Kelimelerin Sosyolojik Analizi
Bir gün yeni tanıştığım, sonradan çok seveceğim, bir öğrencim:
- “Hocam karabasana inanır mısınız? Dedi.
Evet, inanırım deyince, “bana anlatır mısınız” diye sorusunu yeniledi.
Ben, sadece karabasanı manevi olarak anlatabilirim, bilimsel kısmı var mı, yok mu bilemem ve anlatamam da dedim.
Sorusuna cevap verebilmek için: “Sen neye inanırsın, Allah’a inanır mısın?” Dedim. Öğrencim de bana beklemediğim bir cevap verdi:
- “Bazen evet, bazen hayır”…
Ben de ona “o bazen inandığın zamanlar gel, sana karabasanı anlatırım” dedim. Gülüştük ve odamdan ayrıldı.
Aradan birkaç gün geçtikten sonra tekrar yanıma geldi ve “Bana Allah’ı anlatır mısınız” dedi. Ben önce şaşırdım tabi. Çünkü hiçbir öğrencim, bana direk bu soruyu sormadı.
Sohbet etmeye başladık. Sohbetimiz koyulaştıkça, öğrencimin kullandığı iki zıt kelime dikkatimi çekti.
Bazen, “umarım” derken, bazen de kullandığı cümleler içinde, farkında olmadan, en samimi dille “inşallah” diyordu.
Ben de hemen sordum: Dikkat ettin mi? Bazen “umarım” derken, bazen de çok içten “inşallah” diyorsun. Sence inşallah demekle umarım demek arasında nasıl bir fark var? Veya fark var mı dedim. O da “Hiç düşünmedim, aslında hiçte fark etmemiştim.” dedi.
O zaman hiç düşünmeden söylediğin iki kelime arasındaki farkla sorduğun soruyu cevaplamaya çalışayım dedim.
Umarım demek: “Uçsuz bucaksız bir çöl ortasında ister Leyla ol Mecnun’a seslen, ister -en büyük âşık olduğunu iddia et- Mecnun ol Leyla’na seslen… Seni kimse duymayacaktır. Sesine ses verecek kimse olmayacaktır. Koca bir çölde kimden medet umarsan um, umduğunu bulamayacaksın.
Bir şey beklerken, bir muhatabının olduğunu/olması gerektiğini bilmek gerek. “Uman” insanın muhatabı, o uçsuz bucaksız çöldür. Boşluğa seslendiğinde duyduğu tek ses yankılanan kendi sesi olacaktır.
Ama inşallah demek, her şeye gücü yeteni, her şeyi göreni, duyanı, bileni muhatap almak demektir. Ve yalnız ondan medet beklemektir. Beklerken, beklenen muhatabın gücüne şükrederek, ondan talep ederek beklemek demektir.
Beklediğinin, en güzeliyle ve hayırlısı senin için ne ise, er ya da geç sana döneceğini bilmek demektir. İşte o beklediğin, en güzel ve en yüce muhatabın Allah’tır.
İnşallah demek: “Ey Rabbim ben sana inanıyorum ve yalnız sana sığınırım. Talebim sendendir ve sadece sanadır. Ben, her türlü isteğimi sadece senden istiyorum, sen de bana istediğimi nasip et demektir.”
Beklentilerinin ve isteklerinin sonu hep “inşallah” ile bitsin… Bak o zaman sen de O’na gün be gün daha çok yaklaşacaksın. Yüce yaradan da sana daha bir yaklaşacak… Ben değil, o zaman o Rahim olan rabbim kendini sana hatırlatacak.” diyerek sorusunu cevaplamaya çalıştım.
Sohbetimiz bittiğinde aklıma kelimelerin sosyolojik yönünün olduğunu, kelimeleri öylesine değil bilinçaltımızda inandığımız değerlerle kullandığımızı fark ettim. Bazen boşluktaki kelimeler gibi boşlukta kalan insanları fark ettim. İlk fark ettiğim kişi aynada bana bakıyordu…
Kelimelerin Sosyolojik Analizi
Kelimeler ve Sosyal Kimlik
Laik Grup Muhafazakâr Grup
…Öğretmenim 1 Hocam…
Umarım 2 İnşallah
Tesadüf 3 Tevafuk
Olasılık 4 İhtimal
Olanak 5 İmkân
Yanıt 6 Cevap
Taraf 7 Cenah
Merhaba 8 Selamun Aleyküm
Mersi 9 Sağ ol
Pornografik 10 Müstehcen
Kapalı 11 Tesettürlü
Bağımlı 12 Müptela
Tanıtım 13 Tahşidat
Yardımcı 14 Refaketci
Yurttaş 15 Vatandaş
Yurt 16 Vatan
Ulus 17 Millet
Ulusalcı 18 Milliyetçi
Kent/Metropol 19 Şehir
Uygun 20 Caiz
Şans 21 Nasip
Doğa Ana 22 Tabiat
Tanrı 23 Allah
Ulu 24 Yüce
İçsel 25 Duygusal
Karışık 26 Maile
Şeker Bayramı 27 Ramazan Bayramı
...Hepimizin 28 Cümlemizin…
Yaratıcı 29 Üretici
Parlamento 30 Meclis
Parlamenter 31 Millet Vekili
Olumlu 32 Müspet
Olumsuz 33 Menfi
Söylem 34 Düşünce
Öğrenci 35 Talebe
Çizelge 36 Çetele
Dönüt 37 Geri bildirim
Kurucu 38 Mütevelli
Fikir Alışverişi 39 İstişare
Kontrol Etmek 40 Çek Etmek
Done 41 Veri
Açılmak 42 İnkişaf Etmek
Huy 43 Mizaç
Örnek 44 Misal
En az 45 Asgari
Saygın 46 Muhterem
Zorla 47 Cebren
Kesin 48 Ka'ti
Dikkate Almamak 49 Kaale Almamak
Öğretmen 50 Muallim
Manifesto 51 Beyanname / Bildirge
Sonuç 52 Netice
En çok 53 Azami
Tuvalete gitmek 54 Abdest bozmak
İnsan doğası 55 Fıtrat
Doğal 56 Tabii
Düzen 57 İntizam
Kurgu 58 Tasarı
Batıl inanç 59 Hurafe
Materyal 60 Doküman
Yardım 61 Himmet
Görgü Kuralları 62 Adab-ı Muaşeret
Yakın Çevre 63 Muhit
Sinirli 64 Asabi
Anne Baba 65 Ebeveyn
Söyleşi 66 Sohbet Etmek
Çeşitli 67 Muhtelif
Koşul 68 Şart
Saf Dışı Bırakmak 69 Bertaraf Etmek
Araç 70 Vesait
Sınav 71 İmtihan
Yazın 72 Edebiyat
Bağımsızlık 73 İstiklal
Söylev 74 Hitabet / Nutuk
Yayın 75 Neşriyat
Karşılaştırma 76 Mukayese
Görüşme 77 Müzakere
Kontrol 78 Muayene
Belirli 79 Muayyen
Dahi olmayan 80 Müstesna
Politika 81 Siyaset
Yazıt 82 Kitabe
Toplum 83 Cemiyet
Toplumsal 84 İçtimai
Her Grup Kendini En İyi Şekilde İfade Eden Kelimeleri Özenle Seçer
Bahattin BAYRAKTAR
Eğitimci | Yazar | Mentor
bahattinbayraktar@gmail.com
bahattinbayraktar@hotmail.com
