Yaygın Kullanılan Antibiyotikte Ölüm Tehlikesi
Tıbbi fetva kurumu FDA, tüm dünyada 20 seneden fazla zamandır kullanılan ‘azitromisin’ etken maddeli antibiyotiğin ölümcül kalp ritim bozukluklarına yol açabileceği uyarısında bulundu (1).İlaç ülkemizde Zitromax, Azeltin, Azitro, Azamax, Azro, Tremac, Zitrotek, Azax markalarıyla satılıyor.
FDA’ nın açıklamasında azitromisinin kalbin elektrik aktivitesini bozarak ‘QT-mesafesinin uzamasına’ sebep olabileceği ve ‘
torsades de pointes’ adıyla bilinen ölümcül olabilen aritmiyi tetikleyebileceği bildirildi.
Açıklamaya göre, bu komplikasyonlar özellikle, zaten uzun QT-mesafesine sahip olan hastalar ile kanlarında potasyum veya magnezyum düşüklüğü olanlar, kalp ritmi çok yavaş olanlar, ritim bozukluğu için ilaç kullananlar, yaşlılar ve kalp hastalığı olanlarda daha fazla görülüyor.
Azitromisinin ani kalp ölümleri riskini artırdığı bir sene kadar önce New England Journal isimli tıp dergisinde yayınlanan bir araştırma ile ortaya konmuştu (2).
14 sene boyunca yüz binlerce hastaya yazılan antibiyotik reçetelerinin değerlendirildiği bu çalışmada, azitromisin alanların ilk 5 günde kalp hastalığından ölme ihtimallerinin başka bir antibiyotik (amoksisilin, ciprofloksasin) alanlara veya hiç antibiyotik almayanlara göre 2.5 misli yüksek olduğu tespit edilmişti.
FDA, Zitromax’ ın patentine sahip olan Pfizer firması tarafından yapılan yeni bir araştırmayı da dikkate alarak doktorların antibiyotik yazarken bu hususa dikkat etmelerini ve ilacın prospektüsüne tehlikeli ritim bozukluklarına sebep olabileceği uyarısının konmasını istedi.
Sadece Azitromisinin değil diğer makrolid ve kinolon grubu antibiyotiklerin de QT-mesafesini uzattığı biliniyor.
Antibiyotik meselesi
Antibiyotikler sadece bizde değil tüm dünyada en çok kullanılan ilaçlardan ve bu ilaçlar çoğu zaman gereksiz yere veriliyor.
Azitromisin yazılan hastaların da büyük çoğunluğunun aslında bu ilaca ihtiyaçları olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz.
Ayrıca, bir ilacın senelerden beri kullanılıyor olması onun mutlaka ‘emniyetli’ bir ilaç olduğunu da göstermez.
İlaçların ölüme kadar gidebilen ciddi yan etkileri bu örnekte de olduğu gibi bazen seneler sonra da anlaşılabilir.
Bu sebeple hekimler gelişigüzel ilaç yazmamaya, eczacılar her isteyene ilaç vermemeye ve insanlar da arkadaş tavsiyesi ile veya kafalarına göre ilaç almamaya çok dikkat etmeliler.
Gelelim neticeye
BİR: Eski veya yeni tüm ilaçların yan etkilerinin hem doktorlar hem o ilacı kullananlar tarafından bir merkeze bildirilmesi işine önem verilmelidir.
Aslında bizde böyle bir merkez vardır ama ne yazık ki bırakın hastaları doktorların nerdeyse tamamının böyle bir merkezden haberleri olmadığı gibi, olanların da buraya nasıl ulaşacaklarını bildiklerini sanmıyorum.
İKİ: Azitromisin gibi makrolid grubunda yer alan ve bu gruptaki tüm ilaçların ‘ağababası’ olan ‘eritromisin’ birkaç seneden beri Türkiye’ de bulunmuyor.
Oysa eritromisin diğer makrolidlere göre hem daha etkili hem daha emniyetli ve hem de daha ucuz!
Bu ilacın neden piyasada bulunmadığını birkaç defa yazılarımda dile getirdim ama hiçbir kimseden ve kurumdan cevap alamadım (3).
ÜÇ: İlaç yan etkilerini ‘adam gibi’ takip etsek bu tür kararları FDA’ dan önce biz de alabiliriz, hatta FDA’ ya ve dünyaya örnek bile olabiliriz.
FDA’ nın ağzına bakmaktan ne zaman kurtulacağız merak ediyorum.
KAYNAK
1. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1003833
