Kıdem Tazminatı Verilmesinin Koşulları
Kıdem tazminatı, 1475 Sayılı eski İş Kanunu'nun 14'üncü maddesinde gösterilen fesih hallerinde, en az bir yıllık çalışması olan işçiye veya işçinin vefat etmesi halinde de bu işçinin hak sahiplerine işveren tarafından son brüt kazancına göre ödenmesi gereken paradır. Kıdem tazminatı, hem belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere ve hem de belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere ödenebilmektedir. Ancak, belirli süreli iş sözleşmelerinde, sözleşmede belirlenen sürenin kendiliğinden son bulması halinde veya tarafların anlaşarak sözleşmeyi sona erdirmelerinde kıdem tazminatı ödenmez.
Kıdem tazminatı feshe bağlı haklardan birisi olmakla birlikte, iş sözleşmesinin sona erdiği her durumda talep doğmaz. İş Kanunu kapsamındaki işçinin en az bir yıllık kıdeminin olması gereklidir. Kıdem tazminatının söz konusu olabilmesi için ayrıca iş sözleşmesinin Kanunda belirtilen şartlarla feshedilmesi gereklidir.
Buna göre; "İşveren tarafından 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 25'inci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri nedenler dışında iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
a) İşçi tarafından 4857 Sayılı İş Kanunu'nun 24'üncü maddesinde sayılan nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
b) Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
c) İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
d) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda,
e) İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması halinde,
g) Sosyal sigorta yasalarında değişiklik yapan 4447 Sayılı Yasa ile getirilen bir hükümle, 506 Sayılı Kanun'un 60'ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı kanunun geçici 81'inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,"
işçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar.
Önemli tartışma konularından birisi de 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün sayısı olan her işçiye kıdem tazminatı verilip verilmeyeceğidir. Sigortalılık süresi ve prim gün sayısının yanı sıra belirli bir yaşın tamamlanması da emeklilik şartlarından sayılmaktadır. 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 prim ödeme gün sayısı bulunan ve emeklilik yaşını bekleyen bütün işçilere kıdem tazminatı alabileceği yönünde yazı verilmektedir.
İşçinin geçerli ve haklı nedenlerle işten çıkarılması
İşçi ve işveren arasında, iş sözleşmesinin sona ermesinde çoğu zaman ciddi sıkıntılarla karşılaşılmaktadır.
İşte, uygulamanın içinden gelen Baş İş Müfettişi dostum Arif Temir tarafından hazırlanan "İşçinin Geçerli ve Haklı Nedenlerle İşten Çıkarılması" isimli kitapta;
- İş sözleşmesinin geçerli nedenle fesih edilmesi
- 4857 Sayılı Kanun'da iş güvencesinin kapsamı
- İşçinin işe iade edilmesi ve işe başlatılmamasının sonuçları
- Sağlık nedeniyle iş sözleşmesinin işveren tarafından feshedilmesinin usul ve esasları
- İşverenin işçinin iş sözleşmesini derhal fesh etmesini gerektirecek ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri
- Ahlak ve İyi niyet kurallarına aykırılıktan derhal fesh edilmesinde süre
- İşveren tarafından işçinin iş sözleşmesini derhal fesh etmesini gerektirecek zorlayıcı sebepler
- İşçinin gözaltına alınması veya tutukluluğu sebebiyle iş sözleşmesi derhal fesh edilmesi
- Çalışma koşullarında değişiklik
- İş sözleşmesinin fesh edilmesi ile ilgili özellikli durumlara ilişkin Yargıtay kararları ve değerlendirmeleri
gibi konuları ayrıntılı şekilde bulabilirsiniz.
Yaklaşım yayınları tarafından yayınlanmış olup, kitabı Yaklaşım Yayıncılık San. ve Tic. A.Ş., Yıldızevler Mah. 736. Sok. No:7 Çankaya Konakları A Blok Çankaya/Ankara adresinden veya Yaklaşım Yayıncılık bölge bayilerinden bizzat alabileceğiniz gibi 0-312-439 43 43 numaralı telefondan da ayrıntılı olarak bilgi alabilirsiniz.
