Küçük Kız Neden Günde 12 Bin Kere Hapşırıyor?
Katelyn Thornley, 12 yaşında Texas eyaletinde yaşayan bir kız, derdi hapşırmak (1).
Ama bildiğinizi gibi değil.
Küçük kız mart ayından beri hiç durmaksızın hapşırıyormuş: Günde 12 bin defa!
Hapşırmalar birdenbire başlamış.
Hapşırmadan karnı ağrıyormuş, bacaklarında derman kalmamış ve yemek de yiyemez olmuş küçük kız.
Okula da gidemez olmuş.
Katelyn sadece geceleri uykuda rahatmış.
Antihistaminik ilaçlar hem hapşırmayı kesiyor hem de uyku veriyormuş ana uyanır uyanmaz da hapşırmalar tekrar başlıyormuş.
“Rüyalarımda bile hapşırıyorum” diyor küçük kız.
Doktor doktor gezmişler fakat bir faydası olmamış, ne bir alerji ne de bir virüs bulabilmişler hapşırmaları yapabilecek.
Bir nörolog bunun “tik” olabileceğini ve tıpkı Tourette Sendromlu hastalar gibi bunun kontrol edilemeyebileceğini ileri sürüyor.
Peki, hapşırma neden olur, her hapşırma alerjiden midir, gelin bir bakalım (2):
Alerjik nezle
En tipik belirti hapşırmadır; bazen arka arkaya 10-20 kez olabilir. ‘Sayılamayacak kadar çok hapşırıyorum’ diyen hasta sayısı hiç de az değildir. Hapşırmalar sabah saatlerinde daha çoktur ve hastayı yorgun düşürebilir. Hapşırmalar bazen aniden başlar, bazen de burunda önce rahatsız edici bir yanma-kaşınma tarzı bir rahatsızlıktan sonra ortaya çıkar. Hapşırma sırasında refleks olarak gözler kapanacağı için araba sürenlerin çok dikkatli olmaları gerekir.
Sürekli ve fazla miktardaki burun akıntısı, hastanın sinirlerini bozar. Düşünün, elinizde bir mendil devamlı burnunuzu siliyorsunuz… Birçok hasta, cep mendili yerine artık kâğıt havlu kullanmaya başlar. Sürekli burnu akanlar ve bunu mendille silenlerin burun deliklerinin etrafı ve üst dudakları kızarır, tahriş olur. Aşırı burun akıntısı, devamlı burun çekme, geniz akıntısı, boğazda gıcıklanma, öksürük ve hatta bulantı gibi şikâyetlerde olamaya başlar.
Soğuk algınlığı
Alerjik nezle ile en çok karıştırılan hastalık virüslerin neden olduğu rinittir. Bizim tıp dilinde viral rinit ismini verdiğimiz hastalık, halk arasında soğuk algınlığı, üşütme veya sadece nezle isimleriyle bilinir. Başlıca etkenleri rinovirüsler olan soğuk algınlığına, küçük çocuklar yılda 5-6 kere yakalanırlar, ama yaşları ilerledikçe bu sayı azalmaya başlar.
Alerjik nezlenin soğuk algınlığından başlıca farkları, salgınlar şeklinde ortaya çıkmaması, genellikle halsizlik ve kırgınlık ile beraber olması ve birkaç gün içinde de kendiliğinden geçmesidir.
Mesleksel rinit
Mesleksel rinit, alerjik veya non-alerjik olabilir. Başlıca nedenleri, çeşitli laboratuar hayvanları (fare, kobay, tavşan…), tahıllar (fırıncılar, tarım işçileri), odun tozları (maun, sedir ağacı…), lateks ve çeşitli kimyasal maddelerdir (asit anhidrit, platin tuzları, yapıştırıcı ve çözücüler…).
İlaçlar da hapşırtabilir
Nezle yaptığı bilinen pek çok ilaç vardır. Aşağıda bunlardan en sık rastlananlarına örnekler vereceğim:
Aspirin ve bazı ağrı kesiciler
Romatizma ilaçları
Yüksek tansiyon ve kalp ilaçları
Doğum kontrol hapları
Göz tansiyonu tedavisinde kullanılan damlalar
Uzun süredir burun damarlarını daraltan ilaç kullanan hastalarda gelişen burun tıkanıklığına ilaç nezlesi ismi verilir. Kokain çekenlerde de, hapşırma, burun akıntısı, koku alma bozukluğu ve burun bölmesi kemiğinde erimeye yol açan bir tablo ortaya çıkar.
Hormonal sebeplere bağlı rinit
Çeşitli hormonal hastalıklarda ve hormon salgılarında değişikliklerin olduğu dönemlerde (gebelik, ergenlik dönemi, adet dönemi…) burunla ilgili belirtiler ortaya çıkar.
Gebelik nezlesi
Gebeliğin son döneminde gelişen rinitte belirtilerin şiddeti kandaki östrojen hormonunun miktarı ile ilgilidir. Doğumla beraber tüm belirtiler de kaybolur.
İrritanların yol açtığı rinit
Birçok kimyasal ve fiziksel etken, alerjik nezleyi taklit eden belirtilere neden olabilir. Ani ısı değişimi, bazı baharatlar, keskin boya ve parfüm kokuları kimleri hapşırtmaz ki?
Gıda alerjisi
Gıdalar, çok nadiren tek başlarına alerjik nezleye yol açarlar, fakat gıdalara bağlı anafilaksilerde burun belirtileri çoğu zaman mevcuttur. Kırmızıbiberin neden olduğu burun akıntısının nedeni, içerdiği capsaicin’ dir. Bu madde, burun içindeki sinir uçlarını uyararak etkili olur. Gıda katkı maddeleri ve alkollü içecekler de bazı kişilerde alerjik nezleye çok benzeyen belirtilere neden olabilirler.
Non-alerjik rinit
Klinik olarak alerjik rinitten hiçbir farkı olmayan, fakat ne deri testleri ile ne de kanda IgE ölçümleri ile her hangi bir alerjen saptanamayan olgular non-allerjik rinit olarak adlandırılır. Eskiden vazomotor rinit veya idiopatik rinit isimleri de kullanılırdı. Bu hastaların başlıca özellikleri şunlardır:
Kadınlarda daha çok rastlanır.
Belirtiler 40 yaşından sonra ortaya çıkar.
Belirtilerin özel bir mevsimi yoktur, fakat soğuk kış günlerinde şikayetler daha fazladır.
Belirtiler aynen alerjik nezledeki gibidir, yalnız gözle ilgili belirtiler ya hiç yoktur veya çok azdır. Burun tıkanıklığı ön plandadır.
Aspirin duyarlılığına sık rastlanır.
Belirtileri ortaya çıkaran en önemli faktörler, ısı ve nem değişiklikleri, keskin koku, sigara dumanı ve sıcak baharatlı yiyeceklerdir.
Çeşitli anatomik bozukluklara (burun kemiğinde çarpıklık, polip…) sık olarak rastlanır.
Bu hastalar alerji testinden sonra her hangi bir alerjene duyarlılıkları olmadığını söylediğimizde ‘Keşke, benim de bir şeye alerjim olsaydı, kendimi neyden koruyacağımı bilirdim, aşı olup kurtulurdum’ diye hayıflanırlar.
Kaynaklar:
1. https://de.nachrichten.yahoo.com/medizinisches-r-stel-m-dchen-niest-12-000-105505525.html
