Nevruz: Yeni Gün!
21 Mart bütün Türk dünyasında ve İran’da büyük bayramlarla kutlanır.
Ne yazık ki, biz yıllardır Nevruz’u “olaylı mı geçecek, olaysız mı?” bekleyişine indirgemiş durumdayız. Militan anlayışın Nevruz’u “o sadece bizim,Türkler kutlamasın” gibi binlerce yılı red eden bir cehalet maalesef.
Sadece Türk kültürü binlerce yıldır kutlamıyor,İranlılar Zerdüşt gelenekten beri kutluyor Nevruz’u. Hem de en büyük milli bayram olarak.
Bazı mitolojik görüşlere göre İran’da nevruzun hem bahar bayramı, hem de ölmüş olan ataları anma bayramı olarak ta kutlandığı söylenir. Çünkü İran geleneğinde mitolojik İran Kralı “CEMŞİD” cinler tarafından inşa edilen bir arabayla göklere doğru çıkışı nevruzla aynı günde kutlanmaktadır. İslamî dönemlerde Nevruz varlığını İran’ın millî bayramı olarak devam ettirmiştir. Şiî gelenekte ise Hz. Adem nevruz günü yaratılmış, Hz. İbrahim bu günde putları kırmış. Hz. Muhammed Mekke’de ki putları kırmak için bu günde Hz. Ali’yi yanına almış ve bu günde Hz. Ali’yi halife olarak tayin etmiş.
İranlıların 13 günlük tatille, Batılıların “Christmast”ı anlayışıyla kutladıkları Nevruz “yeni gün” demektir. Eski Zerdüşt bayramı olan Nevruz günlerin uzamasıyla aydınlığın karanlığı yenmesinin öyküsüdür. Gündüzle gecenin eşit olduğu bu gece ateşten atlanır, dilekler tutulur.
7 tane “S” harfiyle başlayan yiyeceğin yer aldığı Nevruz masasında filizlenmiş buğday, ayna, altın, kırmızı balık ve Kuran-ı kerim de yer alır.
Her yıl değişen yeni yıla giriş saatinde kırmızı balığı dönerken görürseniz o yıl uğurlu gelecek demektir. Filizlendirdiğiniz buğdayı kırlara,derelere atmak için Nevruz bayramının 13.günü kırlara çıkarlar İran’da. Böylece bereket getirecek ve 13 uğursuzluğunu evden uzaklaştıran bu törenle bayram biter.
Orta Asya’da, Ortadoğu’da ve Ege’de Yörükler arasındaki kutlamaları günümüze kadar süren bu ateş kültü Hıdrellez Bayramında da yankılarını bulur. Ege’de ve Teke yarımadasında Yörükler “Sultan Nevruz” diye bayram yapar. Bu bayram bizde baharın müjdecisidir. İlk çiğle yoğurdu mayalayan Yörükler, Türkmenler inanılmaz bir tat elde ederler.
Türk kültüründe kutsal olan beş öğeden biri ateştir. Altay Şamanlarının “sıcak ateşi yakarak veren “Atam Ülgen” sözleri Tanrı Ülgen’in ateşin yaratıcısı olduğunu anlatır. Ateş yakan Türkler ateşin rengine göre yorumlarda bulunurlardı. Bu yorumlara göre alev yeşil olursa kıtlığa, kırmızı ise savaşa, sarı renkte ise salgın hastalığa, siyah olursa Hakan’ın öleceğine inanırlardı. Kırgızlarda da sönen ateş yakılmaz.
Ergenekon efsanesinde de demirle ateş birleşir ve Türkler kurtulur.
Kürt söylencesinde, Demirci Kawa dağda kocaman bir ateş yakarak zaferini kutlar. Baharı karşılama kültürünün devamı olarak Kürt kültüründe yer alır.
Kısacası söylenceler, inanışlar ve dinsel inançlarla beslenen Nevruz bayramı, barış, dostluk, sevgi gösterilerinin yapıldığı törenlerdir çağlar boyunca. Yenilir içilir. Kırlara çıkılır. Dans edilir ve kurbanlar kesilir.
Gelen bahar, “yeni yaşam” kutlanır.
Böyle kültürel bir barış motifinin ülkemizde siyasal bir yere çekilmek istenmesine izin verilmemeli. Çok eski bir ateş kültü olan Nevruz Bayramı, Orta Asya’dan buraya bir çok kültürün kutladığı bir bayram.
Sultan Nevruz ve doğanın yeniden topraktan fışkırması sevinçli bir kutlamadır. Hayatın nefes almasına izin verelim ve doğuşu kutlayalım. Onlar bizden binlerce yıl önce vardı ve binlerce yıl sonra da olacaklar.Onlar bir gün bizsiz kalacak ama bugün biz onları doya doya yaşayalım.
Kültürel zenginliğimizin ve onun getirdiği sevginin, dostluğun kıymetini bilelim.
Kültürün temel kaynağı insandır. İnsanı ayırmadan sevmek ve saymaktır. İstediğimizi yapma hakkı sadece bize ait değildir, aynı zamanda ölmüş ve doğmamış olanlara da aittir.
Sultan Nevruz hoş geldi sefa geldi. Hadi bir dilek tutun. Nevruz evinize bereket getirsin.
Bayramların,kutlamaların siyasallaşması ve kavgalara sebep olması toplumumuzdaki cehaleti gösterir bence
Mart 21st, 2010 at 15:28