Özürlü Eşi de Destek Primi Öder mi?
İsmini saklı tuttuğumuz bir okurumuz, "62 yaşında SSK'dan emekli bir bayanım ve bu sene başında maliyeye kayıt olup esnaflık yapmaya başladım. Ancak biliyorsunuz emeklilerden %15 Bağ-Kur destek primi kesiliyor, bu da bizi çok zor duruma sokuyor. Evde iki kişi yaşıyoruz, Eşimde SSK'dan emekli olup bakıma muhtaç ve özürlüdür. Bu destek priminin kesilmemesi için eşimin özürlülüğünü bildirmem işe yarar mı?"diyor.
Emekli olup, ticari faaliyette bulunan, vergi mükellefi veya şirket ortaklığı olan kişilerin Bağ-Kur sosyal güvenlik destek primi ödemeleri gerekmektedir.
SSK, Bağ-Kur, TC Emekli Sandığı emeklisi olup, Bağ-Kur kapsamında ticari veya serbest meslek faaliyetlerini devam ettirenlerin destek primi uygulaması sosyal güvenlik reformunun yürürlük tarihi olan 01.10.2008'de değiştirilmiş olup, artık SGK'dan almakta oldukları emekli maaşlarından kesilmektedir. Emekli maaşlarından kesilecek sosyal güvenlik destek primi tutarı, 2008 yılı için yüzde 12, 2009 yılı için yüzde 13, 2010 yılı için yüzde 14 ve 2011 ve izleyen yıllarda da yüzde 15 oranında uygulanmaktadır.
Bağ-Kur'luların sosyal güvenlik destek priminin üst sınırı 4/b (Bağ-Kur) sigortalılarına SGK tarafından 2011 / Ocak ayında ödenen en yüksek yaşlılık aylığından alınabilecek tutardır. Bağ-Kur sigortalısına ödenen en yüksek yaşlılık aylığından fazla olmayacaktır.
Bu kapsamda faaliyette bulunan kişinin eşinin özürlü olmasının, Bağ-Kur sosyal güvenlik destek primine bir etkisi yoktur. Yani diğer bir deyişle emekli maaşınızdan yüzde 15 oranında Bağ-Kur sosyal güvenlik destek primi kesilecektir.
Yurtdışı borçlanmasında emekli aylığı Okurumuz Duran Akdo?an, "1960 dogumluyum ve 1979 yılında Hollanda'da işe başladım. Halen aynı iş yerinde çalışıyorum. Bu arada 1991 yılında Türkiye'de 21 gün sigortalı çalıştım ve 2008 yılından önce yurtdışı emeklilik işlemini dolar üzerinden yaptım. Araştırmalarımdan dolar üzerinden ödemiş olsam da çalıştığım için emekli aylığı alamayacağımı öğrendim. Hollanda'da çalışıyorum ve bir müddet daha çalışmam gerekiyor. Hollanda'da çalışmaktayken Türkiye'den nasıl emekli olurum ve emekli aylığı alabilirim?" diyor.
Türk vatandaşlarının yurt dışında 18 yaşını doldurduktan sonra, Türk vatandaşı iken geçen ve belgelendirilen sigortalılık süreleri ve bu süreleri arasında veya sonunda her birinde bir yıla kadar olan işsizlik süreleri ile yurt dışında ev kadını olarak geçen sürelerini "3201 Sayılı Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun"a göre borçlanabilmektedir. 3201 sayılı Kanun'a göre bir aylık borçlanma için en az 267.84 TL ödenmelidir.
Gurbetçi işçilere, yurtdışı borçlanması yapmaları durumunda diğer koşulları da sağlarlarsa emekli aylığı bağlanması mümkündür. Ancak, yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanların yurtdışında çalışmalarına devam etmeleri halinde aylıkları kesilecektir.
5997 sayılı Kanun'un 15'inci maddesinde; "Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışanlar, ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alanların aylıkları, tekrar çalışmaya başladıkları tarihten itibaren kesilir. Türkiye'de sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar hakkında ise 31.5.2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışılmasına ilişkin hükümleri uygulanır" hükmü getirilmiştir.
Buna göre, sizin gibi ister dövizle isterse de TL olarak borçlanma yapanlar, 3201 sayılı Kanun gereği yurtdışı borçlanması yaparak emekli olanlar yurt dışında yabancı ülke mevzuatına tabi çalışırsa veya ikamete dayalı bir sosyal sigorta ya da sosyal yardım ödeneği alırsa emekli maaşları kesilmektedir.
Ancak, Türkiye'de çalışmaya başlamanız halinde Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) uygulanır ve emekli maaşı kesilmez.
