Lise Stajı Emekliliği Etkilemez
Okurumuz Ali Çağlar, "1998-1999 yıllarında endüstri meslek lisesi gıda teknolojisi bölümünü okurken lise son sınıfta bir gıda fabrikasından SGK sicil nosu verilmiştir. SGK kayıtlarında sicil numaram var ama prim gün sayım gözükmüyor. 2005 yılında memur olarak göreve başladım.1998 yılındaki SGK numaram emekliliğimde bir indirim durumu lehime sağlar mı?" diyor.
Birçok okurumuz, başlığı görünce kendi durumunu değerlendirdiğini görür gibiyim. 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu kapsamındaki meslek lisesi öğrencileri okul dönemlerinde sigortalı olurlar.
Meslek liselerinde okumakta iken staja tabi tutulan öğrencilerin primleri öğrenim gördükleri okulları tarafından yatırılır. Eğer bu kişilerin anne-babası üzerinden sağlık yardımları almaları halinde, sadece iş kazası meslek hastalıkları kapsamında sigorta primi asgari ücretin yüzde 1'i oranında alınır.
İşletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilerden anne-babası üzerinden sağlık yardımları almayanlar için prim oranı, asgari ücretin %6'sıdır. Bu prim oranının %1'i kısa vadeli sigorta kolları, %5'i genel sağlık sigortası primidir.
Bu genel bilgilerden sonra, meslek lisesi öğrencileri için staj döneminde emeklilikle ilgili malullük yaşlılık ölüm sigorta primleri yatırılmaz.
İşte bu nedenle staj döneminde ödenen kısa vadeli sigorta kolu primleri emeklilik için sigorta başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi mümkün olmadığı gibi, prim gün sayısı olarak da dikkate alınmaz.
Dolayısıyla okurumuzun 1998 yılındaki meslek lisesinde yapılan staj sigortası emekliliğini etkilemez. 2005 sigorta başlangıç tarihine göre 60 yaşını ve 9000 günü tamamlayınca memuriyetten emekli olur.
İşçi ücretinin dörtte biri haczedilebilir
Okurumuz Osman Aydın, "maaşından icra kesintisinde bir sınır olup olmadığını, haczin hangi tutarları ve ödemeleri kapsadığını" soruyor.
İş Kanunu'nun 35'inci maddesinde, işçilerin aylık ücretlerinin dörtte birinden fazlası haczedilemez veya başkasına devir ve temlik olunamaz. Ancak, işçinin bakmak zorunda olduğu aile üyeleri için hakim tarafından takdir edilecek miktar bu paraya dahil değildir. Nafaka borcu alacaklılarının hakları saklıdır. İşçinin almakta olduğu maaşının ancak dörtte biri haczedilebilir. İkramiye, toplu sözleşme farkı ve nema da ücretten sayılacağından onların da aynı koşullarda haczini engelleyen bir yasa hükmü yoktur.
Kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi ödentilerin ücretten sayılacağına dair bir hüküm bulunmadığından tamamı, nemanın ve toplu iş sözleşmesi farkı ile ikramiyenin ise en fazla dörtte birinin haczi mümkündür. Bu durumda mercice yukarıdaki ilkelere göre karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir,
6772 Sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinde ise (fazla mesai, evlilik, çocuk zamları veya primleri, ayni yardımlar, hafta ve genel tatil ücretleri gibi esas ücrete munzam tediyelerin) haczedilemeyeceği belirlenmiştir.
