Gebelerde ve Çocuklarda Demir Tarama ve Takviyesi Boşuna mı Yapılıyor?
Gebelikte ve 6 ay-2 yaş arasındaki çocuklarda hem demir eksikliği için tarama yapılmasının ve hem de rutin demir takviyesinin fayda veya zararlarını ortaya koyan yeterli delil olmadığı bildirildi.
Açıklama, demir desteği ve gebelikte tarama programlarıyla ilgili son araştırmaları değerlendiren 
Koruyucu Hizmetler Çalışma Kolu’ ndan (Preventive Services Task Force=PSTF) geldi.
PSTF, endüstriyle ilişkisi olmayan bağımsız uzmanlardan oluşuyor ve USA’ da hükümete tedavi kılavuzları sunuyor.
Gebelikte demir desteğinin delili yok
Rutin olarak demir kullanan gebe kadınlar üzerinde gerçekleştirilen 11 araştırma yeniden incelendi ve bunların hiçbirinin tarama yapmanın veya yapmamanın fayda ve zararlarını doğrudan karşılaştırmadığı görüldü (1).
Demir takviyesinin sezaryen, bebeğin prematüre veya düşük doğum tartılı olması veya ölüm oranlarını etkilemediği, kadınların demir seviyelerinin destek tedavisi ile yükseldiği ama bunun ve demir eksikliği taramasının bir faydasının olup olmadığının delillerinin bulunmadığı belirlendi.
Annals of Internal Medicine’ de yayınlanan araştırmanın baş editörü Dr. Amy Cantor şunları söylüyor:
“Kadınların demir eksikliği bakımından rutin olarak taranmaları veya semptomları yoksa rutin olarak demir takviyesi verilmesini gösteren yeterli araştırma bulunmuyor.
Demir desteği almak özel olarak faydalı değil ama bu gerekli de olmayabilir.”
Demir küçük çocuklara gereksiz mi veriliyor?
PSTF’ nin küçük çocuklarda demir eksikliği taraması ve demir takviyesiyle ilgili tavsiyeleri ise Pediatrics’ te yayınlanan bir rapora dayanıyor (2).
6 ay-2 yaş arası bebek ve küçük çocuklarda yapılan 10 araştırmanın yeniden değerlendirilmesinde varılan sonuçlar da şöyle:
BİR: Küçük çocuklarda rutin demir eksikliği taraması, demir takviyesi veya demir eksikliği anemisi tedavisinin fayda veya zararlarını ortaya koyan randomize kontrollü yüksek kaliteli bir çalışma yok.
İKİ: Küçük çocuklarda demir eksikliğinin takviye edilmesinin hematolojik değerleri yükselttiğini gösteren deliller varsa da tedaviden sonra klinik faydayı ortaya koyan bir araştırma bulunamadı.
ÜÇ: Özellikle de küçük çocuklarda rutin demir desteğinin nörolojik gelişim, psikomotor gecikme teşhisi veya hayat kalitesi üzerine etkilerine ait bir delil yoktu.
DÖRT: Demir desteğinin demir eksikliği anemisi, anemi ensidansı veya hemoglobin seviyelerine etkisiyle ilgili sonuçlar tutarsızdı ve bunun muhtemel sebebi de çalışmaların çoğunun spesifik sonuçları değerlendirmek için yetersiz olmalarıydı.
BEŞ: Çocuklara rutin demir desteğinin zararını gösteren bir delile de rastlanmadı.
Bir efsane daha yıkılıyor
Tıpta, kerameti kendinden menkul sayısız uygulamalar vardır ve kimse de bunları sorgulamaz.
Birçok doktor rutin demir tedavisini gebelerde ve küçük çocuklarda faydası olmasa da zararı olmadığı gerekçesiyle verirler.
USA’ da genel olarak gebe kadınların demir desteği alması, gebeliğin başlangıcı ve son üç ayında tarama yapılması tavsiye ediliyor.
Oysa bu iki değerlendirme araştırması, senelerdir tüm dünyada yaygın olarak yapılan demir eksikliği taraması ve demir takviyesinin yeterli delil olmadan yapıldığını gözler önüne seriyor.
Gelelim neticeye
BİR: Her şey sağlıklı yaşamak ve sağlıklı beslenmeden geçiyor.
Demir de kırmızı et, deniz ürünleri, baklagiller, kuru meyve ve tahıllardan yeterince alınabilir.
Demir takviyesi ancak özel durumlarda gerekli olabilir.
İKİ: PSTF, tam benim kafama göre bir kuruluş. Kanser taramaları ve besin destekleri, vitaminler mevzularında da onlarla hemfikirim (3, 4, 5, 6).
ÜÇ: Gebelikte yapılan rutin taramalar hakkında kendi araştırması ve fikri olmayan ama bunları tüm dünya yapıyor gerekçesiyle kahramanca savunanlar var.
Bu sefer de gebelerin ve bebeklerin hayatını tehlikeye atıyor gerekçesiyle PSTF hakkında suç duyurusunda bulunmaya kalkışan olmaz inşallah.
Kaynaklar:
1. http://annals.org/article.aspx?articleid=2212247Continue reading below…
2. http://pediatrics.aappublications.org/content/135/4/723.full
