Malulen Emeklilikte Yeni Haklar
Malulen emeklilik, SGKlıların önemli yasal haklarından birisidir. Malullük, çalışma veya meslekte kazanma gücünün kısmen veya tamamen kaybedilmesi nedeniyle sürekli bir gelir kaybına yol açan fizyolojik bir risk olarak kabul edilmektedir. Malûllük sigortası, ilk defa sigortalı çalışmaya başlanılan tarihten sonra malul kalan ve bu nedenle çalışma gücünü kısmen veya tamamen yitiren sigortalıların gelir kayıplarını gidermek amacı ile kurulmuş bir sigorta koludur.
Yani tabiri caizse, yaşına bakılmaksızın, engeli nedeniyle çalışma/meslekte kazanma gücünü yüzde 60tan fazla oranda kaybeden sigortalılara tanınan bir erken emeklilik yoludur.
Gerekli koşulları sağlayanlara, müracaatları üzerine malullük aylığı bağlanmaktadır. Çalışma gücünü veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü en az % 60 oranında kaybeden 4/a ve 4/c sigortalıları malul sayılmaktadır. 4/c sigortalıları açısından malul sayılmak için sigortalının ya çalışma gücünü en az % 60 oranında kaybetmesi ya da vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybetmeleri gerekmektedir.
Malullük aylığına hak kazanmak için malul sayılmak tek başına yeterli değildir. Sigortalının en az 10 yıl sigortalılık süresinin bulunması, ayrıca en az 1800 gün uzun vadeli sigorta kollarında prim ödemiş olması gerekir. Ancak sigortalı başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise sigortalılık süresi aranmaz, en az 1800 gün prim ödemesi yeterli olur. Sigortalının veya işverenin talebi üzerine SGK tarafından yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularının sağlık kurullarınca usulüne uygun düzenlenecek raporlar ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi sonucu,
a) 4/a (SSK) ve 4/b (Bağ-Kur) kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünün en az % 60ını,
b) 4/c (Kamu Görevlileri) kapsamındaki sigortalılar için çalışma gücünün en az % 60ını veya vazifelerini yapamayacak şekilde meslekte kazanma gücünü kaybettiği Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı, malullük sigortası bakımından malul sayılmaktadır.
Çalışma gücünün en az %60 oranında yitirildiği sözleşmeli sağlık sunucularınca düzenlenecek usulüne uygun sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbi belgelerin Bölge Sağlık Kurulu tarafından incelenmesi sonucu tespit edilecektir. Ancak özellikle belirtelim ki; sigortalı olarak ilk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün % 60ını veya vazifesini yapamayacak derecede meslekte kazanma gücünü kaybettiği önceden veya sonradan tespit edilirse, sigortalı bu hastalık veya özrü sebebiyle malullük aylığından yararlanamaz.
Örneğin; böbrek rahatsızlığı nedeniyle tedavi gören bir sigortalının çalışma gücünü en az yüzde 60 oranında yitirdiğine Bölge Sağlık Kurulunca karar verilirse, bu sigortalı malul sayılacaktır. Ancak hastalığa dayalı maluliyetin ilk defa sigortalı olmadan önce var olduğu Bölge Sağlık Kurulunca tespit edildiği takdirde sigortalı hakkında malullük sigortası hükümlerinin diğer bir ifade ile malullük aylığından yararlanması mümkün olmayacaktır.
1/9/2013 tarihinde yürürlüğe girecek olan Maluliyet Tespiti İşlemleri Yönetmeliği ile getirilen en önemli değişiklik Balthazard Formülünün kaldırılmasıdır.
Ancak, birden fazla hastalığın bir arada olduğu ve tedaviye rağmen çalışma olanağı vermediğine Kurum sağlık kurulunca karar verilenler malul sayılır. Malullük tespitinde Balthazard Formülünün uygulanmaması nedeniyle malulen emekli olmak eskiye nispeten biraz daha kolay olacaktır.
Yine bazı hastalıklar da malullük listesine alınarak engellilerin malulen emekliliği daha kolay hale gelmiştir. Yönetmelikte yer alan Hastalık Listesinde belirtilen hastalıkların meydana geldiği tespit edilen sigortalının hak sahibi veya bakmakla yükümlü olduğu çocuğu malul sayılacak. Ayrıca malulen emeklilik kapsamı genişletilerek, diyaliz, tüberküloz gibi pek çok kronik hastalıkta artık maluliyet kapsamına alınacak.
******
