Somut Olmayan Kültürel Miras ve Âşıklık Geleneği Etkinlikleri
Âşıklık Geleneği, UNESCO tarafından “Somut Olmayan Kültürel Miras” olarak bundan 4 yıl önce tescil edildi. Sadece âşıklık geleneği değil; bir geleneksel gölge oyunu olan Karagöz Sanatı, Nevruz Geleneği, Semah Geleneği, Meslevi Sema Geleneği, Tören Keşkeği Geleneği, Meddahlık Geleneği, Mesir Macunu Geleneği, Kırkpınar Yağlı Güreş Geleneği gibi bazı geleneklerimiz ve sanatlarımız da dünya somut olmayan kültürel miras envanterine alındı. Bu envanterin önemi şudur: Bundan sonra SOKÜM Envanterine geçen gelenekler için, ilgili devletler çalışmalarını daha fazla yoğunlaştırarak bu geleneklerin yaşamasına özel çaba gösterecekler, daha fazla ödenek ayıracaklardır.
Hattâ bu geleneklerin devamını sağlayan yaşayan insanlarını koruyacak, onları “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak ilân edeceklerdir. Türkiye, Âşıklık Geleneğini sürdüren iki âşığımızı “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak ilân etti. Bunlardan birisi Sanatçı Neşet Ertaş, diğeri Âşık Şeref Taşlıova’dır. Bunlardan Neşet Ertaş’ı 2012 yılının son aylarında maalesef kaybettik. Şu anda Âşıklık Geleneği içinde “Yaşayan İnsan Hazinesi” olarak sadece “Âşık Şeref Taşlıova kalmıştır. Âşıklık Geleneği’nin korunması ve yaşatılması konusunda, ilgili devlet kurum ve kuruluşlarının yeteri kadar tedbir aldıklarını söylemek maalesef mümkün değildir. Kültür ve Turizm Bakanlığı eski yapısı ve mantalitesine göre, bu sanata bakmaktadır. Halâ gerekli tedbirleri alamamaktadır. Gerçi eskiye göre gelişme olsa da, bu gelişmenin yeterli olduğunu söyleyemeyiz.
Ancak, bazı âşık derneklerinin ve bazı belediyelerin özel çaba ve gayretlerini görebiliyoruz. Biz biliyoruz ki bu belediyelerin değerli başkanlarının kişisel gayretleri ile âşık festivalleri, yarışmaları ve bayramı olmaktadır. Bu belediyelerden birisi de Bursa Yıldırım Belediyesi’dir. Bakanlığın yapması gereken çalışmaları bu belediyemiz gerçekleştirmektedir. Bir halk bilimci ve araştırmacı niteliğine sahip Belediye Başkanı Sayın Dr. Özgen Keskin; dokuz yıldır, Bursa’da “Türkiye Âşıklar ve Şairler Bayramı” düzenlemektedir. Hem de bayram, başlangıcından bu yana uluslararası nitelikte yapılmaktadır. Bu yıl 9. su yapılan Uluslararası Türkiye Âşıklar ve Şairler Bayramı, 6-7 Temmuz 2013 tarihlerinde Bursa-Yıldırım’da yapıldı. Bayrama; Türkiye, Azerbaycan, Kerkük, Gagavuz Özerk Bölgesi, Özbekistan, KKTC, Romanya, Türkmenistan, Kazakistan ve Kırgızistan’dan şairler ve âşıklar katıldı. 6 Temmuz 2013 günü şairler ve âşıklar arasında şiir okuma, türkü, lebdeğmez ve atışma dallarında yarışmalar da yapıldı. Fotoğraf sergisi açıldı, halka açık olarak şölenler düzenlendi.
Ben, 6 Temmuz’da yapılan Âşıklar Yarışmasında, jüri üyesi olarak görev yaptım. Âşıklar arasında yapılan yarışma üç dalda (türkü, atışma ve lebdeğmez) gerçekleştirildi. Halka ve seyircilere açık yapılan yarışmalar, büyük bir ilgi ile izlendi. Âşıklar Yarışması şu şekilde sonuçlandı:
Türkü Dalında Birinci: Âşık Haşimî Aslıhak (Çorum) İkinci: Âşık Ahmet Rıza (Irak-Telafer) Üçüncü: Âşık Devaî (Mersin)
Atışma Dalında Birinci: Âşık Mürsel Sinan (Kars) İkinci: Âşık Zafer Kazancı (Erzurum) Üçüncü: Âşık Yağız Ozan (Bursa)
Lebdeğmez Dalında Birinci: Âşık Taner Öztürkoğlu (Erzurum) İkinci: Âşık Ahmet Poyrazoğlu (Van-Erçiş) Üçüncü: Ozan Nihat (Burdur) Derece alanların dışında; Âşık Bilâl Ersarı, Âşık Muhsin Yaralı, Âşık Hüseyin Sümmanoğlu, Âşık Ebubekir Zamanî, Âşık Yılmaz Pala, Âşık Kelamoğlu, Turgay Mutlu, Rasim Saraç, Özkan Hüseyin, Metin Çetinkaya, Ali Serhatî gibi âşıklar da etkinliğe katıldılar. Etkinliğin Onur Konuğu olarak Âşık Şeref Taşlıova da bulunuyordu. Bu uluslararası etkinlik içinde Şairler Şöleni de gerçekleştirildi.
Tam 24 şairin katıldığı etkinliğe; Ekber Qoşalı (Azerbaycan), Seher Ahmet (Azerbaycan), Güllü Karanfil (Gagauz Yeri Özerk Bölgesi), Ecrin Lidia Cherieliue (Romanya), Hasiyet Rüstemova (Özbekistan), Vahdettin Işıldak, Mustafa Berçin, Sergül Vural, Nedim Uçar, Mustafa Firengiz, Ayşe Paslanmaz, Abdullah Sataoğlu, İsmet Bora Binatlı gibi şairler katılmışlardır. Koruma altına alınan ve somut olmayan kültür miras envanterin de yer alan âşıklık geleneğinin korunması, yaşatılması, devamı ve tanıtılması konusunda yapılan önemli bir etkinliği geride bıraktık. Bu etkinliği aralıksız dokuz yıldır devam ettiren Bursa-Yıldırım Belediyesinin değerli Başkanı Dr. Özgen Keskin’i kutluyoruz.