TARİŞ’i Kirletmeyin
Geçen yüzyılın başı, yıl 1913.
Cumhuriyet öncesi ekonomi bozuk.
Dışa bağımlılık; ticari dalgalanma, çöküntü getirmiş.
Çiftçi, güçlükle yetiştirdiği ürününü satamıyor, pazar bulamıyor.
Tefecinin kucağına düşmüş, kanı emiliyor.
Ege’nin dillere destan üzüm, incir, zeytini dalında çürüyor.
Üç arkadaş…
Nazmi Topçuoğlu, Kazım Nuri Çörür, Ahmet Sarı, bir araya gelir;
“ Neden çiftçiyi birleştiremiyoruz, kooperatif kuralım” der.
Egeli üreticilerin kooperatifçiliğini örgütleyen ilk kuruluş, Milli Aydın Bankası’nın ilk kolu olarak 21 Ağustos 1915’de kurulur.
Bu tarih, TARİŞ’in kuruluş günü kabul edilir.
***
Kooperatife Tarım Bankası ve İş Bankası kapılarını açar, büyük destek verir.
Şükran amacıyla iki bankanın ilk heceleri birleştirilir.
TARİŞ ismi konulur.
***
Yıllar geçtikçe Tariş büyür de büyür.
Dış ticaret, tekstil, hayvan yemi, kolonya, sirke, iplik fabrikaları, sigorta şirketi kurulur.
Uluslar arası marka olmuştur.
Üretici mutlu, piyasalar rahattır.
Fiyatı belirleyen birlikler, üyesi ne her türlü olanağı sağlamaktadır.
Sonrası…
Büyüyen, zenginleyen her kurum gibi iç-dış siyasetçiler el atar.
Birliğin tarım destek politikası değişir, dışarıdan müdahaleler artar.
Yıkım gecikmez.
1980 öncesi sokak anarşisi ile başlayan çökme, sonraki yıllarda kavga çekişmeyle Tariş’i, göbektaşında bırakılan sabun gibi
eritir.
***
Bunları niçin yazıyorum?
Tariş, bugün hala “Zeytin-zeytinyağı, üzüm, incir, pamuk ve yağlı tohumlar” olmak üzere 4 birliğiyle var, marka olarak ayakta.
Geçmişi kadar olmasa da…
Her ne kadar fabrika ve arazileri yok pahasına satılmışsa da…
Ege’nin, İzmir’in şanlı kurumudur.
***
Geçen hafta Tariş markasıyla piyasaya sürülen ayçiçeği yağı tağşişli yani “hileli” çıktı.
Bakanlık “ayıplı ürün” olduğunu ilan etti.
İlk öğrendiğimde “ Yanlışlık var, olamaz” tepkisini koymuştum.
Pamuk ve yağlı Tohumlar Birlik Başkanı Faruk Yaman’ın, “fason verdiğimiz firma yapmış, ilişkiyi kestik, ürünü toplattık”
Açıklamasıyla gerçeğin utancını kabullendik.
***
Tariş’e sevgi; geçmişe şükrandır.
Tariş’e saygı; milli inançtır.
Tariş’i korumak; ürün-üretici- emeğe hak gereğidir.
Tariş’i kollamak, hepimizin görevidir.
***
İçini boşalttığımız tarihi güzelliğin…
Adını, şanını, onurunu, gururunu kirletmeyelim.
Aklından geçirenleri de temizleyelim!
**********
