Turgut Yılmaz Güven’den: Partiler Curcunası
Ülkemizde faaliyet gösteren siyasi partilerle ilgili izlemeler, sıradan kişilerin yapabileceği bir şey değildir. Siyasi partilerin biri kapanırken, bir başkası veya başkaları kuruluyor. Onların hangisi, hangi şartlar altında seçime giriyor,girebiliyor bildiğimizi söyleyemiyoruz. Ama bu konuda oturup araştırma yapan, o partilerin kuruluşları ve faaliyetleriyle ilgili değerlendirmelerde bulunan yazar ve araştırmacılar vardır.
Turgut Yılmaz Güven siyasi partilerle ilgili araştırma ve yayınları olan gazeteci –yazarlarımızdan biri. Onun bu alandaki önceki yayınlarını biliyoruz. Hepsi tarihi açıdan belge niteliği taşıyorlar. Son yayınladığı kitabının adı: Partiler Curcunası,224 sayfalık kitap içinde II. Meşrutiyet dönemindeki siyasi örgütlenmelerden hareketle söze başlanmış. Sonraki araştırmalara bakıyoruz, başlıklar olarak gördüklerimizin genel sıralanışını bölümler olarak şöyle görmekteyiz:
Cumhuriyet dönemindeki siyasi yapılanma, CHP’nin kuruluşu ve siyasi örgütlenmesi, Çok partili dönem(1945-1950),Demokrat partinin oluşumu ve 9.Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in değerlendirmesi, Demokrat Partinin devamı partiler, Milliyetçi Hareket Partisi yapılanması, Ortanın solu ve bölünmeler,1950-196l dönemindeki partiler,12 Eylül Partileri-Vetoya takılan partiler,1983-2013 dönemi parti örgütlenmeleri, Adalet ve Kalkınma Partisi ve Milli
Görüş partileri, Hülle partileri-1925’ten bu yana kapatılan partiler, Lidere endeksli partileşme-Kurumsallaşma gereği 154 yıllık siyasi yapılanma…
Giriş sayfasıyla iki sayfada kitap hakkında bir özetleme yapılmış, sunuş değerlendirilmesi ortaya konulmuş. Buranın bir yerinde;”Bugün itibariyle Türkiye’de faal siyasi parti sayısının 77 olması da bir başka ilginçlik olarak karşımıza çıkıyor. Ancak ne var ki bunların büyük bir çoğunluğu tabela partisi görünümünde. Son 36 yılı kapsayan bir önemli olguda, Hülle ya da gecekondu partiler yaşanmışlığı” deniliyor. Bu cümlelerin ülkemizdeki siyasi partiler açısından hiç de olumlu bir tablo olmadığını ifade etmeli, demokrasimiz adına üzüntülerimizi kaydetmeliyiz.
Sayfa 63.Cumhuriyet Halk Partisiyle ilgili bilgilerin girişi: CHP, 09 Eylül 1923’te Halk Fırkası adıyla Mustafa Kemal Paşa tarafından kuruldu. Kurtuluş savaşını yöneten bu siyasi teşkilat Anadolu ve Rumeli Hukuk Cemiyeti kimliğiyle her türlü particilik akımı dışında bir dernek olarak düşünülmüş, savaş şartları dikkate alınarak, milli birliğin kurulması amacıyla particilikten kaçınılmıştı.
Sayfa 102 ve 103’e bakalım, Demokrat Partinin nasıl kurulduğuyla ilgili bilgiler üzerine bir göz atalım:
Atatürk’ün son Başbakanı Celal Bayar, Adnan Menderes, Feridun Fikri Düşünsel, Yusuf Hikmet Bayur, Emin Sazak bütçeye red oyu verdiler. Asıl kırılma Çiftçiyi Topraklandırma Kanunu görüşülürken ortaya çıktı. Tasarının 17 ve 21. maddeleri tartışılırken, Celal Bayar, Adnan Menderes, Refik Koraltan ve Emin Sazak sert eleştiriler dile getirdiler.
Bu yasanın görüşüldüğü günlerde, Celal Bayar, Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan CHP Grubuna Dörtlü Takrir adlı bir önerge verdiler. Önerge ülke ve parti yönetiminde özgürlükçü bir anlayış içeren düzenlemeler yapılmasını öngörüyordu.
Ancak Dörtlü Takrir 12 Haz
Bunun üzerine Menderes ve Köprülü o günkü Vatan Gazetesinde CHP iktidarına karşı o güne kadar örneğine rastlanmayan sertlikte yazılar yazmaya başladılar. Bunun sonucu olarak, Menderes, Koraltan ve Köprülü Eylül 1945’te partiden ihraç edildiler. Celal Bayar ise önce milletvekilliğinden, sonra da CHP’den istifa etti. Bayar 01 Aralık 1945’te parti kuracaklarını açıkladı. İnönü bunun üzerine, Bayar’ı Çankaya Köşkü’ne davet ederek parti kurma olayını görüştü. Bayar ve daha önce CHP’den ihraç edilmiş olan Menderes, Köprülü ve Koraltan öncülüğünde 07 Ocak 1946 tarihinde Demokrat Partinin kuruluşunu açıklandı.
iran 1945 tarihinde reddedildi.
