LEGO Astımı
Küçük çocuklarda solunum yollarına kaçan küçük LEGO parçalarının sebep olduğu klinik tablo özel olarak LEGO astımı olarak adlandırılır. Bir bronşu kısmi olarak tıkayan bu yabancı madde öksürük, balgam, hırıltı ve nefes darlığı gibi astımlılarda da rastlanan belirtilere sebep olur. Solunum yollarına kaçan LEGO yüzünden senelerce astım ilaçları uygulanan pek çok çocuk vardır. Bunlar antibiyotiklerden ve nefes açıcı ilaçlardan kısmen fayda da görebilirler. Oysa bu şikâyetlerin yabancı bir cisim yüzünden ortaya çıktığı bilinirse bunun solunum yollarından uzaklaştırılması ile hastalık tamamen ortadan kaldırılmış olur.
Küçük çocuklarda solunum yollarına kaçan küçük LEGO parçalarının sebep olduğu klinik tablo özel olarak LEGO astımı olarak adlandırılır.
Bir bronşu kısmi olarak tıkayan bu yabancı madde öksürük, balgam, hırıltı ve nefes darlığı gibi astımlılarda da rastlanan belirtilere sebep olur.
Solunum yollarına kaçan LEGO yüzünden senelerce astım ilaçları uygulanan pek çok çocuk vardır. Bunlar antibiyotiklerden ve nefes açıcı ilaçlardan kısmen fayda da görebilirler.
Oysa bu şikâyetlerin yabancı bir cisim yüzünden ortaya çıktığı bilinirse bunun solunum yollarından uzaklaştırılması ile hastalık tamamen ortadan kaldırılmış olur.
LEGO astımının sebebi
LEGO astımının sebebi LEGO’ nun bir bronşu tamamen değil de havanın girmesine ve çıkmasına izin verecek şekilde kısmen tıkamasıdır. Tıkanıklık olan kısmın havalanması bozulmuş olduğundan bu bölümde sık tekrarlayan enfeksiyonlar görülür. Bu enfeksiyon dönemleri astım ataklarında olduğu gibi öksürük, balgam ve nefes darlığına yol açar.
LEGO parçası tarafından tıkanan bronşun gerisinde tekrarlayan enfeksiyonlar sonucu bronşektazi adı verilen kalıcı bronş harabiyeti ve genişlemesi meydana gelir.
LEGO astımının özellikleri
Hastanın hikâyesinin dikkatle dinlenmesi, ayrıntılı sorgulama ve titiz bir fizik muayene ile çok önemli ipuçları elde edilebilir.
BİR: LEGO astımında çocuğun ilk şikâyetlerinin ani olarak ortaya çıkması çok tipiktir. O güne kadar sağlıklı olan bir çocuğun odasında oyuncaklarıyla oynarken birden öksürük krizine tutulması bu ihtimali düşündürmelidir. Tesadüfen çocuğun yanında birisi varsa teşhis nispeten daha kolaydır.
Küçük çocukların astım krizleri ise daha çok nezle, farenjit gibi viral solunum yolları enfeksiyonunu takiben gelişir. Tipik bir hastada önce nezle, burun tıkanıklığı, boğaz ağrısı, hafif ateş gibi belirtiler vardır; o gün veya birkaç gün içinde öksürük, hırıltı ve nefes darlığı belirir.
İKİ: LEGO astımı da klâsik astım gibi öksürük, hırıltı ve nefes darlığına yol açan ataklarla seyreder. Bu atakların sebebi bronşlardaki tıkanıklığın altında enfeksiyon gelişmesidir. LEGO astımında nefes darlığından ziyade öksürük ve balgam ön plânda olabilir. Balgam astımdaki gibi beyaz, köpüklü değil sarı veya yeşil renkte ve hatta kötü kokulu da olabilir.
ÜÇ: LEGO astımında hırıltı yaygın olmaktan çok belirli bir bölgededir ve klâsik astımın aksine nefes verirken değil nefes alırken duyulur.
DÖRT: Klâsik astım tedavisine tam cevap vermeyen çocuklarda ve akciğerin aynı bölgesinde bir defadan fazla zatürree meydana gelen çocuklarda LEGO astımı düşünülmelidir.
BEŞ: Klâsik astımı olan bir çocuğun bir de LEGO aspire etmesi teşhisi oldukça güçleştirir.
İlginç bir LEGO astımı türü daha var
LEGO parçaları solunum yollarına kaçmadan da astım krizlerine ve hatta ölüme yol açabilir. İngiltere’ de gerçekleşen ve “bu kadar da olamaz” denilecek olan bu ilginç olay kısaca şöyle:
Martin Glazier LEGO’ lara çok meraklı bir çocuktur ve en büyük hayali büyük bir LEGO setine sahip olmaktır. Bu hayalini ailesine de anlatır. Kamyon şoförü olan babası da ona 12. doğum gününde tam da düşündüğü gibi çok büyük bir LEGO seti alır. Martin, doğum günü sabahı evlerinin salonunda hediye paketini açarken aşırı derecede heyecanlanır ve astım krizine girer. Martin’ e 6 ay önce astım teşhisi konmuş ve ilaç tedavisine başlanmıştır. Çocuk daha sonra kalp krizi de geçirir ve babasının kollarında hayalindeki LEGO’ lara el bile süremeden ölür.
Teşhis çok zordur
LEGO astımının teşhisi çok zordur çünkü LEGO parçaları ışın geçirgen olduklarından bunları akciğer röntgeninde görmek mümkün olmaz.
Bu çocuklarda standart akciğer tomografisi de çoğu zaman normal olarak bulunur.
Kadavra üzerinde yapılan bir araştırmada bronşlardaki veya yemek borusundaki LEGO’ ların düşük doz spiral tomografi ile gösterilebileceği bildirilmiştir. Aynı çalışmada yer fıstığını radyolojik olarak saptamak mümkün olmamıştır.
Bronşlarda kısmi tıkanıklıktan şüphe ediliyorsa akciğer sintigrafileri işe yarayabilir ancak kesin teşhis için hastanın akciğerlerinin bronkoskopi ile incelenmesi gerekir. Bronkoskopi ile yabancı cismin çıkarılması da mümkündür.
Gelelim neticeye
Fındık, leblebi, çekirdek gibi kuruyemişler ile diğer taneli besinler, düğme, tükenmez kalem tıpası, LEGO gibi küçük oyuncak parçaları veya benzeri pek çok maddenin solunum yollarına kaçması genel olarak “yabancı cisim aspirasyonu” olarak bilinir.
Yabancı cisim aspirasyonu daha ziyade 1-3 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Anatomik özelliklerden dolayı bunların çoğu sağ akciğere kaçarlar.
Bunların büyük olanları gırtlağı veya ana nefes borusunu aniden tamamen tıkayarak çocuğun ölümüne yol açar. Daha küçük parçalar ise büyüklüklerine göre solunum yollarının farklı kısımlarına yerleşirler ve bronşlarda kısmi darlığa sebep olurlar.
Şu durumlarda LEGO astımı veya genel olarak yabancı cisim aspirasyonundan şüphe edilmelidir:
- Ani başlayan öksürük, balgam, hırıltı, nefes darlığı
- Astımdan farklı olarak öksürük ve iltihaplı balgamın daha belirgin olması
- Standart astım tedavisinden beklenen cevabın alınamaması
Anne-babalara özel not!
Küçük çocukların her gördükleri şeyi ağızlarına soktukları unutulmamalı ve solunum yollarına kaçacak kadar küçük olan besinler veya diğer cisimler çocuklardan titizlikle uzak tutulmalıdır.
