12 May
Fesler İşe Yaramadı!
İzmir yaklaşık yarım asırdan bu yana Türkiye’nin otomotiv yan sanayii üslerinden biri oldu.
1964 yılında BMC’nin de kurulmasıyla güçlenen yan sanayi, özellikle Opel’in Torbalı tesislerinin etkisiyle hızlı büyüdü. Öyle bir hale geldi ki, bugün İzmir ve çevresinde kurulu otomotiv yan sanayi firmaları doğrudan dünya otomobil devlerine üretim yapıyor.
Ancak zamanla ve daha çok Opel’in üretimi durdurmasıyla kentte bir ana sanayinin gücüne ihtiyaç duyulmaya başlandı.
Uzun süredir ana sanayi yatırımı alamayan İzmir için bu beklenti, en çok konuşulan konulardan biri haline geldi.
İzmir son yıllarda bir ana sanayi yatırımını ve özellikle Türkiye’ye yatırım yapacağını açıklayan Çinli otomobil üreticilerinin yatırım yapmasını bekliyordu.
Beklerken Çinliler’i sık sık İzmir’de ağırladık.
Özellikle otomotiv devi DFM’in yapacağı yatırım için uzun süre heyecanlandık. Yedirdik içirdik, fesler taktık eğlendirdik.
Ancak zamanla şunu fark ettik ki, firmalar biraz da ithal ettikleri araçların satışını artırmak için piyasayı alıştırmak adına ‘yatırım yapıyoruz’ haberlerini körükleyebiliyorlar.
Bu yaklaşımı hissettikten sonra azalan umudumuzu bu kez, diğer bir Çinli otomotiv devi olan Chery’nin Alman FEV şirketi ve Mermerler Holding ortaklığı ile Türkiye’de yatırım düşündüğünü açıklaması canlandırdı.
İş ciddiydi.
Firma İzmir, Sakarya ve Eskişehir’de incelemeler yaptı. Ancak bizden hep aynı açıklamalar gitti.
“İzmir olarak bu yatırımı istiyoruz”
Israrlıydık ama yedirip içirmenin dışında, özel bir çalışma yapıldığını duyan olmadı. OSB’lerimizde metrekare bedelleri üzerinden yer gösterebildik.
Bugüne kadar Türkiye’de; İstanbul, Tekirdağ ve Bursa’da konuşlanan otomobil üretim sektörünü İzmir’e çekmek için, “İstiyoruz, bekliyoruz”un dışında bir vaad sunan olmadı.
Dizel motor ve montaj olarak iki ayrı fabrika kuracak, ilk etapta 2 bin 700 kişiyi istihdam edecek firma İzmir’i mercek altına almasına rağmen 500 milyon dolarlık yatırım için ‘cazip koşullar’ sunulamadı.
Üstüne İzmir’in 1. bölgede yeraldığı yeni Teşvik Kanunu’ndan da umut olmayınca yatırım, ikinci bölgede yer alan Çorlu’ya kaydı.
Çhery yatırımı; 50 milyon TL’nin üzerinde bir yatırım olduğu için stratejik olarak birçok avantaja kavuşacak olsa da 1. bölgede yer almak enerji fiyatları ve vergi açısından dezavantaj yaratıyor.
* * *
Çinlilerin Çorlu’yu tercih etmelerinde ‘Yeni Teşvik Yasası’ bir etken ama asıl neden değil.
İzmirliler bu yatırım için sözün ötesine geçse, kamu arazisi belirleyerek tahsis edebilse ya da bu dev yatırım için daha çok press yapabilse belki farklı bir sonuç doğardı.
Belki de yine değişen birşey olmazdı.
Ancak en azından derdik ki, İzmir’in yetkilileri bu yatırımı kaçırmamak için, Çinlilerin başına fes takmanın dışında doğru strateji izledi, sözün ötesine geçebildi.
Maalesef diyemiyoruz!
