İşsizlik Primi İade Edilir mi?
Okurumuz Harun Karakaya; “Çalışırken işsizlik sigortasına prim ödedik. Ama bugüne kadar işsizlik sigortasından yararlanmadık. Maaşlardan kesilen işsizlik sigortası primi, emekli olurken toplu olarak verilecek mi?” diyor.
Okurumuzun sorusu gerçekten de belki birçok kişinin sormak istediği bir soru. Bu soru vesilesiyle de bu köşede önce işsizlik sigortası hakkında bir bilgi vermek, sonra da okurumuzun merak edilen sorusunu cevaplamak istiyorum.
İşsizlik sigortasının 2000 yılında uygulamaya konulmasıyla birlikte hem toplumda fazlasıyla yaygın olan kayıt dışı istihdamın önlenmesi, hem de çalışanların işsiz kalma korkusuyla maruz kaldıkları sosyal sıkıntıların azaltılması amaçlanmıştır.
İşsizlik Sigortası ile; işsizlik ödeneği, sağlık güvencesinin devamlılığı, yeni bir iş bulma, meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitimi ile ücret garanti ve kısa çalışma ödemelerine ilişkin hizmetler sunulmaktadır.
İşsizlik sigortası yasası, işsiz kalan kişiye işsizlik ödeneği dışında bazı ek imkanlar da sağlamaktadır.
Buna göre işsizlik sigortasından yararlanmaya hak kazanan kişi işsiz kaldığı süre içindeki tedavilerini yaptırabilecek, yeni bir iş bulması için devletten yardım alacak, meslek geliştirme, edindirme ve yetiştirme eğitiminden yararlanabilecektir.
SSK sigortalılığının başlamasıyla birlikte, sigortalılar ile bunların işverenlerinin sigorta hak ve yükümlülükleri de işlemeye başlamaktadır.
İşsizlik priminde oranlar
İşsizlik sigortasında işçinin işyerinde almakta olduğu ücret üzerinden yüzde 1 sigortalı, yüzde 2 işveren ve yüzde 1 devlet payı olmak üzere toplam yüzde 4 oranında prim kesilmektedir.
Bir sigortalının, işsizlik sigortası ödeneğinden yararlanabilmesi için kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, son üç yıl içinde 600 gün prim ödemesi ve işsiz kalmadan önceki 120 gün içinde de kesintisiz prim ödemiş olması gerekmektedir.
İşsizlik sigortasında süre
Sigortalı işsizin, işsizlik ödeneği, sağlık sigortası, danışmanlık-işe yerleştirme ve mesleki eğitim hizmetlerinden yararlanabilmesi için kendi istek ve kusuru dışında işini kaybetmiş olması gerekmektedir. Sigortalı işsizlerin hizmet akdinin sona erdiği tarihi izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde işten ayrılma bildirgesi ile birlikte doğrudan İŞKUR ünitelerine veya elektronik ortamda başvurması gerekmektedir.
Kanunda işsizlik ödeneği alabilmek için öngörülen şartları taşıyanlara,
- 600 gün prim ödemiş olanlara 180 gün,
- 900 gün prim ödemiş olanlara 240 gün,
- 1080 gün ve daha fazla prim ödemiş olanlara 300 gün süre ile işsizlik ödeneği ödenecektir.
Günlük işsizlik ödeneği, sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde kırkıdır (asgari ücretli için 318,60.-TL). Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, onaltı yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini (637.20.-TL) geçemez.
İşsizlik primi iade edilmez
İşte, yukarıda şekilde işsizlik sigortasından herhangi bir yardım almamış, faydalanmamış kişiler için bir iade yapılması söz konusu olmamaktadır. Yani, okurumuz çalışırken işsizlik sigortasına ödediği primleri, emekli olurken iade alamaz.
