Emekli Maaşı Nasıl Hesaplanır (II)
Perşembe günkü köşe yazımızda, okurumuz Tuna Berksoy’un emeklilik maaş hesabıyla ilgili merak ettiklerini cevaplamış ve konunun uzun olması nedeniyle de iki yazıya bölmüştük. Bugün emekli maaşının nasıl hesaplandığını açıklamaya devam ediyoruz.
Maaşı hesabında güncelleme
Hesapladığımız 2000 yılından önceki prim ödeme gün sayısına ait kısmi aylığı yani A1 aylığını, Tam Aylıkx2000 yılından Önceki Prim Gün Sayısı/Toplam Prim Ödeme Gün Sayısı formülüne göre hesaplamamız gerekir. Aralık/1999 ayı itibariyle bulunacak kısmi aylığı, önce 1999/aralık ayı TÜFE artış oranı olan yüzde 5.9 kadar artırıp, 2000/ocak ödeme dönemine, daha sonra da 2000 yılı dahil olmak üzere 2008 yılına kadar geçen her takvim yılı için TÜFE artış oranı ve Gelişme Hızı kadar ayrı ayrı artırarak 2008/ocak ayına taşınır... Bu güncelleme için artık sabitlenmiş olan 8,45199464995839 katsayısı kullanılabilir.
1 Ocak 2000 ila 1 Ekim 2008 dönemine ait A2 aylığını hesaplayarak kısmileştirmeli sonrasında da A1 ve A2 aylığını birleştirmeliyiz. 1 Ocak 2000 ila 1 Ekim 2008 dönemine ait aylık, ortalama yıllık kazanç ve aylık bağlama oranı (ABO) olmak üzere iki unsura göre hesaplanır. Ortalama yıllık kazancın hesabında 2000 yılından 2008 yılına kadar geçen her takvim yılına ait prime esas kazançlar dikkate alınır. Ancak, söz konusu her takvim yılına ait kazanç, kazancın ait olduğu takvim yılından itibaren 2008 yılına kadar geçen her takvim yılı için önce aralık ayına göre açıklanan TÜFE’deki artış oranı, daha sonra GH kadar artırılarak güncellenir. 1 Ocak 2007 ila 1 Ekim 2008 dönemlerine ait kazançlar güncellenmez ve olduğu gibi alınır. Güncellenen kazançlar toplamının, 1 Ocak 2000 ila 1 Ekim 2008 dönemi arasındaki prim ödeme gün sayısına bölümünün 360 katı ortalama yıllık kazancı verecektir. 1 Ocak 2000 ila 1 Ekim 2008 dönemleri arasındaki prim ödeme gün sayısına ait tam aylık, ortalama yıllık kazanç X aylık bağlama oranı/12 formülü uygulanarak hesaplanır. Bulunan bu tam aylık yani A2 aylığı 1 Ocak 2000 ila 1 Ekim 2008 dönemleri arasındaki prim ödeme gün sayısı ile çarpıldıktan sonra toplam prim ödeme gün sayısına bölünerek kısmi A2 aylığı hesaplanır. Bu şekilde hesaplanan kısmi A2 aylığı sigortalının 1 Ocak 2008 tarihine ait kısmi aylığını oluşturur. Daha önce bulunan kısmi A1 aylığı ile şimdi hesaplanan A2 aylığı birleştirildikten sonra, yani A aylığı bulunduktan sonra bu aylık 2008 yılı dahil olmak üzere emeklilik talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile çarpılarak (A) aylığı emeklilik talebinde bulunan yılın ocak ayına taşınır.
1 Ekim 2008 tarihinden sonrasına ait prim ödeme gün sayısına ait kısmi aylık yani B aylığı ortalama aylık kazanç ve aylık bağlama oranı olmak üzere iki unsura göre hesaplanır.
Ortalama aylık kazanç, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki her yıla ait sigorta primine esas kazancın, ait olduğu yıldan itibaren emekli aylığı talep tarihine kadar geçen yıllar için, her yıl gerçekleşen güncelleme katsayısı ile güncellenerek bulunan kazançlar toplamının, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki prim ödeme gün sayısına bölünmek suretiyle hesaplanan ortalama günlük kazancın 30 katıdır.
1 Ekim 2008 tarihinden sonraki prim ödeme gün sayısına ait aylığın hesabına esas aylık bağlama oranı sigortalının toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 olarak uygulanır. Ancak aylık bağlama oranı yüzde 90’ı geçemez... Bu yüzde 90 sınırın bir öneminin bulunmadığını özellikle belirtelim. Zira aylık bağlama oranının yüzde 90 olması demek 18.000 gün prim ödemek demektir ki; zaten bu kadar prim ödeyen de emekliliğini isteyecektir. Bu şekilde bulunan aylık bağlama oranı ortalama aylık kazançla çarpılacak ve sigortalının 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki süreye ait tam aylığı bulunur. Bulunan bu tam aylık yani B aylığı 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki prim ödeme gün sayısı ile çarpılıp toplam prim ödeme gün sayısına bölünerek kısmi B aylığı hesaplanır.
Emeklilik müracaatında bulunulan yıldan önceki aralık ayına ait olan A aylığı yani A1+A2 aylığı B aylığı ile birleştirilerek, sigortalının emeklilik müracaatı yılın ilk altı aylık döneminde ise ocak ödeme döneminde uygulanan artış oranı kadar, yılın ikinci altı aylık döneminde ise ocak ve temmuz ödeme dönemlerinde uygulanan artış oranları kadar artırılır ve emeklilik aylığı yani, üç kısmi aylığın toplamından oluşan C aylığı bulunur.
Bugün aslında ‘Engelsiz Haber’ ödülü ile emniyet mensubu cefakar polislerimizin sorunlarını yazmak istemiştim ama köşemiz yetmedi. Her iki konuyu da haftaya perşembe günü yazacağım.
