23 Şub
Sigortasız Çalışanlar Hakkını Arayabilir mi?
Okurumuz Nurgül Aktürk, Merhaba resul bey; 1968 doğumluyum 2004\'te isteğe bağlı sigorta girişim var. 1988'de 3 ay sigortasız çalıştım. (Şahitlerim var ve çalıştığım firma iflas etti). Sigorta başlangıcımı 1988 yapmam için ne yapmam gerekir. Diyor.
1988 yılında 3 ay sigortasız çalıştıktan sonra işten ayrıldığınız anlaşılmaktadır. Gerek mülga 506 sayılı Kanunda gerekse 5510 sayılı Kanunda hizmet tespit davası açmak için işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde hizmet tespit davası açılması gerekmektedir. Dolayısıyla söz konusu dönemle ilgili açacağınız dava da karşı taraf zaman aşımı definde bulunacağından dava yoluyla söz konusu dönemdeki çalışmalarınızı kazanmanız çok mümkün görülmemektedir.
1988 yılına ait söz konusu işyerinde çalıştığınızı ispatlar resmi bir belge varsa SGK ya söz konusu belge ile başvurduğunuzda SGK denetmenleri tarafından yapılacak incelemeye göre söz konusu hizmetleri kazanabilirsiniz. İşyeri iflas ettiğinden kayıt incelemesi yoluyla da bu sürelerin ispatlanması çok mümkün görülmediğinden tek yolunuz söz konusu dönemde çalıştığınızı ispatlar resmi kurum ve kuruluşlardan alınacak belgedir.
****************
Bulgaristan borçlanmasının şartları
Okurumuz Ümit Muratoğlu Merhabalar Resul bey, Annem 1998'de Türkiye'ye giriş yaptı. 2003'te sigortalı oldu. Bulgaristan'da 15 yıllık sigorta birikimi var. Kendisi 7 Mart 1962 doğumlu. Bulgaristan'dan borçlanabilir mi, böylece emekli olabilir mi? diyor.
5754 sayılı Kanunla, sosyal güvenlik sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden 01/01/1989 tarihinden 08/05/2008 tarihine kadar zorunlu göçe tabi tutulduktan sonra Türk vatandaşlığına geçenlerin geldikleri ülkedeki hizmetlerin borçlanma yoluyla değerlendirilmesi imkanı getirilmiştir.
Söz konusu borçlanma hakkından yararlandırılabilmek için;
1- 01/01/1989 tarihinden 08/05/2008 tarihine kadar geldikleri ülke tarafından zorunlu göçe tabi tutulmuş olmaları,
2- Zorunlu göçten sonra Türk vatandaşı olup, Türkiyede ikamet ediyor olmaları,
3-01/07/1976 tarihli ve 2022 sayılı 65 Yaşını Doldurmuş Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna göre bağlanan aylıklar da dahil olmak üzere sosyal güvenlik kuruluşlarından gelir ve aylık almamaları,
4- Geldikleri ülkedeki çalışma sürelerini belgelendirmeleri,
5- Borçlanma için yazılı başvuruda bulunmaları,
6- Tebliğ edilen borç miktarını üç ay içinde ödemeleri, şarttır. İlgili yasalarda yalnızca Bulgaristandan gelenler için zorunlu göç ifadesi kullanıldığından borçlanma hakkından bu ülkeden gelenler yararlanabilmektedir.
T.C. Kimlik numarası ile Nüfus ve Vatandaşlık Genel Müdürlüğünün Kimlik Paylaşım Sisteminden Kurumca yapılacak sorgulama sonucunda vukuatlı nüfus kayıt örneğinde ..... tarih ve .... Sayılı Bakanlar Kurulu kararı ve 2510 (veya 5543) sayılı İskan Kanununa istinaden Türk vatandaşlığına alınmıştır. ibaresi bulunanlar için ayrıca zorunlu göçe tabi tutulduklarını belgelendirme koşulu aranmaz. Ancak, nüfus kayıtlarında bu şekilde ibare bulunmuyorsa ilgililerden bu ibarenin nüfus kayıtlarına işlenerek temin edilecek olan vukuatlı nüfus kayıt örneği veya Uyrukluk ve Aile Kütüğünde Kayıt Bildirgesinin SGKna ibrazı istenmektedir.
Ayrıca, Bulgaristandan temin edilen ve Türkiyede yeminli tercüme bürolarınca, çevirisi yapılmış hizmet belgesi ile Türkiyedeki nüfus kayıtlarında ad ve soyadı yönünden farklılık bulunması halinde, ilgiliden isim değişikliğini gösteren nüfus müdürlüğünden onaylı bir belgenin de Kuruma verilmesi talep edilir.
Bunların Türkiyede ikamet ettikleri ilgili muhtarlıklardan alınacak İkametgah Belgesi ile belgelendirilir. Aynı zamanda Türk vatandaşlığı ile birlikte Bulgaristan vatandaşlığı devam edenler de söz konusu yasa ile getirilen düzenlemeden yararlanabilirler.
Borçlandırılan hizmetler, yalnızca yaşlılık aylığı (5434 sayılı Kanuna göre bağlanan emekli aylıkları dahil) bağlanmasında değerlendirileceğinden, malullük ve ölüm aylığı bağlanmasında, bu şekilde borçlanılan hizmetler dikkate alınmamaktadır. Bu nedenle, Bulgaristanda geçen hizmet sürelerinin hak sahiplerince borçlanmasına ilişkin talepleri de kabul edilmemektedir. Ancak, borçlanma hakkından yararlanarak yaşlılık aylığı bağlanan sigortalının ölümü halinde, hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilir.
Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getirmeyenlere ve bunların varislerine talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak TL cinsinden iade edilmektedir.
Annenizin durumu yukarıda yapılan açıklamalara uyuyorsa borçlanma yapabilirsiniz.
