Plavix Kullanan Hastalar İçin Hayati Uyarılar
Son senelerde ilaç tüketimi korkunç derecede arttı. Günümüzde bırakın hastalığı olanları, sağlıklı insanların bile ilaçları var artık. Geçtiğimiz geçen sene ülkemizin ilaca ödediği para 15 milyar doları geçti ama çok ilaç içmek insanların daha sağlıklı olacakları manasına gelmiyor. Her bir ilacın yaratacağı yan etkiler yanında birden çok ilaç kullanan hastalarda ilaç etkileşimleri de çok ciddi problemlere yol açıyor. Bunun en son örneği tüm dünyada çok yaygın kullanılan iki ilacın birlikte alındığında kalp krizi ve ölümlere yol açtığının ortaya çıkması. Bu yüzden hayatını kaybedenler için yapacak bir şey yok elbette, ama bundan sonrası için tedbirli olunursa milyonlarca insanın hayatı kurtulmuş olacak.
Archives of Internal Medicine isimli tıp dergisinin son sayısında yayınlanan araştırma kalp krizi geçiren veya stent takılan ve clopidogrel ile proton pompası inhibitörü kullanan hastalarla, benzer risk faktörlerine sahip olup da sadece clopidogrel kullanan hastalar üzerinde gerçekleştirildi. Bir sene sonra iki ilacı beraber kullananlarda kalp krizi yüzünden yeniden hastaneye yatırılma veya yeniden stent konması riski tek ilaç kullananlara göre iki misli yüksek bulundu. Bu sebeple de bu iki grubun birlikte kullanılmasından titizlikle kaçınmak gerekiyor.
Clopidogrel, kanda trombositlerin birbirlerine yapışmalarını ve kümelenmesini engelleyerek pıhtı oluşumunu önleyen çok değerli bir ilaç. Ülkemizde de Plavix adıyla satılan bu ilaç kalp krizi ve felç geçiren hastalarda, kalp damarlarına stent konanlarda ve bacak atardamarları tıkanan kişilerde pıhtıların tekrarlamasını önlemek amacıyla kullanılıyor. Dünyanın 110 ülkesinde kullanılan Plavix geçen sene 6.6 milyar dolarlık satış rakamlarına ulaşmış.
Proton pompası inhibitörleri (omeprazol, lansoprazol, esomoprazol, pantoprazol, rabeprazol) ise midede asit üretimini azaltmak için kullanılan bir grup ilaçtır. Gastrit, ülser, reflü başlıca uygulama alanlarıdır.
Önemli bir uyarı daha
Burada bahsi geçmişken Plavix ile ilgili çok önemli yeni bir bilgiyi daha hatırlatmak istiyorum. Plavix’ in etkili olabilmesi için ilaç yutulduktan sonra vücutta bir enzim (CYP2C19) ile aktif hale dönüşmesi gerekiyor. Bu enzimin anti-depresanların, barbütüratların, proton pompası inhibitörlerinin, sıtma ve bazı kanser ilaçlarının metabolizması için de gerekli olduğunu hatırlatalım. CYP2C19 enzimini kontrol eden gende bir varyasyon olan kişilerde ilaç aktif şekillere dönüşmediği için etkili olamıyor. Bu gen beyazlarda yüzde 2, siyahlarda yüzde 4 ve Çinlilerin de yüzde 14 oranında görülüyor. Bu durumun anlaşılması için yapılması gereken genetik testin fiyatı 500 dolar. Plavix kullanırken kalp krizi veya felç geçiren hastalarda bu ihtimali bilmekte fayda var.
Gelelim neticeye
BİR: Plavix asla proton pompası inhibitörleri ile beraber kullanılmamalı; mide için başka grup ilaçlar tercih edilmeli.
İKİ: Plavix’ in bazı hastalarda etkili olmayacağı da bilinmeli.
KAYNAK:
Karen M. Stockl; Lisa Le; Armen Zakharyan; Ann S. M. Harada; Brian K. Solow; Joseph E. Addiego; Scott Ramsey: Risk of Rehospitalization for Patients Using Clopidogrel With a Proton Pump Inhibitor. Arch Intern Med. 2010;170(8):704-710.
