Hipokrat Yemini!
Bilindiği gibi Hipokrat tıbbın babası kabul edilir. M.Ö. 460 ile M.Ö. 370 yılları arasında yaşamıştır. Bütün tıp öğrencileri okuldan mezun olurken hekimlik yemini yani Hipokrat yemini ederler.
Yemin hekimlik, askeriye, hâkimlik, milletvekilliği gibi mesleklerde önemlidir. Adım atılan meslek doğrudan insan hayatı ile ilgidir. Bu tür mesleklerin olmazsa olamaz kuralları vardır. Mesela hekimlikte dil, din, ırk, zengin, fakir gibi ayırımların yapılması mümkün değildir. Yasaktır, gayri ahlaki kabul edilir. Gerçekten de gayri ahlakidir.
Peki, yeminler kişinin mesleğini doğru ve dürüst icra etmesine gerçekten katkıda bulunabilir mi? Yani okuldan mezun olan (mesela) doktor adayının yemin etmediği takdirde mesleğini kötüye kullanma tehlikesi olabilir mi? Başka bir ifade ile yemin etmek kişiyi dürüst yapar mı? Yanlış davranışlarda bulunmasını engeller mi?( Biraz kinaye yaparsak) Doktor tam suç işleyecekken hekimlik (Hipokrat) yeminini hatırlayıp bu yanlışından vazgeçer mi?
Bu sorulara ne cevaplar verirsinin bilemem, ama benim cevabım biç düşünmeden, tereddütsüz “hayırdır”.
Çünkü kişi kâmil olmadığı sürece kırk kere, kırk çeşit yemin etse yine de fayda etmez. Zira yemin öncelikle kâmil insanların bir taaddüdüdür.
Bunu biraz açalım;
Bir esnaf düşünelim, birinden borç alıyor. Diyor ki “bu borcumu filanca gün ödeyeceğime namusum üzerine yemin ederim”. Burada namus esnafın en değer verdiği niteliktir. Ve en çok değer verdiği şey üzerine yemin ederek kendini bir taahhüt altına sokuyor. Ama esnaf için namus kavramının hiçbir önemi olmasa yeminin bir anlamı olabilir mi?
Şimdi gelelim konu başlığımızla bağlantılı hekimlik yeminine;
Acaba biz insanlar için önemli ama doktorlar için “özel” hiçbir anlam ifade etmeyen kavramlar üzerine doktorların yemin etmesi ne derece etkili ve bağlayıcı olur?
Ayrıca, eğer doktor adaylarınıza okullarınız da insani değerleri aşılayamıyorsanız, onları insana dolayısıyla topluma saygılı doktorlar olarak yetiştiremiyorsanız, yemin ettirmenizin ne manası var? Mesela bir doktor bir insana ayırımcılık yapsa veya mesleğini kötüye kullansa “yazıklar olsun ettiğin yemine mi dersiniz, yoksa ne diyeyim seni yetiştiren hocaya” mı dersiniz? Bana göre doktorlara gereksiz yeminler ettireceğimize, mekteplerimiz de doktor adaylarına insancıl olmayı öğretelim.
Ama illa yemin olacaksa en çok değer verdiği şeyler üzerine yemin ettirelim.
