Kayıt Dşı İstihdam ve Denetmenlik
Bazı kamu görevlileri gerçekten zor şartlarda ve büyük sıkıntılarla hizmetlerini yerine getirmeye çalışıyor.
Sosyal Güvenlik Kontrol Memurları 700 kişi olup, sosyal güvenlik mevzuatının uygulanmasına ilişkin tespit, denetim ve tarama yapan, görevleriyle ilgili kayıt ve belgeleri inceleme yetkisine sahip, tamamı lisans ve yüksek lisans öğrenimini tamamlamış ve yapılan sınavlarda başarı göstermek suretiyle Sosyal Güvenlik Kontrol Memuru kadrosuna atanmışlardır. Özlük haklarında beklenen iyileşme olmadığından bir kısmı başka kurumlara geçmiş olup, diğer çalışanlar da zamanla başka yerlere geçecek. Kurumun dış denetim görevlerinin önemli bir kısmını 1998 tarihinden bu yana yürütmeye çalışan SGK Kontrol Memurlarının görev, yetki ve sorumluluklarında önemli düzenlemeler yapılmış, ancak kadronun “unvan ve özlük hakları” konusunda herhangi bir ilerleme kaydedilmemiştir. Sosyal güvenlik kontrol memurlarının, yetkili olduğu ve inceleme yaptığı başlıca konular şunlardır;
- İş kazaları soruşturmaları,
- Meslek hastalıkları soruşturmaları,
- Yapı son durum tespitleri,
- Kurumun ihtiyaç duyduğu fiili tespitler,
- İşyeri hakkındaki şikayetler,
- Tüm ilgili konuları içeren bilanço ve işletme esasına göre tutulan defter, kayıt ve belgelerin incelenmesi. Sosyal Güvenlik Kontrol Memurları, yetkililerin sürekli üzerinde durduğu ve çok önemsediği kayıt dışı istihdamın en önemli önleyicisidir. Kayıtdışı istihdam oranının yüzde 52’den yüzde 43’e indiği gözönüne alındığında Sosyal Güvenlik Kontrol Memurlarının denetimlerinin katkısı büyüktür.
Denetimin “Memur” unvanı ile yaptırılması denetim tazminatı dahi verilmeyerek denetim yaptırılması ve özlük haklarında düzenlemeye gidilmemesi motivasyonlarını olumsuz yönde etkilemektedir. Sosyal Güvenlik Kontrol Memurlarınca hazırlanan tutanak ve raporlara karşı açılan davalar kurum aleyhine sonuçlanmaktadır. Şimdiye kadar tahakkuk ettirilen ceza miktarı da göz önünde bulundurulması ve sonuçlanan bu yargısal kararların emsal teşkil etmesi ile birlikte bu durum ileri vadede Sosyal Güvenlik Kurumuna ağır mali külfet getirecektir.
İfa edilen görevin niteliği gereği çeşitli tehditlere hatta fiziksel şiddete maruz kalınmaktadır. Ayrıca kadronun “memur” unvanı ile düzenlenmesi nedeniyle üstlenilen görev, yetki ve sorumluluklara rağmen, Denetim Tazminatı, İş Riski ve Teminde Güçlük Zammından yararlanılamamaktadır.
Diğer kurumlarda, Sosyal Güvenlik Kontrol Memurları ile aynı görevleri yapan kadrolar denetmenlik veya kontrolörlük şeklinde düzenlenmiştir. Bu nedenle Sosyal Güvenlik Kontrol Memurlarının unvanlarının mutlaka en kısa zamanda “Sosyal Güvenlik Denetmen ve Denetmen Yardımcısı” şeklinde düzenlenmelidir. Tıpkı Vergi Denetmenleri, Milli Emlak Denetmenleri gibi.
