Köy Enstitüleri Kapatıldı mı?
Köy Enstitülerinin kapatılmasıyla ilgili değişik görüş ve yorumlar sürüp giderken, bu konuda yapılan yayın ve yorumlardan birinin üzerinde durarak, oradan yapacağımız alıntılarla görüşlerimizi, daha doğrusu ortaya konulan görüşlerden bölümler verelim.
Buyurun:
M. Arif Demirer. Yıllar öncesinde, Adalet gazetesindeki, yazı ve yorumlarıyla okur karşısına çıkan bir araştırmacı. Anayurt Gazetesinin 07 Eylül 2009 tarih ve 6191 nci sayısındaki köşesinde, Köy Enstitülerinin Demokrat Parti döneminde kapatıldığına ilişkin görüşlere karşılık, Rifat Serdaroğlu’nun yazdığı ve Hürriyet Gazetesi köşe yazısında Ö. İnce’nin 13 Mayıs 2009 tarihli yazısında yayımladığı “Köy Enstitüleri Kronolojisi”ne bakarak bazı görüşler ortaya koyuyor.
Bunlardan;
-17.04.1940 tarihinde Köy Enstitüleri kanunu kabul edilir. 1946 yılında Bakan Hasan Ali Yücel ve Köy Enstitülerinin mimarı Tonguç görevlerinden alınmışlardır. Milli Eğitim Bakanlığına Reşat Şemsettin Sirer getirilmiştir. (Peker Hükümeti, Ağustos 1946)
1947 yılında çıkarılan 5117 ve 5122 sayılı kanunlar ile öğretmene toprak verilmesi güçleştirilmiş, dağıtılmış kitaplar, aletler, hayvanlar ve malzemenin geri alınmasına karar verilmiştir.
-Öğretmen, yeni Türk köyünün yapıcısı değil, sadece okuma yazmayı öğreten tutucu bir bürokrat haline getirilmiştir. 1947 ve 1948 yıllarında çıkarılan 5012 ve 5210 sayılı kanunlar ile köylü, okul yapma yükümlülüğünden çıkarılmıştır.
-1947-48 ders yılında, Köy Enstitüleri’nin beyin kadrosunu üreten “Yüksek Köy Enstitüleri” kapatılmıştır. (Bu kurum 1942-43 öğretim yılında açılmıştı). 29.04.1947’de çıkarılan yönetmelikle öğrencilerin okul yönetimine etkin olarak katılmaları engellenmiştir.
-09.05.1947 tarihli genelge ile, kız-erkek öğrenciler birbirlerinden ayrılmıştır. 20.05.1947 tarihli genelge ile, dünya klasiklerinden yapılmış çeviriler toplattırılmış ve yakılmıştır. 1948’de öğretim programı değiştirilmiş, iş eğitimi ilkeleri kaldırılarak, enstitüler klasik okullara dönüştürülmüştür. (Yani İlköğretmen okullarına) Bütün bunlar yapılırken iktidarda tek başına CHP’nin bulunduğu bilinmektedir.
-Köy Enstitüleri DP tarafından kapatılmamış, 6234 sayılı 27 Ocak 1954 tarihli kanunla, ilköğretmen okullarına dönüştürülmüştür. Bu kanun sayesinde Enstitü çıkışlı öğretmenlerin mağduriyetleri giderilmiştir. Çünkü Enstitü çıkışlı öğretmenlerin 20 yıl aynı işi yapan ilk öğretmen okulu çıkışlı öğretmenlerin ise sadece üç yıl mecburi hizmetlerinin bulunduğu bilinmektedir. DP bu kanunla Enstitü çıkışlı öğretmenlere CHP döneminde uygulanan haksızlığı ortadan kaldırmıştır. Anılan Enstitülerin sayısının 20 olduğunu da burada kaydedelim. (Bu bilgiler, 1954 yılının Milli Eğitim Bakanı Rıfkı Salim Burçak’ın ‘On Yılın Anıları’ adlı kitabında yeralmaktadır).
Yine, M. Arif Demirer hocanın yazısındaki açıklamalarla devam edelim:
-Kanun tasarısı Mecliste görüşülürken, dikkate şayandır ki, muhalefet milletvekillerinden hiçbiri, Köy Enstitülerinin İlk öğretmen okullarıyla birleşmesine karşı çıkmamış, CHP’nin Trabzon Milletvekili Cemal Reşit Eyüpoğlu ile, yine aynı partinin Kars Milletvekili Tezer Taşkıran tasarı üzerinde defalarca konuştukları halde, tasarı aleyhinde bulunmamışlar, sadece bazı hükümlerinde değişiklik istemişlerdir. Türkiye Köylü Partisi Seyhan Milletvekili Dr. Cezmi Türk ise tasarıyı hararetle desteklemiş ve memnuniyetini açıklamıştır. Burada nokta koymak istiyorum: Gerçekler, doğrular tektir. İkincisi yoktur. Sayın Serdaroğlu, Enstitülerin kapatılma sürecinin 1946 seçimlerinden sonra, Ağustos 1946’da başladığını açıklamaktadır.
DP ise, 07.01.1946 tarihinde kurulmuştur.
