Küçük Çocuklar Ne Kadar Diş Macunu Kullanmalı?
Türk Pedodonti Derneği (TPD) ve Türk Dişhekimleri Birliği (TDB) Eğitim Komisyonu tarafından hazırlanan ve benim de sitemde aynen yayınladığım “FLORÜR DURUM RAPORU“‘ nda diş macununu 6 ay-2 yaş arası çocukların bezelye büyüklüğünde, 6 yaş ve üzerinde olanların ise 1-2 cm miktarında kullanmaları tavsiye ediliyordu (1).
Bu raporu “Türk Dişhekimleri Birliği’ nin bilimsel olmayan taraflı florür raporu” başlıklı makalemde tenkit ettim ve şunları yazdım (2):
“Türk Dişhekimleri Birliği’ nin ana sayfasında FLORÜR HAKKINDA AÇIKLAMA başlığı ile yapılan duyuruda “diş fırçası üzerine en az 2 santim uzunluğunda macun sıkılma” görseli bilinçli de konmuş olsa bilinçsiz de olsa, her iki durumda da yanlıştır.
Böyle bilim dışı bir görsel TDB’ ne değil ancak ürünlerinin tüketimini artırmak isteyen diş macunu üreticilerine yakışır”.
Bir fırçalama için 4 santim macun sarf edilmesi doğru mudur?
TDB’ nin web sayfasında yayınlanan ve benim de sitemde kullandığım resimde tüpten diş fırçasının yüzeyini tamamen kaplayan ve bir o kadar da fırçanın dışında kalan miktarda macunun sıkıldığı görülüyor.
Bugün üşenmedim ve bu sıkılan macunun uzunluğunu hesaplamaya çalıştım:
Evdeki diş fırçalarının uzunluğu ortalama 2.5 santim idi.
Tüpten çıkan macun fırçanın yüzeyini tamamen kapladığına göre bu en az 2 santim uzunluğunda olmalıydı ve neredeyse buna yakın miktarda macun da tüpten sıkılmış görünüyordu.
Tenkidimde en az 2 santim diyerek meğer çok pinti davranmışım.
Tüpten dışarı çıkan macunun artık tekrar tüpün içine sokulmasının mümkün olmadığını hatırlatarak TDB’ nin bir diş fırçalama için 4 santim kadar diş macununu “sarf etmeyi” resmettiği ortaya çıkıyor.
Diş macunu reklâmlarında diş fırçalarının üzerine aynen TDB’ nin resmettiği şekilde macun sıkılmasından maksat “bol kepçe” macun algısını şuur altına kazımaktır.
Türk Pedodonti Derneği (TPD) Başkanı’ nın basın açıklaması
Florür durum raporunun medyada yer almasından üç gün sonra TPD Başkanı Prof. Dr. Figen Seymen’ in “Diş hekimlerinden diş macunu tartışmasına nokta koyacak açıklama” başlıklı haberi yer aldı (3):
“3 yaş altı çocukların dişlerini fırçalarkan macunu yutmaması için ebeveyn gözetiminde fırçalaması ve yarım bezelye büyüklüğünde macun konulması gerektiğini anımsatan…”
Bir veya yarım bezelye ne fark eder ki demeyin, bilimsel olduğu iddia edilen bir rapor yayınlanıyorsa bu bir misli fark büyük önem kazanır!
*
Ben de bu açıklamayı “Değil diş macununu, adını bile ağza almamak lazım” başlıklı yazımda tenkit ederek şu görüşlerimi dile getirdim (4):
“TPD, TDB’ nin küçük çocuklar için “bezelye kadar” diş macunu tavsiyesini “yarım bezelyeye” indiriyor.
Vatandaşın kafasını karıştırmamak için dernekler aralarında anlaşsalar iyi olur. Bezelye mi yarım bezelye mi? Hangi bezelye, yoksa araka mı?
Yarın da bir başka dernek çıkıp “çeyrek bezelye” veya “pirinç kadar” derse ne olacak?”
*
Prof. Dr. Seymen bu tenkidime şöyle cevap verdi (5):
“Bu yakışıksız ve alaycı ve bilimsellikle hiçbir şekilde bağdaşmayan tutumunuz vurgulamak istediğimiz noktaları anlamamanızdan kaynaklanıyor sanırım. Küçük çocuklarda uygun olan macun oranı sürüntü şeklindedir. Bunun daha iyi anlaşılması için küçük bir bezelye boyutu kadar şeklinde örneklendirilir. Bu bilgiye konuya ilişkin tüm ulusal ve uluslararası kılavuzlardan ulaşabilirsiniz. Bulamıyorsanız biz size gönderebiliriz.”
*
Dişhekimi Dr. A. Doğan Bircan ise Sabah gazetesindeki mülakatında “Diş macununu bol kullanmak daha iyi midir?” sorusuna çocuk erişkin ayırımı bile yapmadan “Fırçanın üzerine konulan macunun miktarı ‘mercimek tanesi‘ büyüklüğünde olmalı” diyor (6).
Diş macunu kullanmayan biri olarak benim için mesele yok ama ebeveynlerin kafalarının “birbirinden farklı miktarlar bildiren açıklamalarla” karışmış olacağını düşünmek yanlış olmayacaktır.
Amerika’ lılar ne diyor?
Florür raporunda referans gösterilen American Academy of Pediatric Dentistry (AAPD)’ nin resmi web sayfasında şu bilgiler var (7):
“Florürlü diş macunları 3 yaşından küçük çocuklarda sürüntüden veya pirinç büyüklüğünden, 2-5 yaş arasında ise bezelyeden fazla olmamalıdır”.
Lütfen yazının kaynağını tıklayarak diş fırçaları üzerine ne kadar macun konduğuna bir bakın, sonra da bunu TDB’ nin raporu için kullandığı resimdeki miktarla kıyaslayın.
*
“American Dental Association” (ADA) resmi web sitesinde de miktarlar AAPD’ nin tavsiyesi ile uyumlu (8) :
“Florürlü diş macunu 3 yaşından küçük çocuklarda sürüntü şeklinde veya tahıl ya da pirinç kadar, 3-6 yaş arası çocuklarda ise bezelye kadar kullanılmalıdır”.
Hayda… TPD Ankara şubesi florürlü macun tavsiye etmiyor
Prof. Dr. Figen Seymen’ in başkanı olduğu TPD Ankara şubesi resmi web sitesinde “Çocuklarda fluoridli diş macunu kullanma rehberi” başlığı altında ise şu bilgiler yer alıyor:
“6 ay-2 yaş arası çocuklarda günde iki kere ve çok az miktarda FLOURİDSİZ DİŞ MACUNU, 2-6 yaş arasına ise bezelye büyüklüğünde 500 ppm fluoridli diş macunu tavsiye ediyor” (9).
Başkan başka söylüyor, Ankara şubesi başka şey söylüyor, bu nasıl iştir?
Gelelim neticeye
Çocuklarının dişlerini korumak isteyen anne ve babaların kafalarının allak bullak olduğunu düşünüyorum.
Konuya ilişkin sorularınızın doğru ve güvenilir yanıtlarını almak için bize danışmanızı bekliyoruz diyen TPD Başkanı’ndan bu kaygıları giderecek bir açıklama bekliyorum.
Kaynaklar:
1. http://www.tdb.org.tr/userfiles/files/DURUM_RAPORU_Florur_08_06_2016.pdf
5. http://ahmetrasimkucukusta.com/2016/06/16/bir-tavsiye/turk-pedodonti-dernegi-baskani-ni-cevabi/
6. http://www.sabah.com.tr/saglik/2016/06/16/dis-sagliginda-dogru-bilinen-yanlislar-neler
7. http://www.aapd.org/media/policies_guidelines/g_fluoridetherapy.pdf
8. http://www.ada.org/en/press-room/news-releases/2014-archive/february/ada-uses-fluoride-toothpaste
9. http://www.tpdan.org/?sayfa/index/20
Yazının resminin kaynağı: https://www.plunket.org.nz/your-child/1-2-years/health-and-daily-care/caring-for-first-teeth/
