Seyyah-ı Alem Evliya Çelebi
Şükrü Halûk Akalın hocadan: Seyyah-ı Alem Evliya Çelebi
Türk Dil Kurumu (TDK) Başkanı Prof. Dr. Şükrü Halûk Akalın hocanın, Türk Dil kurumu yayınları arasında Günyüzü gören, Türk Dil Kurumu yayınlarının 1018 ncisi olarak bize ulaşan 96 sayfalık, pırıl pırıl baskılı “Seyyah-ı Âlem Evliya Çelebi” adlı kitabının sayfalarında bir gezinti yapmak üzere yola çıkıyorum:
İçindekiler bölümüne bakıyorum, gördüklerimden: Evliya Çelebi, Bir rüya.. Bir dünya, Evliya Çelebi’nin eserleri, Seyahatname, Seyahatname abartılı bir eser midir?, Evliya Çelebi seyahatnameyi nasıl yazmıştır?, Şakaname, Evliya’nın şehirleri, Bütün yönleriyle Evliya Çelebi, Evliya Çelebi’nin izinde, Seyahatname’ye bir yolculuk, vd.
Üç sayfalık giriş, Şükrü Halûk Akalın imzasıyla karşımıza çıkıyor. Buranın bir yerinde hoca; “Evliya Çelebi gezmekle kalmamış seyahat ettiği, dolaştığı yerleri; bu ülkelerle, diyarlarla ilgili gözlemlerini, yolculuğu sırasında başından geçen olayları, gittiği yerlerde kendisine anlatılanları akıcı diliyle ve ilgi çekici üslubuyla yazıya dökmüştür” diyor.
Evliya Çelebi, başlığı altında verilenlere bakıyoruz sayfa 11’de başlayan:
-“Yalnızca Türk edebiyatının değil, bütün dünya edebiyatının en büyük, en geniş kapsamlı, en ilgi çekici seyahat kitabının, Seyahatname’nin yazarıdır Evliya Çelebi. Evliya Çelebi günümüzden tam dört yüzyıl önce, 25 Mart 1611 günü İstanbul’da hayata gözlerini açmıştır. Geleneğe göre kulağına ezanı, o sırada evde bulunan Sunullah Efendi okumuştur. Daha sonra eve gelen Gisudar Mehmet Efendi de, ‘Biz dahi abdalanane fenagillah ezanın okuyalım’ diyerek Evliya’nın kulağına ikinci bir ezan okur” bilgiler, tapaze bir anlatım olarak bize ulaşıyor, ulaştırılıyor.
Kapak sayfa tasarımı ve çizimleri Sarak Ustaya ait… Sayfalarda bol bol çizimlerle, genel anlatımlı görüntülerle karşılaşıyoruz.
Evliya’nın şehirleri, başlığı altında verilenler 36 ncı sayfada başlıyor. Burada “İstanbul’un kuruluşu” ara başlığı altında verilenler şöyle bir anlatım tablosu ortaya koyuyor:
-“Seyahatnamesi’nin birinci cildini İstanbul’a ayıran Evliya Çelebi, gezilerinden önce İstanbul’un kuruluşunu ve tarihini anlatmakla işe başlar. İstanbul’un Hz. Süleyman yapısı olduğunu, Hz. Süleyman tarafından kurulduğunu belirtir Evliya Çelebi”..
Evliya Çelebi’nin Viyana’daki St. Stephanos Katedrali’ndeki kule tepesi tasvirini esas alan Karl Teply de ünlü gezginin en erken ölüm tarihi olarak 31 Ekim 1687’yi ileri sürmüştür, hatırlatmasıyla noktamızı koyalım efendim.
GÜNÜN SÖZLERİ:
1. Ne kadar az bilirseniz; o kadar şiddetle savunursunuz. (Bertrand Russel)
2. Uçurtmalar rüzgâra karşı uçtukları için yükselirler. (Winston Churchill)
3. Sözünü dinleyecek olmadıktan sonra, söylenecek yalan da olmaz. (Beattıe)
