Öldüren Salgın! İlk Halka Almanya mı?
Son günlerde dünya pür dikkat Almanya'dan gelen ishale bağlı ölüm haberlerini dinliyor.
Daha çok gelişmemeiş ülkelerle ilgili haberlerde duymaya alıştığımız ishale bağlı ölümler Almanya ve Dünya'nın gündeminde.
Binlerce kişinin hastanelerde tedavi edildiği, onlarca kişinin öldüğü bir durum söz konusu.
Acaba dünya'yayılabilecek bir salgın söz konusu mu?
Salgını İspanya'dan ithal edilen salatalıklarda tespit edilen bir bakterinin yaptığı anlaşıldı.
Peki nedir bu EHEC?
Genelde E. coli kısaltması ile veya koli basili olarak bilinen Escherichia coli (okunuşu Eşerişiya koli), memeli hayvanların kalın bağırsağında yaşayan faydalı Mikrop(bakteri) türlerinden biridir.
Normalde bağırsakta yaşadığı için, E. coli 'nin çevresel sularda varlığı dışkı kirlenmesinin bir belirtisidir.
Deniz ve göllerde belli bir miktarın üzerine çıkarsa, orada insanların suya girmesini yasaklayan mikropda aynı mikrop ailesinden. E. coli, Çocuk hastalıkları ve mikrobioloji(bakteriyolog) uzmanı olan Theodor Escherich tarafından bebek dışkılarında keşfedilmiştir.
Adını ondan alır; "coli" demek "kalın bağırsaktan" demektir.
İnsanın bir günde dışkı yoluyla vücudundan geçen E. coli bakteri sayısı 100 milyar ila 10 trilyon arasındadır.
Başka hayvanlarda etkisiz olan bazı E. coli tipleri insana bulaştıklarında hastalık yapabilirler.
Bunların en ünlüsü sayılan O157:H7 adlı serotip kanlı ishale ve ölüme yol açabilir. İşte adı geçen ölümlere neden olan mikrobun tipi de bu.
İshalli hastalıklara neden olan 6 çeşit E. coli tipi vardır.
Enterohemorajik E. coli (EHEC) Bu grupta olanlar Enteropatojenik özellikler taşımaya ilaveten Şiga toksinleri salgılar.
Bu gruba ait olanların en ünlüsü E. coli O157:H7'nin yol açtığı hastalık hemorajik kolit olarak adlandırılır.
İshal az sulu, bol kanlı ve mukuslu olur.
Escherichia coli O157:H7 serotipi, Shiga benzeri toksin(ler) salgılar.
E. coli O157:H7 1982'de ABD'de bir kanlı ishal salgınında ilk defa tanımlanmıştır.
1996-97'da İskoçya'da bu bakteri yüzünden 21 kişi hayatlarını kaybetmişlerdir.
Bu serotipli bakteri yözünden ABD'de yılda ortalama 73,000 vaka, 60 dolayında ölüm meydana gelir.
Yayılması:
Enfeksiyonun başlıca kaynağı az pişmiş kıymadır, diğer kaynaklar pastörize edilmemiş süt ve meyve suyu, çiğ sebze ve şarküteri ve enfekte olmuş hayvanlardır.
Kontamine olmuş göl veya havuzlarda yüzmek ve yeterince klorlanmamış su içmek yoluyla da iletim olabilir.
Bu organizma kolaylıkla kişiden kişiye geçer ve çocuk bakım merkezlerinde kontrol altına alınması zor olan mikroplardandır.
E. coli O157:H7 bazı mandıralarda bulunmuştur ve sağlıklı sığırların bağırsaklarında yaşayabilir.
Hayvanların kesimi sırasında et kirlenebilir, etten kıyma yapılırken organizma iyice içine karışabilir.
İneğin memelerinde veya sağma makinasında bulunan bakteri süte karışabilir.
Bu bakterinin bulaşmış olduğu etin görünüşü ve kokusu normaldir. Eğer yeterince pişirilmezse enfeksiyona yol açabilir.
Belirtiler:
E. coli O157:H7 enfeksiyonu genelde ağır ve kanlı bir ishale (ancak ishal kansız da olabilir) ve karında kramplara, yol açar.
Çoğu zaman ateş yoktur veya çok az olur ve hastalık 5 ilâ 10 günde iyileşir. Bazı kişilerde hastalık belirtisiz olarak da iyileşebilir.
Bazı kişilerde, özellikle 5 yaştan küçük çocuklar ve yaşlılarda, enfeksiyon hemolitik üremik sendroma neden olabilir, bu durumda alyuvarlar imha olur ve böbrekler iflas eder.
Hemolitik üremik sendrom vakalarının çoğu E.coli O157:H7'den kaynaklanır. Almanya'daki ölümlerin nedeninin bu durum olduğu ifade edilmiştir.
Çoğu kişi antibiyotiksiz veya başka özel bir tedavi görmeden 5-10 günde iyileşir.
Antibiyotiklerin hastalığın gidişatını iyileştirdiğine dair bir kanıt yoktur ve hatta bazı antibiyotiklerle tedavinin böbrek komplikasyonlarına yol açabileceği düşünülmektedir.
İshal ilaçlarından da kaçınmak gerekir.
Hemolitik üremik sendrom acil serviste bakım gerektiren, hayatî tehlike taşıyan bir durumdur.
Kan nakli ve böbrek diyalizi sıkça gereklidir.
Korunma
Hayvancılık
Hayvan kesimi bulaşmanın en başlıca kaynağıdır.
İneğin bağırsaklarının içeriği etle karışınca nemli ve sıcak ortamda bakteriler çoğalırlar.
Mikrop bulaşmış kısımlar eğer kıyılırsa bakteri etin yüzeyinden içine geçer. Dolayısıyla kıymanın bir hastalık kaynağı olma olasılığı biftekten daha yüksektir.
Biftekte sadece etin yüzeyi kirlenir ve etin dış kısmının pişmesi bakteriyi öldürmeye yeter.
Buna karşın kıymadaki bakterinin imhası için tamamen pişmesi gerekmektedir.
Dolayısıyla E.coli O157:H7 taşıyan inek sayısının azaltılmasına yönelik önlemler ve etin kesimi ve kıymanın hazırlanması sırasında etin kirlenmesini azaltacak önlemler gereklidir.
Yemek pişirirken:
Kıyma ve köfteyi tamamen pişirin.
Et hazırlanırken diğer yiyeceklerden ayrı tutun.
Çiğ etle temas eden tüm yüzeyler ve aletler tekrar kullanılmadan evvel iyice yıkayın.
Üzerinde çiğ etin bulunmuş olduğu ve yıkanmamış bir tabağa sonradan pişmiş köfteleri koymak enfeksiyonu aktarır.
Ellerinizi güzelce bol su ve bol sabunla yıkayın.
Pastörize edilmemiş sütten ve meyve suyundan kaçınılmalıdır.
Ticari meyve suları hemen her zaman pastörize edilmiştir.
Meyve ve sebzeler, özellikle eğer pişirilmeyeceklerse, iyice yıkanmalıdırlar. Diğer Kirli olma olasılığı olan sularda (Örneğin kanalizasyon suyu karışmış olması) yüzerken su yutmamaya özen göstermek hastalık riskini azaltır. Tuvaleti kullandıktan sonra veya bir bebeğin (özellikle ishalliyse) alt bezini değiştirdikten sonra el yıkamak iletim riskini düşürür.
İshali olan kişiler başkalarıyla yüzmemeli, başkasıyla beraber banyo yapmamalı ve başkaları için yemek hazırlamaktan kaçınmalıdır.
Yani, kanlı ishal tespit ederseniz vakit kaybetmeden mutlaka doktorunuza başvurun.
Özellikle çocukların ishallerinde daha dikkatli olun. Benden söylemesi..
