Tomografi Çekiminde Anafilâksiden Ölüm
Niğde'de tomografi çekimi sırasında fenalaşarak hayatını kaybeden kadının ölüm nedeni belli oldu.
Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim ve Araştırma hastanesinde tomografi çekimi sırasında fenalaşan 50 yaşındaki Songül Dinçer, acil servise götürülmüş ancak tüm müdahaleye rağmen hayatını kaybetmişti.
Yapılan incelemelerin ardından talihsiz kadının ölüm nedeninin, tomografi çekimi öncesinde iğne ile yapılan kontrast maddenin alerjisinden hayatını kaybettiği belirlendi.
Kaynak: http://www.milliyet.com.tr/tomografi-cekilirken-hayatini-gundem-2393204/
***
TOMOGRAFİ ÇEKİMİNDE ANAFİLÂKSİDEN ÖLÜM
Tomografi sırasında hayatını kaybeden hastanın “anafilâksiden” daha doğrusu “anafilâktoid reaksiyondan” öldüğü anlaşılıyor.
Anafilâktoid reaksiyonlar, gerçek manada alerjik tepkiler olarak kabul edilmez çünkü bunların çoğu daha önce bu kontrast maddeyle hiç karşılaşmamış kişilerdir ve bunlarda IgE sınıfı antikorlar yoktur.
Anafilâksi tablosu, tomografide daha iyi görüntü elde etmek için kullanılan “kontrast maddenin” damara zerkinden dakikalar sonra ortaya çıkmaya başlar.
Bu reaksiyonlara osmolalitesi yüksek iyonik kontrast maddelerle daha sık rastlanır.
Osmolalitesi düşük iyonik olmayan kontrast maddelerin yaygınlaşmasıyla bu tür aşırı duyarlılık reaksiyonları ileri derecede azalmış olmakla beraber seyrek de olsa görülmektedir.
Kontrast madde verilen hastaların yüzde 3’ ünde çeşitli reaksiyonlar ortaya çıkar ama bunların büyük çoğunluğu tedavi bile edilmeden kendiliğinden geçer.
Bronkospazm, hipotansiyon gibi orta ağırlıktaki reaksiyonlar ise her 250 hastanın birinde, ciddi ve ölümcül olan reaksiyonlara ise her 2500 hastanın birinde rastlanır.
Ölümcül olan reaksiyonların gerçek sıklığını belirlemek çok zor olsa da bunun her 170 bin zerkten birinde görüldüğü bildirilmiştir.
Kontrast madde reaksiyonları başlıca üç tipte görülür.
Birinci gruptakilerde bulantı, kusma, deride kızarma, kaşıntı ve kabarmalar vardır.
İkinci gruptakilerde hipotansiyon (tansiyon düşüklüğü) ve hipoglisemi (şeker düşüklüğü) görülür.
Üçüncü gruptakilerde ise bronkospazm, bronşlarda ve muhtemelen akciğerlerde ödem vardır.
Kesin mekanizma bilinmiyor
Anafilâktoid reaksiyonların mekanizması tam olarak belli değildir ama kuvvetli alerji hikâyesi olanlarda risk yüksektir.
Bir nazariyeye göre, kontrast madde mast hücreleri ve bazofillerdeki IgE’ ye antijen spesifik kısımdan değil antijen bağlanan yerler dışından bağlanır ve bu bağlanma non-spesifik olduğu için de ortaya çıkan reaksiyonların şiddeti kontrast madde zerk edildiği zamanda dolaşımdaki IgE miktarıyla ilgilidir.
Bir başka nazariyeye göre ise, kontrast madde damar endoteline direkt temasla faktör XII’ yi aktive eder ve bunun sonucunda da kallikren—bradikinin ve lökotrien ve prostaglandinler ortaya çıkar.
Anafilâksi tablosunun erken dönemde anlaşılması ve gereken tedavinin uygulanmasıyla hastanın hayatı kurtulabilir.
Gelelim neticeye
En çok vefat eden kadına tomografinin gerçekten gerekli olup olmadığını merak ettim çünkü bana göre bunların yüzde 90' ı boş yere çekiliyor.
"Neden selfi çeker gibi MR ve tomografi çektiriyoruz?" başlıklı yazımı okumanızı isterim:
Kaynaklar:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4059752/
https://www.acr.org/~/media/37D84428BF1D4E1B9A3A2918DA9E27A3.pdf
http://www.aafp.org/afp/2002/1001/p1229.html
http://appliedradiology.com/articles/recognition-and-treatment-of-acute-contrast-reactions
