Nutella Kanser mi Yapıyor?
Kısa adı EFSA olan European Food Standards Agency, 2016 Mayıs ayında yayınladığı raporda 200 derece üzerinde ısıtılan palmiye yağının diğer bitkisel yağlardan daha tehlikeli olduğunu açıklamış ama bu yağ yenmemelidir diye bir uyarıda bulunmamıştı (1, 2).
EFSA gibi Dünya Sağlık Örgütü, FAO ve FDA da palmiye yağının riskini kabul etmekle beraber bunun yiyeceklerde kullanılmasının yasaklanması hakkında bir uyarıları bulunmuyor.
EFSA’ nın bu raporu üzerine İtalya’ da sivil toplum kuruluşlarının da baskısıyla dev süpermarket zinciri Coop ve en büyük unlu mamuller üreticisi Barilla ürünlerinden palmiye yağını çıkardılar.
Ferrero şirketi ise lezzetinin değişeceği gerekçesiyle dünyaca meşhur Nutella isimli çikolata-fındık ezmesi ürününde palmiye yağını kullanmaya devam etti ama İtalya’ daki satışlarının son 12 ayda yüzde 3 düşmesi üzerine palmiye yağını savunan reklâm kampanyaları düzenlemeye başladı.
Nitekim de bundan sonra 4 ay içinde satışlarda yüzde 4’ lük bir artış gerçekleşti.
Nutella Ferrero’ nun en önemli ürünü, şirketin senelik 10 milyar Avro’ yu bulan satışlarının beşte biri Nutella’ dan geliyor.
Unilever ve Nestle gibi gıda üreticileri de palmiye yağını birçok üründe kullanıyorlar.
Palmiye yağı nasıl elde ediliyor?
Palmiye yağı, ekvator kuşağında yetişen palmiye ağacının zeytin büyüklüğündeki meyvelerinden yüksek sıcaklıklarda elde ediliyor.
Yüksek sıcaklıklar palmiye yağının tabii kırmızı rengini ve kokusunu gidermek için kullanılıyor.
Bu işlem sırasında “glisidil yağ asidi esterleri” (GE) ortaya çıkıyor.
GE sindirildiğinde parçalanıyor ve kanser yaptığı bilinen “glisidol” oluşuyor.
Amerikan Milli Sağlık Enstitüsü’ nün (NIH) bir raporu da ağız yoluyla alınan glisidolün farelerde birçok farklı dokuda tümör oluşmasına yol açtığını gösteriyor.
Buna karşılık Nutella’ nın üreticisi olan Ferrero şirketi ise, bu kimyasalların oluşumunu en aza indirebilmek için 200 derecenin hemen altında bir sıcaklık ve oldukça düşük basınç kullandıklarını bildiriyor.
Bu yöntemin daha uzun zaman aldığını ve yüzde 20 daha pahalı olduğunu vurguluyor.
Şirket, taze sıkılmış üründen elde edildiği ve daha düşük sıcaklıklarda işlendiği gerekçesiyle ürünlerindeki palmiye yağının emniyetli bir kimyasal olduğunu ileri sürüyor.
Neden palmiye yağı?
Palmiye yağı Nutella’ ya hem ekmeğin üzerine kolayca sürülebilen yumuşak kremsi bir kıvam veriyor hem ürünün lezzetini artıyor ve hem de raf ömrünü uzatıyor.
Üstelik de palmiye yağı diğer bitkisel yağlar arasında en ucuz olanı.
Palmiye yağının tonu 800 $ iken bir ton ayçiçek yağı 845$ ve bir ton kolza yağı ise 920 $
Ferrero, senede 185 bin ton palmiye yağı kullandığına göre bunun yerine başka bir yağın kullanılması şirketin senede 8-22 milyon $ fazladan para harcamasına sebep olacak.
Dünyada senede 44 milyar dolarlık satış rakamlarına ulaşan palmiye yağının en büyük üreticileri Malezya ve Endonezya.
Şirket, palmiye yağının hidrojenize edilmediği için trans yağlardan yoksun olmasını da tüketiciler için bir avantaj olarak görüyor.
Ferrero, palmiye yağı olmadan bunun yerine mesela ayçiçek yağı kullanılarak üretilecek olan Nutella’ nın eski lezzetinin olmayacağını söylüyor.
Nutella’ da neler var?
Nutella’ nın muhtevası: şeker, palmiye yağı, fındık, kakao, süt, lesitin, vanilya (3).
Şeker, Nutella’ nın üretim yerine göre şeker pancarı ve/veya şeker kamışından elde ediliyor. Şirketin satın aldığı şekerin yüzde 75’ i şeker pancarı yüzde 25’ i ise rafine şeker kamışı şekeri.
Süt, yağsız süt tozu ve peynir altı suyu tozundan oluşuyor.
Lesitin, GDO’ lu soya fasulyesi veya ayçiçek tohumundan elde ediliyor.
Sentetik vanilya yani vanilya bitkisi ile ilgisi olmayan aroma kullanılıyor.
Gelelim neticeye
BİR: Nutella’ nın temel unsurları olan kakao da fındık da çok sağlıklı yiyeceklerdir ama içindeki şeker, palmiye yağı, lesitin ve sentetik vanilya bu ürünü sağlıksız bir gıda hâline dönüştürüyor.
İKİ: Palmiye yağının farelerde kanserojen olduğunun gösterilmesi bunun insanlar için de aynı riski taşıyabileceği ve ondan uzak durulması gerektiği anlamına gelir.
ÜÇ: Sadece Nutella değil, içinde kimyasal katkı maddeleri ve işlenmiş besin ögeleri, şeker bulunan paketlenmiş abur cuburların hiçbirinin yenmemesi gerekir.
Kaynaklar:
1. http://in.reuters.com/article/italy-ferrero-nutella-idINKBN14V0M7
