Suriye Krizi; Dost ve Kardeşlikten Düşmanlığa
Bir yanda terör can almaya devam ediyor. Diğer yandan teslim olan
teröristler etkin pişmanlıkla serbest bırakılıyor. Bombalar yakalanıyor
Ama diğer yandan, Türk Silahlı Kuvvetleri'ne ait RF-4 tipi keşif uçağının
Suriye tarafından vurulmasıyla ilgili açıklamalar yorumlar devam ediyor.
Ne oldu, ilişkilerin daha da kötüleşmesine nasıl gelindi?
2004 yılında Erdoğan Suriye'ye giderek serbest ticaret anlaşması imzalar.
Ticaret alanındaki adımlar, yine 2011 yılı ortasına kadar yükselen bir ivme
izler ancak Türkiye'nin aldığı yaptırım kararı nedeniyle ikili ekonomik
ilişkiler durma noktasına gelir.
1 Ocak 2007 tarihinde Serbest Ticaret Anlaşmasının yürürlüğe girmesiyle
ikili ticaret hacminde kayda değer artış yaşanır. 2006 yılında 796 milyon
dolar olan iki ülke arasındaki 2010 yılında 2.5 milyar dolar seviyesine
ulaşır.
2009 yılında imzalanan Vize Muafiyeti Anlaşması sonucu, Türk firmaları
Suriye'ye akın ederken, Türkiye ile Suriye arasındaki turistik ziyaretlerin
sayısı iki kattan fazla artar. 2010 yılında 1.6 milyon Türk Suriye'ye
giderken, bu ülkeden 900 bin turist Türkiye'ye gelir. Bu turistlerin
arasına Esad çifti de katılır. Bodrum'a gelen çifti, havaalanında Erdoğan
çifti* karşılar. Aileler beraber tatil yaparken, muhabirler samimi anları
görüntüler.
2008 yılında; Türkiye aynı zamanda Suriye'nin diğer ülkelerle yaşadığı
sorunlara da el atar. Türkiye Şam ve Tel Aviv arasında Golan Tepeleri
sorununun çözümü için arabuluculuk yapar. Türkiye'nin Gazze'ye yönelik
İsrail saldırısını sert sözlerle eleştirmesi arabuluculuk rolünü sona
erdirir. Bu görüşmeler yeniden Fransa'nın arabuluculuğunda başlaması
gündeme geldiğinde Esad, Kardeşim Erdoğan objektifti, der.
2011 yılında; Lübnan'da baş gösteren hükümet krizinin çözümü için Şam'da
Türkiye, Suriye ve Katar arasında üçlü bir zirve gerçekleştirilir.
Nisan 2009 tarihinde; iki ülke arasındaki dostluk, işbirliği ve
karşılıklı güvenin artması için sınır hattında ortak bir askeri tatbikat
düzenlenir. Türkiye ile İsrail'in ikili ilişkilerinde ciddi bir düşüş
yaşanırken, bu tepki çeken bir adım olur. Savunma Bakanı Vecdi Gönül ile
Suriyeli meslektaşı Hasan Türkmeni savunma endüstrilerinde işbirliğinin
artırılması için gerekli adımları belirleyen anlaşmaya imza atar.
13 Ekim 2009 tarihinde; Türkiye ve Suriye arasında on bakanının
katılımıyla Halep ve Gaziantep'te Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği
Konseyi 1. Bakanlar Kurulu toplantısı yapılır. Dışişleri Bakanı Ahmet
Davutoğlu ilikşilerin vizyonunun, Ortak kader, ortak tarih, ortak gelecek,
olduğunu söyler. Aynı yılın aralık ayında benzer bir toplantı Şam'da
yapılır.
* *
Şubat 2011 tarihinde; Başbakan Erdoğan, Asi Nehri üzerinde inşasına
başlanan barajın temel atma töreninde, Esad'a kardeşim diye hitap eder. *Mart
2011 de Suriye'de başlayan rejim karşıtı gösteriler, iki ülke arasında
soğuk rüzgarların esmeye başlamasına neden olur.
Haziran 2011 tarihinde; Erdoğan ilk defa Esad rejimini halkına karşı
şiddet uygulamakla eleştirir. Aynı anda, yüzlerce Suriyeli ülkesini
terkederek Türkiye'ye sığınır. İlk başta sayıları onlarla ifade edilen
Suriyeli sığınmacıların sayısı bugün 33 bini geçmiş durumda.
Haziran 2011 tarihinde; sınırdaki Cisr El Şuğur kentinde 120 asker ve
rejim yanlısı Suriyeliler öldürülür. Katliam sonrası Suriye, teröristlerin
Türkiye'den sızdığını iddia eder.
* *
Ağustos 2011 tarihinde; Türkiye'nin Şam nezdinde son diplomatik hamlesi
Davutoğlu'nun ziyareti olur. Erdoğan'ın mesajlarını Suriye'ye ileten
Davutoğlu'na Esad, teröristlere karşı mücadele ediyoruz, der. Ankara'nın
Suriye'ye tavsiyelerin reddedilmesiyle köprüler atılır.
21 Eylül 2011 tarihinde; ABD Başkanı Obama ile görüşen Erdoğan, Suriye
ile bütün ilişkileri kesmeyi planladığını söyler.
13 Kasım 2011 tarihinde; Türkiye, Suriye Ulusal Konseyi ve Özgür Suriye
Ordusu'nun yönetici kadrolarına ev sahipliği yapar. Türkiye'ye yönelik
öfkenin ilk işareti Şam'daki elçiliğinin öfkeli Suriyeliler tarafından
basılması olur. Bu elçilik 7 ay sonra kapatılır.
* *
30 Kasım 2011 tarihinde; Türkiye misilleme yapar Şam ile ilişkilerini
kestiğini açıklar.
* *
Nisan 2012 tarihinde; Suriye sıklıkla terörist olarak nitelendirdiği
silahlı muhalefetin Türkiye'de buluşmasını eleştirir. Suriye Dışişleri
Bakanı Velid Muallim, Türkiye'yi Suriye sorunun parçası olmakla ve Annan
Planı'nın uygulanmasını engellemeye çalışmakla suçlar.
Nisan 2012 tarihinde; Şam, Suriye'nin düşmanları, sözleriyle suçladığı
Suriye'nin Dostları Toplantısı Türkiye'de yapılır. Ankara bu inisiyatif
içinde Suriye karşıtı en sert söylemleri dile getiren ve uluslararası
kamuoyunu harekete geçmeye çağıran aktörlerden olur.
Nisan 2102 tarihinde; BM Suriye Özel Temsilcisi Annan'ın Türkiye'yi
ziyaretinde, sığınmacı kamplara kimliği belirsiz kişiler ateş açar ve iki
kişi ölür. Erdoğan, NATO'nun 5'inci maddesinin uygulanmasını
isteyebileceklerini söyler. Davutoğlu da Suriye'ye yönelik uçuş yasağı ve
insani yardım koridoru açılması gibi önlemlerin alınabileceğini söyler.
Suriyeli makamlar ise Türkiye'nin Suriyeli muhalifleri silahlandırmak ve
eğitmekle suçlar. Batı basınında da yer alan söz konusu iddiaları Türkiye
yalanlar, aynı süreçte Suriye rejimini, halkına karşı vahşet uygulamakla
suçlar.
Mayıs 2012 tarihinde; Uçak krizinden bir önceki son büyük restleşme
Türkiye'nin Suriyeli diplomatları sınır dışı etme kararı alması olur.
Ve gelinen nokta. Sıfır dış sorun politikası iflas eder, bütün komşularla
sorunlar artar ve dost ve kardeş Suriye'de düşman kabul edilir.
* *
Günün Sözü: Emiralmaya alışan yöneticiler toplumu ve devleti felakete
sürükler.
