Emeklilikte Nelere Dikkat Etmeli?
Okurlarımızın en çok soru sorduğu, en fazla merak ettiği konudur, emeklilik. İşçi, işveren, tarım çalışanı, memur, esnaf gibi her meslek grubu emeklilikle ilgili durumunu araştırıp, öğrenmek istiyor.
5510 sayılı Kanuna göre bir hizmet akdine tabi olarak bağımlı çalışan 4/a kapsamındaki sigortalıların yaşlılık aylığına hak kazanabilmesi için belirli şartların yerine gelmesi gerekir. Kanuna göre bu şartlar;
-Belirli bir yaşa gelme
-Belirli bir süre sigortalı olma
-Belirli bir süre prim ödeme
-Sigortalı olarak çalıştığı işten ayrılma ve
-SGK’ya yazılı talepte bulunmadır.
Emeklilikte sigortalıların prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş şartını tamamlamaları gerekiyor. Yani, her üç şartın aynı anda sağlanması halinde emekli olunabiliyor. 4/a Kapsamından emeklilik şartları ve ödenmesi gereken en az prim ödeme gün sayısı işe giriş tarihine göre değişkenlik göstermektedir.
İlk defa 9 Eylül 1976 tarihiden önce sigortalı olan erkeklerle 9 Eylül 1981 tarihinden önce sigortalı olan kadınlar; Erkekse en az 25 yıl sigortalı olma kadınsa en az 20 yıl sigortalı olma ve 5000 gün prim ödeme koşuluyla yaşı beklemeden emekli olabilir. Yine bu tarihlerden önce sigortalı olanlar en az 15 yıl sigorta ve en az 3600 gün prim ödeme şartıyla da erkek se 55 kadınsa 50 yaşında emekli olabilir. Erkekler için 9 Eylül 1976 ila 8 Eylül 1999, kadınlar için ise 9 Eylül 1976 ila 8 Eylül 1999 aralığında ilk defa sigortalı olanlar sigortalılık süresi, kademeli bir prim ödeme gün sayısı ve yaş şartını sağlayarak emekli olabilirler.
İlk defa 9 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan kadınlar 7000 gün prim ödemek yada 25 yıl sigortalılık süresi yanında 4500 gün prim ödemek koşuluyla 58 yaşında emekli olurlar. İlk defa 9 Eylül 1999 ila 30 Nisan 2008 tarihleri arasında sigortalı olan erkekler 7000 gün prim ödemek ya da 25 yıl sigortalılık süresi yanında 4500 gün prim ödemek koşuluyla 60 yaşında emekli olurlar. İlk defa 1 Mayıs 2008 tarihinden sonra sigortalı olanlar en az 7200 gün prim ödemek koşulunu 31 Aralık 2035 tarihinde sağlarsa yaştan etkilenmeden diğer bir ifade ile kadınsa 58 erkekse 60 yaşında emekli olabilir.
Sigortalıların birden fazla sosyal güvenlik kurumuna tabi çalışması varsa bu süreler birbirleri ile çakışmamak koşuluyla birleştirilir. Son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla olan statüye göre, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu şartlardan aylık bağlanır. Son yedi yıl hesabında sigortalının emeklilik başvurusundan geriye doğru yedi yıla değil fiilen primi ödenen son yedi yıla bakılır.
4/a Kapsamındaki sigortalıların Yaşlılık aylığı başvuruları sigortalının en son çalıştığı işyerinin bağlı olduğu sosyal güvenlik merkezine yapılır. İşyerinin bağlı olduğu sosyal güvenlik merkezinde emeklilik (tahsis servisi) yoksa başvuru Kurumca belirlenen sosyal güvenlik merkezine yapılır.
Sigortalıların emekli maaşını etkileyen ödenen prim miktarı, ortalama kazanç, sigortalının prim gün sayısı, sigortalının yaşı, aylık bağlama oranı gibi önemli kriterler bulunmaktadır. Ortalama kazancın ne kadarının emekli aylığı olarak bağlanacağı, aylık bağlama oranı ile belirlenir. Özellikle 1990-1999 döneminde, 2000-2008 döneminde ve 2008’den sonra ödenen primler aylık bağlanmasında dikkate alınır.
Tüm Yönleriyle Emeklilik
Çalışma hayatının başında iyi bir emeklilik planlaması yapmak lazım. İşte iyi bir emeklilik planlaması yapmak isteyen, ne zaman emekli olacağını, emekli maaşını nasıl hesaplanacağını bilmek-öğrenmek isteyenler için kaynak eser niteliğinde bir kitap hazırlandı. SGK Müfettişliğine birlikte başladığımız İstanbul Siyasal Bilgiler Fakültesinden de sınıf arkadaşım olan SGK Başkan Yardımcısı Mustafa KURUCA ile mevzuat bilgisinin gelişiminde katkımın olduğu SGK İstanbul İl Müdür Yardımcısı Murat ÖZDAMAR tarafından kaleme alınan “Tüm Yönleriyle Emeklilik” isimli kitap yaklaşım yayınları tarafından yayınlandı. “Tüm Yönleriyle Emeklilik” kitabının güncellenmiş ikinci baskısının bütün akademisyenlere, yeminli mali müşavirlere, mali müşavirlere, işverenlere, işletme yöneticilerine, personel/insan kaynakları müdürlerine, avukatlara, öğrencilere, Sosyal Güvenlik Kuruma çalışanlarına ve konuya ilgi duyan ilgili tüm okuyuculara yararlı olacağı ve faydalanılması gerektiğini özellikle belirtiyorum.
