İç-Anadolu’dan Manzaralar (Yozgat-Sorgun)
Sorgun İç Anadolu Bölgesinde Bozok Platosu üzerinde doğu batı istikametinde İzmir’den başlayıp Türkiye’nin doğusunda Gürpulak Sınır Kapısına kadar uzanan ve oradan İran’a geçen E-88 karayolu ilçe merkezinden geçer. 16. Yüzyılda 45 vergi nüfusuna sahip bir ekinli iken bugün hızla gelişen nüfusu köylerle birlikte 120 bine ulaşan Yozgat’ın en büyük ilçesi konumundadır. Yozgat il merkezine uzaklığı 35 kilometredir.
Sorgun’da Alişer ve Kerkenez dağında yapılan inceleme ve kazılarda “Hitit ve eski devirlere” ait tarihi bulgular tesbit edilmiştir. Bölgede Kerkenez harabeleri adıyla tarıhçi Heridot’un da bahsettiği Peteria adlı antik şehir vardır. Bu şehrin etrafı sularla çevriliydi ve Medler tarafından kurulduğu bilinmektedir.
Kerkenez harabeleri Sorgun ilçesine yaklaşık 5 km. mesafede bulunan Şahmuratlı köyü sınırları içerisinde yer alan Kerkenez Harabeleri vardır. Harabeler çok geniş bir alanı kaplamaktadır. Kerkenez dağı üzerinde Heredot tarihinde Peterie adıyla anılan yeni büyük bir şehir kurulmuştur. Medler ile Lidyalılar arasında yıllardır uzayıp giden savaşlar burada meydana gelmiştir. Halen antik şehrin bilimsel kazı ve yüzey araştırmaları Dr. Geoffrey Summers önderliğinde bir ekip tarafından yürütülmektedir. Burası Hititlerin Hattuşaş’tan sonraki ikinci büyük kentidir. Med İmparatorluğunun kayıp başkentti olarak da bilirin.
Bölge 1071 Malazgirt zaferinden sonra Türk topraklarına katılmıştır 16. yüzyıldan itibaren bir sancak olarak bilinen Bozok, Sivas eyaletinde bağlıydı. İlçe 1905 yılında belediye hüviyetine kavuşmuş, Cumhuriyetimizin ilanının ardından 877 sayılı teşkilatı mülkiye kanunuyla 26 haziran 1926’da ilçe olmuştur. 1928 yılında Köhne-i Kebir (Büyük Köhne) olan ismi Arapça olduğu için Sorgun olarak değiştirilmiştir.
Adı hakkında ileri sürülen rivayete göre Sorgun ismi “Sor” da “Kon” dan gelmektedir. 1071 Malazgirt Zaferinden sonra Selçukluların bir kolu olan Gani Baba, Halil Baba, Baba Ali ve Bedir Baba adlarındaki komutanlar birbirleri arkasından bölgeyi işgal etmişlerdir. Burayı feth eden Bedir Baba kuvvetlerinin arkasından gelen Komutan Bedir Babaya “Bedir sen konacağın yeri bilmiyorsun, konacağın yeri sor da öyle kon” geldiğinde cevizlerin pisliğinemi kondun dediği söylenir. İşte ondan sonraki “sor” da “kon” sözleri Sorgun olarak kullanılmaya başlanmıştır denilir.
Sorgun Akadağmadeni çizgisinin güney 3. derece de deprem kuşağı üzerinde yer alması ile ilçi yerleşim yeri yönünden şanslı sayılmaktadır. Bozok Yaylasının geniş plato sahası içerisinde yer alan ilçe arazisi tamamen düzlük alanlar hakimdir. İlçenin kuzeydoğusun dağlık araziye sahiptir. Eymir yaylası İçanadolu ve Karadeniz bölgesi arasında doğal dağlık bir sınır oluşturur. İlçenin güneyindeki kerkenez dağının devamı olan aşınmış tepe üç tepe bulunur. Sivri, Halil Baba ve Durali Baba ilçenin en yüksek noktaları olarak görülür.
İlçenin güneyinden geçen eğriöz çayi kuzeyinden gelen delibaş çayı sorgun içinde birleşerek enbüyük akarsuyu oluşturur. Eğriöz çayı ve konak suyunun bir kolu olup 65 km. uzunluğunda düz ilçe sınırları arasında yapılan gölettir. Dişli Yaycılar, Doğankent, Karakaya ve iki Karagöletleridir.
Sorgun 10504 hektarlık alanı ormanla kaplıdır. Kuraklık sonucu tabii bitki örtüsü bozkır halindedir. İlçenin kuzey ve kuzeydoğu Eymir, Gökiniş, Karalık, Gevrek, Araplı çizgisinde meşelik az da olsa çam ormanları gözegözükür. Suyu bol bazı köylerde projeleri kavaklıklar kurulmuştur. Elma, armit, ceviz, erik, kayısı, iğde gibi ağaçlar da yetiştirilir. Sorgun yeni çeltek linyit kömür işletmesi 1965 yılından beri faal durumdadır. Türkiye’nin en kaliteli linyit ilçeden çıkmaktadır. Nüfusun bir bölümü tarımla uğraşmaktadır. Tarımsal işletmeler genelde küçük ve orta ölçekte olup bunun yanı sıra ilçe bir tahıl ambarı konumundadır. Azda olsa tarım yapıldığı halde daha çok kuru şartlarda hububat üretilmektedir. Birinci sırayı buğday alır. Bunu arpa ve çavdar üretimi izler. İlçede şeker pancarı üretimi oldukça artıştır. İlçede bağ, bahçe ziraat daha ziyade aile ve il içi tüketime yöneliktir. İlçede modern hayvancılığa doğru bir gidiş vardır. Küçükbaş ve büyükbaş çiftlikleri her geçen gün çoğalmaktadır. İlçedeki kömür ocakları nakliyeciliğin ticaretini hareketlenmesine neden olmaktadır. İlçede küçük sanayi sitesi taşıyıcılar kooperatifi, tuğla ve gıda, yem fabrikaları ilçenin ekonomisinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır.
Sorgun kaplıcaları şifalı sıcak suyun ve insanlarıyla eşsiz bir tatil ve şifa imkanı sunmaktadır. Sorgun kaplıcalarının iki ayrı noktadan kaynaklanmaktadır. Kaplıca suyunun litresi 1,902,7 mg/litre mineral olduğu belirlenmiştir. Suyun sıcaklığı 50-75derecedir. Suyun renksiz berrak yumuşaktır. Sülfatlı, sodyum klorür, sodyum sulfat sular grubuna girmektedir. İle de modern kaplıca tesisleri konuklama tesisleri bulunmaktadır.
Sorgun kaymakamı Levent Kılıç 1966 Çorum doğumludur. Sorgun’a greve başladıktan sonra ilçenin sorunları ile yakınan ilgilenmeye başlamıştır.
Sorgun belediye başkanı Ahmet Şimşek 1958 doğumludur. Uzun bir süre Sorgun’da ticaretle uğraşmıştır. 2004 mahalli seçimlerinde Ak Partiden başkan seçilmiştir. 29 Mart 2009 yerel seçimlerinde başkanlığı ikinci kez getirilmiştir. İlçede adeta hizmette devrim niteliğinde çalışmalar yapmıştır. Yol, kaldırım, asfalt çalışmaları ile güzel hizmetlerde bulunmuştur. İlçeyi modern bir yapıya kavuşturmuştur. İlçenin termal sularla ısınması, seracılığın geliştirilmesi ilçenin turizmine açılması konusunda gayretleri olmuştur. Jeotermal enerji ile ısıtılarak üretilen Sorgun sera domatesleri sofralarda yerini almaya başlamıştır.
