Türkiye Turizm Sektöründe Eko-Kırsal Turizm
OECD verilerine göre Türkiye’de yaşanan hızlı kentleşme sürecine karşın; ülke nüfusunun halen %14,8’i kırsal alanda yaşamakta ve kültürel hayatını korumaktadır. TÜİK’in 2011 Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemine (ADNKS) göre de nüfusun yaklaşık %23’ü belde ve köylerde yaşamaktadır. Kırsala dayalı kültürel değerlerinin büyük bölümünün varlığını canlı biçimde sürdürüyor olması, Türkiye’yi özellikle eko turizm için çekici bir konuma getirmektedir[1].
Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde büyük kentlerin ve gelişmiş turizm merkezlerinin yakınındaki bazı köyler keşfedilerek, ziyaret edilmeye başlanmıştır. Bu köylerin çoğu hafta sonu yürüyüşlerinde gezi güzergâhı olmuş, çevrelerinde piknik yapılan, kır lokantasında yemek yemeğe gidilen yerler olarak tanınmıştır.
Karadeniz Bölgesi’nde Kafkasör Yaylası’ndaki boğa güreşleri ile Ege Bölgesi’nin değişik ilçelerinde yapılan deve güreşleri kırsal alanlara önemli miktarda turist çeken bir faaliyettir (Morgül, 2006). İzmir’in, Karaburun ilçesinde geçtiğimiz yıllarda uygulanan Winpeace Projesi (Türkiye Yunanistan Kadın Barış Girişimi) farklı bir yaklaşımla ortaya çıkmıştır.
Amacı, Türk ve Yunan kırsal kadınlarını kaynaştırarak birbirlerine deneyimlerini aktarmalarını sağlamak, kırsal kesim kadınlarına agro turizm eğitimi vermek, turistleri ev pansiyonlarında ağırlayarak, doğayla iç içe bir tatil geçirmelerine hizmet etmelerinin önünü açmaktır. Turistlere ekmek pişirmek, reçel yapmak, el işi öğretmek, ormanda gezinmek gibi etkinliklere katılmaları planlanmıştır.
Bununla birlikte köy kadınlarının ekonomik özgürlüklerini kazanmalarının yanı sıra yerel el sanat ve zanaatların yok olmasını engellemek, geleneklerin sürdürülmesini sağlamak ve ekonomik şartları iyileştirerek, gençleri köylerde tutabilmek de projenin hedefleri arasında yer almıştır (www.abhaber.com, www.gatetoturkey.com)[2].
Türkiye’de kırsal turizmle özdeşleşen, Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği’nin “TaTuTa Projesi (Ekolojik Çiftliklerde Tarım Turizmi, Gönüllü, Bilgi ve Tecrübe Takası)”, yerel halkın ve yörenin kalkınmasını amaçlamaktadır. Erzurum'dan Giresun’a, Tokat'tan Antalya'ya, Çanakkale'den Fethiye'ye kadar Türkiye'nin farklı bölgelerindeki 32 ayrı noktada yer alan 69 çiftlik, kapılarını turiste açmışlardır. İnternet ortamında (www.tatuta.org) yer alan harita yardımıyla çiftliklerin bulunduğu bölgeler seçilerek başvuru yapma olanağı sağlanmaktadır. Çiftlikler daha çok Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz Bölgeleri’nde yoğunlaşmaktadır (Yılmaz, 2008).
Turistlere gerçek köy yaşam tecrübesi sunan bir başka köyde Düzce İlinin Akçakoca İlçesine bağlı Dadalı Köyüdür. Konuklar, bir yandan sabahları inek sağmakta, yumurta toplamakta, tavuk beslemekte diğer yandan akşamları yöresel kıyafetler ile kız isteme ve kına gecesi eğlencelerine katılmaktadırlar.
Türkiye’de kırsal turizm uygulamaları içinde çok çarpıcı bir örnekte Fethiye’deki Pastoral Vadidir. Tesise gelen turistler hem bu tesis etrafında kırsal turizm işlerinde gönüllü bir şekilde çalışmakta hem de gecelik 75-95 TL konaklama ücreti ödemektedirler.
[1] Ceylan, S., Demirkaya, H. (2009). Kış Turizmine Bağlı Olarak Gelişen Bir Kırsal Yerleşme: Çoban İsa Köyü(Isparta), Doğu Coğrafya Dergisi 21, 80-94
