Gerçekten Bir D Vitamin Eksikliği Salgını mı Var?
Elbette D vitamini sağlıklı yaşamak için elzemdir ve buna da kimsenin itiraz ettiği yok ama D vitamini tüketimi öyle bir çılgınlığa ulaştı ki uzmanlar ardı ardına uyarılar yapmaya başladılar.
Medyada “D vitamini seviyenize baktırın”, “D vitamini desteğini ihmal etmeyin”, “Uzun yaşamanın, sağlıklı olmanın sırrı D vitamininde” türü başlıkların yerini “D 
vitamini tuzağına düşmeyin”, “D vitamini gerçekten gerekli mi?” türünden olanlar almaya başladı (1).
Nedir şu D vitamininden çektiğimiz?
Cleveland Kliniği’ nin web sayfasında “Gerçekten D vitamini desteklerine ihtiyacınız var mı? “ başlıklı yazının ilk cümleleri (2):
“Yüzlerce araştırmanın analizi, D vitamini desteklerinin sağlıklı orta yaşlı erişkinleri osteoporozdan korumadığını gösteriyor. Daha da kötüsü bu destekler diğer hastalıklardan ölüm riskini de artırabiliyor.”
*
Aaron Carrol de JAMA’ da “Sağlığınıza iyi gelmediği halde neden D vitamini desteği alıyorsunuz?” diyerek bilinçsizce kullanılan D vitamini desteklerinin işe yaramadığını bilimsel yayınlara dayanarak anlatıyor (3).
*
Ben de bizi de saran D vitamini çılgınlığını “Nedir şu D vitamininden çektiğimiz?” başlıklı yazımda dile getirmiştim (4).
*
Gerçekten bir D vitamini eksikliği pandemisi mi var?
Şimdi de dünyanın muteber tıp dergilerinden New England Journal Medicine’ de “Gerçekten bir D vitamini eksikliği pandemisi mi var?” başlıklı makalede kanda gereksiz D vitamini ölçümlerine, faydası olduğuna dair yeterli delil olmadığı halde yaygın kullanımına ve yaratacağı risklere dikkat çekiliyor (5).
Bu makalenin Amerika’ da Tıp Enstitüsü’ ne (Institute of Medicine=IOM) tavsiyelerde bulunan ve bir besinin günde ne kadar alınması gerektiği belirleyen uzmanlar tarafından kaleme alınmış olması önemli.
Medicare verileri USA’ da kanda D vitamini ölçümlerinin 2000’ den 2010’ a 83 misli arttığını, 1999’ da halkın sadece yüzde 5’ inin aldığı D vitamini haplarını 2012’ de halkın yüzde 12’ sinin aldığını gösteriyor.
Amerikan hükumetine tavsiyelerde bulunan bağımsız uzmanlardan oluşan USPSTF de günlük hayatın içinde olan, gebe olmayan, bir şikâyeti bulunmayan 18 yaşından büyük kişilerde yaygın D vitamini taramasını tavsiye etmiyor.
Taramalarda gerçek eksiklik olduğu belirlenen kişi sayısının çok az olduğu ortaya çıkmasına rağmen tüm dünyada milyonlarca insan her gün D vitamini desteği alıyor.
D vitamini vücutta üretiliyor
BİR: Sağlıklı insanların vücudu D vitamini üretimini tıpkı diğer hormonlar gibi ihtiyacına göre düzenler.
Bu ihtiyaç kişiden kişiye farklı olduğu için de herkesin D vitamini seviyesi aynı değildir.
İKİ: D vitamini sentezi genler tarafından kontrol edilir; dolayısıyla da bu genlerdeki varyasyonlara bağlı olarak kan seviyeleri kişiden kişiye değişir.
Aynı besinleri yeseler ve aynı derecede güneşlenseler bile herkesin D vitamini seviyesinin aynı değildir; tıpkı aynı gıdaları yiyenlerin kilolarının aynı olmaması gibi!
ÜÇ: Sağlıklı insanların D vitamini seviyelerini ölçtürüp D vitamini desteklerine başlamalarının kolesterol ölçtürüp statinlere abone olmaktan farkı yoktur.
Gebelikte rutin şeker yükleme ne kadar doğru ise rutin olarak D vitamini ölçümü de o kadar doğrudur!
Gelelim neticeye
Aklı başında insanların, bilinçsizce ilaç alınmasına da, vitamin de olsa mineral de olsa gereksiz besin desteklerine şiddetle karşı çıkması gerekir.
Herhangi bir sağlık problemi olmayan insanların D vitamini baktırmaya, D vitamini hapı almaya teşvik etmek endütrinin pazarlama numarasına alet olmaktır.
“D vitamini seviyeniz ne kadar yüksekse o kadar sağlıklı olursunuz” sözü insanları geriye dönüşü olmayan tıbbi tetkik ve tedaviler turnikesine sokan “subluminal bir mesaj” dır.
Sağlıklı ve uzun yaşamak için tıbba ihtiyacınız olmadığını, bir kere elinizi verdiniz mi sıranın kısa sürede kolunuza geleceğini unutmamanızı hatırlatırım.
D vitamini desteği almanın, buzağıya pipetle UHT kutu süt içirmekten farkı olmadığını unutmayın!
Kaynaklar:
1. http://www.nydailynews.com/life-style/health/d-on-worry-vitamin-article-1.2866723
2. https://health.clevelandclinic.org/2014/05/do-you-really-need-a-vitamin-d-supplement-2/
5. http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMp1608005?query=TOC
