:

Rahatsızlık Nedeni	Kullanıcı Yüzdesi
SPAM'in istenmeyen bir şey olması	%84
Rahatsız edici çirkin içerik	%80
Bilgisayara zarar verme potansiyeli	%79
SPAM E-postaların yüksek boyutu	%77
Müstehcen içerik	%76
Gizlilik haklarına tecavüz	%76
Durdurulamıyor oluşu	%75
Zaman kaybettirmesi	%69

Görüldüğü gibi kullanıcıların çok büyük bir kısmı SPAM'ı istenmeyen bir şey olarak nitelendirmekte ve ondan rahatsız olmaktadır.

Gizlilik

Adres toplayıcılarının internet üzerinden belirli sitelere giren kullanıcıların kişisel bilgilerini ve e-posta adreslerini kendilerinden gizli bir şekilde elde ederek, ya da otomatik yazılımlarla tüm Internet'i tarayarak buldukları e-posta adreslerini biriktirerek oluşturdukları kolleksiyonlarını para ya da karşı tarafın elindeki e-posta adresi birikimi karşılığında e-posta adreslerinin sahiplerinden izin almadan birbirlerine satmaktadırlar.

Bu da kişinin Internet'teki özlük haklarından "gizlilik" hakkını ihlal etmektedir.

İçerik

SPAM e-postaların ciddi bir çoğunluğunun içerdiği yasalara aykırı içerik, pornografi, çocuk pornografisi, yasadışı online kumar servisleri, piramit satışlar, hemen zengin olma vaadleri ile aldatıcı ticari eylemler bireylerin psikolojilerini olumsuz yönde etkilemektedir.

Özellikle toplumun küçük yaştaki mensuplarının Internet'in olumlu özelliklerinden ziyade zararlı yönleri ile tanışmasına neden olmaktadır.

Başlık bilgilerini tahrip etme (spoofing)

Spoofing, e-posta başlıklarının değiştirilmesi ile iletinin orijinal göndericisi yerine başka bir yerden ya da kurumdan geliyormuş gibi gösterme işlemidir. SPAM yapanlar iletilerinin dikkate alınıp okunması ve cevap verilmesi için spoof yaparak ciddi ve saygın kuruluşların isimlerini kullanabilirler.

Bu da kurban seçilen kuruluşların ticari ünlerine zarar getirmekte, zaman ve müşteri kayıplarına yol açmaktadır ve bu durumun düzeltilmesi için yapılan harcamalar kuruma ciddi bir mali yük oluşturmaktadır. Kimi zaman mali yük ile de eski haline getirilemeyecek prestij kayıpları meydana gelebilmektedir.

Internet'e bağlı herhangi bir bilgisayardan herhangi bir kişi, kurum ya da şirketten geliyormuşçasına e-posta göndermek SMTP protokolünün eksiklerinden dolayı mümkün ve çok kolaydır. Aşağıdaki örneği inceleyiniz:

meren ~ $ telnet 193.255.XX.XX 25 Trying 193.255.XX.XX... Connected to 193.255.XX.XX. Escape character is '^]'. 220 xxxx.edu.tr ESMTP HELO xxxx.edu.tr 250 xxxx.edu.tr  MAIL FROM: xxxxxxx@xxxx.edu.tr 250 ok RCPT TO: xxxx@xxxx.edu.tr 250 ok DATA 354 go ahead From: X. XXX XXXX <xxxx@xxxx.edu.tr> To: X. XXX XXXX <xxxx@xxxx.edu.tr> Subject: Yuksek Lisansin ile Ilgili Date: Fri, 20 Dec 2004 11:00:57 +0100 User-Agent: Mozilla/5.0  Merhaba XXXX,  Yuksek Lisans calismani 2006 Ocak ayi ortasinda  getirebilirsin, bu konuda herhangi bir problem yok. Ben o  zamana kadar cok yogun olacagim, anlayisla  karsilayacagini ve yüksek lisansin ile ilgili konularda  beni rahatsiz etmeyecegini tahmin ediyorum.  Selamlar, X. XXX XXXXXX xxxx@xxxx.edu.tr 250 ok 1103620781 qp 10296 quit  221 xxxx.edu.tr Connection closed by foreign host.

Yukardaki örnekte sadece Internet'e bağlı bir makine kullanılarak gönderilmiş olan e-posta, RFC standartlarına uygun olarak well-formed bir biçimde sahibine ulaşmıştır (kimlik ve adres bilgileri hususi olarak X işaretleri ile saklanmıştır). Bu örneği bir birey ya da şirketin menfaatlerine daha fazla zarar verecek ya da çok daha ciddi güvenlik problemlere yol açabilecek örneklerle genişletmek mümkündür.

Olta Atmak (Phishing)

Phishing kısaltması Password Harvesting Fishing sözcüklerinden türetilmiştir. Phising, kredi kartı bilgileri ya da parolalar gibi çeşitli özel ve gizli kalması gereken, başkaları tarafından bilindiğinde kişilerin zor durumda kalmasına neden olabilecek gizli bilgilere erişmek ve onları elde etmek için sanki bu bilgileri kişiye veren ve güvenilir bir yerden geliyormuşçasına görünen e-postalar ya da web siteleri hazırlayıp kullanıcılardan bu bilgileri paylaşmalarını isteme eylemlerinin tümüne verilen isimdir. Bu anlamda olta atmak, spoofing'e benzer bir yapı sergilemektedir. Banka ve kredi kartı numaraları ve parolalarını kullanıcılardan istemek üzere gönderilen yığın iletilere kanan kullanıcıların hesaplarından para çekilmekte ya da kredi kartları ile Internet üzerinden alışveriş yapılmaktadır. Son zamanlarda Türkiye'de de artış göstermiş bu eylemlere bir örnek teşkil etmesi açısından aşağıdaki e-postayı inceleyiniz:

Subject: Account error report. From   : support@bankofoklahoma.com Date   : Fri Apr 15 05:49:38 2005  Dear Bank of Oklahoma customer, we recently have determined that different computers have logged onto your Online Banking account, and multiple password failures were present before the logons. We now need you to reconfirm your account information to us.  If this is not completed by April 02, 2005, we will be forced to suspend your account indefinitely, as it may have been used for fraudulent purposes. We thank you for your cooperation in this manner.   To confirm your Online Banking records click here:  http://www.bancofoklahoma.com/.on/Login/  Thank you for your patience in this matter. Bank of Oklahomal Customer Service  Please do not reply to this e-mail as this is only a notification. Mail sent to this address cannot be answered.  Copyright 2005, Bank of Oklahoma, Inc. All Rights Reserved.

Eğer verilen adrese dikkat edecek olursanız kullanıcının dikkatsizliği neticesinde gerçekten Oklahoma Bankası sanılabilecek şekilde bir adres olduğunu fark edebilirsiniz. Kullanıcılar bu adrese gittiklerinde, kimlik ve hesap bilgilerini soran bir uygulama kendilerini karşılamakta ve yapılan girişleri veritabanlarına saklamaktadır. Veritabanının sahibi olan şahıslar ise kolayca kullanıcı bilgileri ile gerçek hesaplara erişmekte ve kullanıcıya ait parayı istedikleri gibi yönetebilmektedirler.

Bu olayların benzerleri son yıllarda ülkemizde de baş göstermiş, ve yığın iletiler yolu ile birçok kullanıcı bu tuzağa düşmüş ve ciddi miktarlarda para kaybı yaşanmştır.

Finansal Tutar

SPAM'in sebep olduğu maddi zararın tam değerini hesaplamak son derece zordur. Bununla beraber bu konuda yapılmış birçok çalışma bulunmaktadır.

• SPAM faaliyetleri dolayısıyla Avrupa şirketleri son bir yıl içerisinde 2.5 milyar Euro üretkenlik kaybına uğradılar. Bunun Avrupa'lı Internet kullanıcılarına maliyeti ise 10 milyar dolar dolaylarında (2003).
• SPAM yüzünden Amerikan şirketleri her yıl 10-13 milyar dolar kayba uğruyor, çalışan başına günlük işgücü kaybı ise 14$ (2005)
• Viruslerin %95'i SPAM e-postalar ile dünyaya yayılıyor (2004).
• 2007 yılında SPAM e-postalar tüm e-posta trafiğinin %70'ini tutacak (2003).
• SPAM e-postalar her yıl %600 ila %700 arasında bir büyüme gösteriyor (2003).
• 5000 e-posta kullanıcısına sahip bir organizasyon, SPAM e-postalar yüzünden son kullanıcı başına günde 10 dakika, Internet teknolojileri uzmanı başına 43 dakika kaybediyor. Bu da yaklaşık olarak 2.4 milyon dolarlık iş gücü kaybı anlamına geliyor (2004).
• SPAM e-postalar bir yılda tüm dünyada 20 milyar dolarlık bir zaman ve üretkenlik kaybına neden oluyor (2003).

SPAM e-postalar finansal açıdan yukarda bahsedilen miktarlarda zararlar verirken, aşağıdaki sonuçlar SPAM yapmanın, SPAM yapan kişiye olan maliyetinin ne kadar düşük olduğuna işaret etmektedir:

• Bir e-posta göndermenin tutarı 0.000082$ (yaklaşık 0,01 kuruş) ile 0.000030$ (yaklaşık 0,003 kuruş) arasında (2003).
• Bir kişinin spam yapmak için sahip olmasi gereken tek şey olan bir e-posta adresine sahip olmanın tutarı 0.00000032$ (yaklaşık 0,00003 kuruş) (2003).

Hesaba katılması güç olan, fakat son derece önemli olan finansal kayıp noktaları da vardır,

• SPAM bir bir ağ içerisindeki network trafiğini beklenmedik oranda artırmaktadır. SPAM yüzünden artması neticesinde kullanıcıların çalışmalarını normal bir şekilde sürdürebilmeleri için bu ağa eklenmesi gereken daha güçlü donanımların (switch, router vb.) tutarları kurumlar için ek bir finansal açıktır.
• Bir e-posta sunucusuna gelen e-postalar kullanıcıların ev dizinlerine drop edilmelidir. Fakat son SPAM e-postaların yoğunluğu ve fazlalığı sunucuların iş yüklerini arttırmakta, sunucuların bu yük altından kalkabilmeleri için normal koşullarda ihtiyaç duymadıkları ek donanımlar (işlemci, bellek, disk alanı vb.) alınması gerekmektedir. Bu da kurumların karşısına SPAM'ın getirdiği ekstra bir maliyet olarak çıkmaktadır.
• Bir servis sağlayıcı üzerinden Internet'e bağlanan bir kullanıcı, Internet'ten basit anlamda web sitelerini gezmek, e-postalarını kontrol etmek, e-posta göndermek ve çeşitli dosyalar indirmek istemektedir. SPAM trafiğinin yarattığı ağ trafiği yoğunluğundan ötürü bu işleri normalden daha yavaş yapabilmekte, bu yüzden Internet'te aynı miktarda işi daha uzun süre kalarak yapabilmektedir. Dolayısıyla telefon şebekesini kullanım süresi artmakta, kişiye ekstra maddi bir külfet getirmektedir.
• Kullanıcıların SPAM'ın yarattığı network yoğunluğundan etkilenmesini istemeyen Internet Servis Sağlayıcı'ları ek donanımlar almakta, bant genişliklerini arttırmaktadır, fakat bu maddi yükü yine o servis sağlayıcının kullanıcıları karşılamaktadır.
• Kullanıcılar ve kurumlar SPAM ile mücadele için açık kaynak kodlu alternatiflerini tercih etmedikleri taktirde yazılımları satın almak zorunda kalmaktadırlar. Normalde ihtiyaçları olmayan bu yazılımlar ekstra bir maddi külfet getirmektedir.
• SPAM e-postalar ile taşınan virus ve worm'lar ağ trafiğini anormal şekilde arttırmakta, ağdaki diğer bilgisayarlara zarar vermektedirler. Teknik servis bakım masraflarının yanında bilgi ve zaman kaybı finansal bir kayıp olarak yansımaktadır.

Ekler

Web sayfalarından e-posta eldesi

meren ~ $ python Python 2.3.4 (#2, Dec  3 2004, 13:53:17) [GCC 3.4.5 (Pardus 1.0)] on linux2 >>> url = "http://www.bagkur.gov.tr/iletisim/mail.shtml" >>> import urllib, re >>> regex =  re.compile(r'[\w\-][\w\-\.]+@[\w\-][\w\-\.]+[a-zA-Z]{1,4}') >>> data = urllib.urlopen(url).read() >>> print "%d adet e-posta adresi bulundu." % (len(set(regex.findall(data)))) 117 adet e-posta adresi bulundu.

Web sayfalarında e-posta adreslerini doğrudan bulundurmak istenmeyen iletilere davetiye çıkarmak anlamına gelmektedir. E-posta adreslerini küçük resimler ya da insanların kolayca anlayacağı fakat yazılımlar ile diğer metinlerden kolayca ayrılamayacak şekilde web sayfalarında bulundurmak (örneğin kullanıcı@sunucu.com yerine kullanıcı at sunucu dot com gibi) istenmeyen iletilerin miktarını ciddi şekilde azaltmaktadır.

TÜBİTAK'ın 2004 yılı için virus içeren e-posta istatistikleri

Aşağıdaki tablo TÜBİTAK'ın 2004 - 2005 yılları arasında aldığı virus içeren e-postaları göstermektedir:

Alınan Toplam Veri Miktarı	125.969Mb
Alınan Toplam İleti Sayısı	2.410.931
Geri Çevrilen İleti Sayısı	108.230
Bounce Eden İleti Sayısı	179.646
Drop Edilen İleti Sayısı	1.199.668
Kullanıcıya İletilen İleti Sayısı	923.387

Yukardaki tablo göstermektedir ki, alınan iletilerin yalnızca %38'lik bir kısmı kullanıcılara iletilmiştir. Ayrıca bu %38'lik kısım, sadece virus içermeyen, fakat geçerli (SPAM olmayan) bir ileti olduğu garanti edilmemiş e-postaların miktarıdır. Dünya çapındaki istatistikler de göz önünde bulundurulduğunda, e-posta iletişimini sağlayan altyapının çok büyük bir kısmı SPAM e-postaların taşınması için çalışmaktadır.

Kaynak: Vikipedi den yararlanılmıştır.