Neden Kürt Sorunu? (ll)
DEVLETİN HATA YAPTIĞI KÜRTLERİN DE KARŞI ÇIKTIĞI SORUNUN İKİNCİ BÖLÜMÜ
Bir önceki yazımızın birinci bölümünü yazdığımız ‘‘ Neden Kürt Sorunu?’’ adı altındaki yazımızın ikinci bölümünden kaldığımız yerden devam ediyoruz.
***
Osmanlı imparatorluğunun enkazı üzerine kurulan Türkiye Cumhuriyeti Osmanlıların birçok sorununu da devralmıştır. Bu sorunlarda birisi de halen devam etmekte olan yıllardır Kürtleri önce inkar edildiği, sonra ihbar edildiği, sistemin Kürtleri asimile ve devşirme politikasıyla yönetmek istediği, ikinci sınıf muamelesi yapması, Kürtleri ötekileştirilmesi, ülkede insanların birbirini öldürmesine sebep olduğu, kardeş kanının döküldüğü, Kürtlerin acı çektiği, Türklerin ise zarar gördüğü, bugün ve PKK tarihiyle sınırlı olmayan, Kemalist ulusçulukla doğrudan ilgili; kimlik ve özgürlük /insan hakları /Demokrasi /bağlamlı özellikle son çeyrek yüzyıldır iç ve dış göçe uğramış, köylerin boşaltılmasına, yıkılmasına, bölge insanını yoksullaşmasına, bölgede faili Mechul cinayetlerin yaşanması ve bir değer çürümesine yol açmış olan ‘‘KÜRT MESELESİ’’ olmuştur.
***
… Ve İngilizlerin tercih ettiği iddiaa edilen adam, bir ittihat ve terakici olan ve gelecekte Atatürk olarak anılacak olan general Mustafa Kemal 1919 yılında Anadolu’ya geldiğin de Kürtlere yeni kurulacak olan devlete eşit haklara sahip bir konum sözü vermiştir. Ancak Anadolu’daki uygulamaları ve teşkilatlanmanın şekli gerçek amacının böyle olmadığını gösteriyordu. Bunun üzerine önde gelen Kürt çevreleri muhalefet hareketlerini başlatırlar.
***
1920 de Koçgiri ayaklanması başlar. Bu hareketin öncüleri bağımsız bir devletten, özerkliğe kadar birbirinden çok farklı taleplerde bulunmuşlardır. Bu hareket Mustafa Kemal’ in yeniden şekil verdiği ordu ve paramiliter gruplar tarafında kanlı bir şekilde bastırılmıştır. Bu hareketin bastırılması ile birlikte Kürtlerin legal zeminde siyaset yapma olanaklarını da kaybetmiş oluyorlar.
***
1924 yılında hazırlanan 1924 Anayasası ile etnik kimliklerin inkar edildiğine inanan Kürt halkının önemli bir kısmı demokratik yollarla mücadele etmenin olanaksızlığına inanarak silahlı mücadeleyi kaçınılmaz görmüşlerdir. Kürtleri cehalete sürüklemek ve manevi – ahlak-i bakında çoraklaşması için medrese ve Dergahların kapatılması Şeyh Said’ in önderliği yaptı 1925 Hareketinin fitilini çekmiştir.
Bu hareket de kanlı bir şekilde bastırılmış. Şeyh Said ve beraberindekiler idama mahkum olmuşlardır.
***
1930 Ağrı isyanı baş göstermiştir. Ağrı dağı etrafında Zilan deresin’ de binlerce Kürt öldürülmüş.
***
1937-38 yıllarında dersim isyanlarında dersim Şehrin’ de binlerce erkek , çocuk ve kadın kat edildi. Aynı zaman da seyit rıza ve beraberindeki liderler bir cumartesi gecesi idam edildiler.
Ayaklanmalar kanlı bir şekilde bastırılmış olsa da Kürt halkı savundukları haklı davalarından hiçbir zaman vazgeçmedi.
***
1949 da n sonra Türkiye’nin çok partili sisteme geçişiyle birçok Kürt de sorunun yeni oluşacak parlamentoda çözebilecekleri inanç ve ümidiyle siyasal partilere aktif bir şekilde katılmışlarsa da bu Ümitleri kısa bir süre sonra Ümitsizliğe tahvil olmuştur.
***
1959 da 49 Kürt aydının yargılanışı ve tutuklanışı yeniden Kürt sorunu gündeme gelmiştir.
***
1960 askeri darbesinden sonra Kürtlerin entelektüele lider kadroların çoğunluğu o dönem de Cazibe merkezi olan Türkiye işçi partisi’ de aktif görevler almaya başlamış. Bu parti 1971 yılın da Kürtleri ayrı bir halk olarak görmüş olması gerekçesiyle anayasa mahkemesi tarafında kapatılmıştır.
***
12 Mart 1971 askeri darbesi Kürt teşkilatını bastırmış, yüzlerce Kürt tutuklanmış ve çoğu mahkum edilmiştir. Bu askeri darbe sonucunda birçok ilegal Kürt teşkilatlanmaları oluşturulmuştur.
…//…
