İsteğe Bağlı Sigortada Püf Noktaları
Ahmet POSTALLI, “Ben SSK çalışanıyım. Eşim İsteğe bağlı Bağ-Kur’lu. Sağlık konusunda benden faydalanıyor. Bağ-Kur’a Sağlık primi ödemek zorunda mıyız?” .Aslında isteğe bağlı sigorta, sosyal güvenlikte sorun yaşanan önemli konuların başında geliyor. Herhangi bir işte çalışmayanlar, ev hanımları, öğrenciler ve kısmi zamanlı (part-time) çalışanlar isteğe bağlı sigorta ile sosyal güvenliklerini devam ettirme veya eksik günlerini 30 güne tamamlama imkanına sahip olmaktadır. İsteğe bağlıya devam edebilmek için;
a) 18 yaşını doldurmuş olmak,
b) Kanuna tabi zorunlu sigortalı olmayı gerektirecek şekilde çalışmamak veya 4/a bendi kapsamında sigortalı olarak çalışmakla birlikte, ay içinde 30 günden az çalışmak ya da tam gün çalışmamak,
c) Kendi sigortalılığı nedeniyle aylık bağlanmamış olmak,
ç) İsteğe bağlı sigorta giriş bildirgesiyle Kuruma başvuruda bulunmak, şartları aranmaktadır.
İsteğe bağlı sigortalılık, müracaatın kurum kayıtlarına intikal ettiği tarihi takip eden günden itibaren başlayacaktır. Ay içinde 30 günden az veya kısmi çalışanlar hariç olmak üzere yeniden isteğe bağlı sigortaya devam etmek isteyenler hakkında yeniden talep şartı aranmaktadır.
Prim tutarını sigortalı tercih ediyor
Sosyal güvenlik reformu sonrasında isteğe bağlı sigorta primi, belirlenecek olan prime esas kazancın alt sınırı (asgari ücret) ile üst sınırı (asgari ücretin 6,5 katı) arasında, sigortalı tarafından belirlenen aylık kazanç üzerinden bulunacak kazancın yüzde 32’sidir. Asgari ücret her arttığında isteğe bağlı sigorta primi de buna bağlı olarak artmaktadır. İsteğe bağlı sigorta primi, ait olduğu ayı takip eden ayın son gününe kadar ödenebilmektedir.
Asgari ücretten prim ödeyen İsteğe bağlı sigortalının prim tutarı 940,50- TL * %32=) 300.96.-TL olup, en yüksek prim tutarı ise 1.596,29 TL’dir. İsteğe bağlı sigortalılar 300.96.-TL ile 1.596,29 TL arasında istedikleri miktar üzerinden ödeme yapabilirler.
İsteğe bağlı sigortalı olarak prim ödenen tarihlerde, Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamında 5510 sayılı yasanın 4. maddesine göre 4/a, 4/b veya 4/c sigortalısı olmayı gerektirecek çalışması bulunduğu tespit edilenlerin, zorunlu sigortalılıkla çakışan isteğe bağlı prim ödenen süreleri iptal edilerek, bu süreye ilişkin ödedikleri primler talepleri hâlinde ilgililere iade veya doğacak borçlarına mahsup edilmektedir.
Sağlık primi zorunlu
İsteğe bağlı sigorta priminde hem emeklilik hem de sağlık primi olup, sağlık priminin de zorunlu olarak yatırılması gerekmektedir. Yani isteğe bağlı sigortalının eşinden sağlık yardımı aldığı gerekçesiyle sağlık primi ödememe imkanı yoktur. Zorunlu olarak isteğe bağlı sigortalı kendi üzerinden sağlık primi ödeyecek olup, sağlık yardımını kendi sigortalılığı üzerinden karşılaması gerekmektedir.
İsteğe bağlı sigorta 4/b’ye sayılır
İsteğe bağlı sigorta primleri 4/b (Bağ-Kur) kapsamında sigortalılık süresi olarak değerlendirilmektedir. Yani isteğe bağlı sigorta primleri sanki Bağ-Kur primi ödeniyormuş gibi dikkate alınmaktadır. Özellikle emeklilik hesabı yapılırken isteğe bağlı sigorta primi ödeyen kişilerin son yedi yılda isteğe bağlı sigorta (Bağ-Kur) sigortalılıklarının fazla olması halinde emekli yaşlarının değişebileceğine dikkat etmeleri gerekmektedir.
Ancak, part time çalışan sigortalıların aynı ay içerisinde isteğe bağlı sigortaya prim ödemeleri halinde bu süreler ile yurtdışında Türk işverenler tarafından sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmayan ülkelerde çalıştırılan işçiler için ödenen isteğe bağlı sigorta primleri 4/a (SSK) kapsamında sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.
