Fıstık Yetiştirmek…
Fıstıkçıdan alınan taze kavrulmuş yeni fıstığı yemeyi kim sevmez? Ağzınızda yağ gibi erir gider, insanların sokakta belkide en çok yediği kuruyemiş fıstıktır. Çocuklarda fıstığı çok sever, gençlerde.
Fıstık baklavaların içinede katılır, şambalinin üstüne de konur. Bazı pasta çeşitlerinin ve kuru pastaların yapımında da kullanılır, kısacası kullanım alanı çoktur. Her ürün gibi çok olursa fiyatı düşer, az olursa yükselir. Bu gün yerin altında yetişen bu ürünü nasıl elde edeceğimizi öğrenelim istiyorum, özellikle fıstık ekmek isteyenler için. Mart-nisan ayları fıstık Didim aylarıdır, dikiminden 5-6 ay sonra sökülür ve yılda 1 defa ürün verir.
Önce fıstık dikimi için tarla veya bahçe yağmur yağdıktan sonra nemli bir zamanda büyükse çift sürme, küçükse kürek ile bellenir. Sonra Traktör veya el tırmığı ile fıstık ekilecek alan düzlenir, fıstık yer altında yetiştiğinden bazı üreticiler 2*2 veya 3*3 m2'lik alanlara bölerek fıstıkları ekerler, bazıları bir sıra takip ederek 20-30 cm.ara ile fıstıkları dikerler düz olarak. Bu gün için yediğimiz Fıstıkların çiğ olanları tohumcularda 1 kğ.mı 2-3-4 tl.olarak satılmaktadır, bunlardan ekeceğimiz alana yetecek kadar fıstığı aldıktan sonra 10 cm.derinliğe kadar fıstıkları dikebiliriz. Çabuk çıksın diye 4-5 cm.aşağıya dikerseniz kuşlar vb.gibi fıstık yiyen hayvanlar toprağı deşerek ektiğiniz fıstıkları yiyebilirler, örnek olarak karga ve leylekleri gösterebiliriz. Diğer küçük kuşlarda bunu yapar, bir çapanın ucu ile açılacak 7-8 cm.derinlik en uygun olanıdır.
Fıstıklar dikildikten sonra sivişinceye kadar, yeryüzüne çıktıkları ana kadar su verilmez. Yeryüzüne 5-6 cm.çıktıktan sonra ilk sulama yapılır, bu anda fıstıkları karelere bölerek dikenlere bir çalışma yapmazlar. Düz olarak dikenler ise sulama yapmadam önce 2 sıra arasında bıraktıkları bir küreklik mesafe kadar boydan boya arık yaparlar, bahçe veya tarlaları meyilli ise fıstıkların dibine eşit su gitmesi için uygun gördükleri yerde arık önünü kapatarak suyun diğer taraflara gitmesini temin ederler, böylece kısım kısım bütün fıstıklar sulanmış olur. Bu arada fıstık dikecek olanlar daima en iri fıstığı alır dikerler, çünkü ona göre fıstık olur. Fıstık bahçesini veya tarlasını ayda 1 kez sulamak kafidir, zaman zaman fıstık dikilen alan yabani otlardan temizlenir. Bu genellikle 1 ay ile 45 gün beklendikten sonra olur, 2 çapalama normaldir. Hastalık olup olmadığı dikkatle takip edilir, böyle bir durum tesbit edilirse en yakın il-ilçe tarım müdürlüklerinden veya zirai ilaç satanlardan hangi ilacın atılması gerektiği öğrenilir. Fıstık yaprakları ilk çıktığında uzun süre yeşildir, bu hemen hemen 3-4 ay sürer. 4-5-6 aylarda yapraklar sararmaya başlar, 5 ve 6.aylar fıstıkları sökmek için en uygun aylardır. İşin en zevkli anıda fıstıkların sökme anıdır, sararan yaprakları dibinden tutarak asıldıktan sonra gördüğünüz manzara çektiğiniz alınterinin mükafatıdır. Her bir fıstık kökeninden kabukları ile birlikte sallanan 30-40-50 kadar fıstık sizi gülümsetir, iş bununla bitmez. Çapa veya elinizle toprağı deşerek her kökün dibinde koparak toprakta kalan fıstıklarıda çıkarmak zorundasınız, yoksa üretim kaybı yaşarsınız. 1 tek fıstıkla 30-40-50 adet kabuklu Fıstık elde etmeniz 250 gram fıstık demektir, bu bazen yerin durumuna göre artar veya azalabilir. toplanan fıstıkların içinde irili ufaklı bir çok fıstık bulunur, bunlar önce çuvallara konur. Çiğ olarak kabuklu fıstığı pek alan olmaz, fıstığı kabuğu ile satacak olanlar bunu fırınlara gönderir ve kavutturur. Bu gün için kavrulmuş kabuklu fıstığın 1 kğ.mı pazar yerlerinde 3-3.5-4 tl.den satılmaktadır. Bundan ayrı olarak satılacak Fıstıklar kabuklarından çıkarılır ve 4 bölüme ayrılır, kırık Fıstıklar;kabuğundan çıkarılan fıstıklar bazen kırılır, bunların çiğ olarak fiyatları 1-2 tl.den alıcı bulur. Küçük fıstıklar;kabuklardan çıkarılan küçük fıstıklardır, çiğ olarak 1 kğ.mı 2-3 tl.den satılmaktadır. Ortaboy fıstıklar;kabuğundan çıkarılan ortaboy tam Fıstıklardır, 1 kğ.mı 3-4 tl.den satılmaktadır.
İri Fıstıklar;kabuğundan çıkarılan en iri tam çiğ fıstıklardır, pazarına göre 4-5-6 tl.ye satılır. Bu arada fıstıkların olmasından sonra bir çok il-ilçe-kasaba pazarlarında fıstıkçılar bir araya toplanır, görüş alışverişinde bulunur. Fiyatlar burada belli olur, çiğ fıstığın pazardaki fiyatı belli olmadan fıstıkçıların çoğu malını pazara çıkarmaz. Bazen paraya sıkışan fıstıkçılar fıstık fabrikalarına malı uygun görecekleri bir fiyattan satarlar, fabrikalar yıllık fıstık satışlarını göz önüne alarak yıllık stoklarını depolarlar. Depolamayan fabrika yok satar, bu hiç bir fabrikanın işine gelmiyeceği için fıstık fiyatı belirli bir miktarın altına düşmez. Fıstık işinde her yıl milyarlarca lira para döner, fıstığı yalnızca yetiştiren değil. Onu fabrikalarda işleyenlerde bu işten büyük paralar kazanırlar, son yıllarda türkiye'de kuruyemiş fabrikalarının sayısında önemli ölçüde artış vardır.
Sizde isterseniz her zaman ekonomik bir değeri olan, insan sağlığında vazgeçilmez bir yeri olan fıstığı yetiştirerek para kazanabilirsiniz. Fıstık yumuşak toprağı sever, sıcak olan yerlerde yetişir.
