Dünyada Kaç Ülke Kaç Devlet Var?
Dünya üzerinde bağımsız olan ve bayrakları uluslararası arenada tanınan devlet sayısı 222'dir. Herhangi bir yeni baskı dünya atlasında dünya ülkeleri sayısı ve bayraklarından bunu görebiliriz. Ancak bu sayı aşağıda açıklayacağım nedenlerden dolayı net değildir. Akılda kalması açısandan 222 sayısını bellemek gerek. Türk Telekom verilerine göre 223 tür. Yani 222'nin bir fazlası olarak ta aklınızda tutabilirsiniz.
Ülke/devlet sayısı pek tabi ki, devletlere göre de farklı sayılar içermektedir. Dünya ülke sayısı A.B.D ve Fransa'ya göre 190, Rusya'ya göre 172, İsviçre'ye göre 194'dür. Telefon şirketlerinde 182 uluslar arası kod bulunmaktadır. Öte yandan Birleşik Devletlerin haber alma teşkilatı olan CIA'nın 2006 Dünya yıllığında geçen ülke sayısı 268'i bulmaktadır. Peki bunların hangisi doğrudur veya bu farklılık neden kaynaklanmaktadır?
NEDEN BU FARKLILIK?
Dünya Posta Birliği'ne (Universal Postal Union) üye ülke üye ülke sayısı 185'dir. A.B.D dünyada 190 ülkenin var olduğunu kabul ederken, Coca-Cola'nın listelerindeki ülke sayısı 195'i bulmaktadır. Buradaki temel farklılık, A.B.D'nin kendine düşman gördüğü ülkeleri (Tayvan, Küba, Libya, Irak gibi) ülke olarak kabul etmemesinden kaynaklanmaktadır. (Tayvan'ı Çin te tanımamaktadır.)
Bu konuda birçok kaynak Birleşmiş Milletler'in üye sayısını baz almaktadır. Fakat İsviçre, 2002'de BM'e girmiştir. İsviçre gibi bir ülkenin yokluğunu düşünebilirmisiniz bu verilerde. Vatikan ve Filistin'de BM'e üye değildir. BM'yi esas alanlar, Vatikan ve Filistin'i yok saymış oluyor.
Dahası var. Telefon şirketlerine kayıtlı 182 uluslararası kod var. Ama ortak kod kullanan ülkeler olduğundan bu veri de sağlıklı değildir. Daha ileri gidecek olursak, Atlas, Pasifik ve Hint okyanuslarının kendine ait telefon kodları var ki bu da verileri yanıltmaktadır.
Hasılı, dünya ülkelerinin sayısı ister 171, ister 268 olsun, önemli değildir. Çünkü bu ülkeleri çoğunun dünya siyaset sahnesinde adı bile geçmemektedir. Bugün dünya üzerinde, bağımsız ülkelerin sayıları 194'ü bulmaktadır. Ancak bunların içinde devlet olabilmiş ülke sayısı oldukça azdır. Devletlerin sayıları, tam bağımsız veya özerk olup olmamalarına göre de değişmektedir.
Daha Önce Adını Hiç Duymadığımız Devletlerden Bazıları:
Vanuatu, Samoa, Myanmar, Grenada, Komor, Mikronezya, Nauru, Palau, Sierra Leone, Tuvalu. Bağımsız ülkelerin himayesinde ya da onlara karşı bağımsızlık mücadelesi veren özerk ülkeler de bulunuyor. Abhazya, Amerikan Samoa, Başkortostan, Çukotka, Doğu Türkistan, Fransız Guyanası, Gagavuzya, Galler, Grönland, Kırım Özerk Cumhuriyeti, Makao, Tokelau, Yakutistan
Bu düzensiz ve değişken verilerin nedenine bakacak olursak şunları görürüz. Dünya ülkelerinin sayıları, siyasal güce, ulus olup olmamaya, bağımsız ve/veya özerklik durumuna göre en önemlisi de ulusların tercihlerine göre değişmektedir. Örneğin, 15 Kasım 1983'te bağımsızlığını ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Türkiye tarafından tanınırken 24 yıl içinde başka hiçbir ülke tarafından tanınmamıştır. Pakistan ve Bangladeş ise, Türkiye ile birlikte tanıdıklarını açıkladıkları KKTC'yi tanımaktan vazgeçti. Buna karşın, Kıbrıs'ta iki devletin varlığını kabul etmeyen Güney Kıbrıs Rum Kesimi de, AB üyesi olmasına karşın Türkiye tarafından tanınmamaktadır. Bu gün için, bazı ükler Kuzey Irak'ı ayrı bir devlet olarak tanımya başlasa da, bu oluşumu Türkiyenin tanıması söz konusu bile değildir.
ÜLKE OLMAK, DEVLET OLMAK DEMEK MİDİR?
Türkçe'de "devlet" kelimesi ile "ülke" kelimesini incelediğimizde şunları söyleyebiliriz:
Ülke: Egemenliği ve kendine ait bayrağı olan, tek uluslu veya çok uluslu olarak siyasal otoriteyle desteklenmiş, kader birliğine sahip insanların üzerinde yaşadıkları toprak parçasıdır.
Peki bu tanıma göre "devlet" ile "ülke" kelimesini nereye koyacağız? Yani ülke, devlet kelimesin eş anlamlısı mıdır?
Devlet: kelimenin Arapça kökenine göre devam edip duran süregelen (yönetim şekli) kurumsallaşmış, siyasal yapısının süreklilik haline geldiği bir otorite olarak tanımlayabiliriz. Sözlük anlamı olarak ise,"insanlar arasındaki ilişkileri düzenleyen ve bu ilişkilerin normlara uygun olarak yürümesini sağlayan, anlaşmazlıkları çözümleyen kamusal mal ve/ veya hizmetleri üreten belli toprak bütünlüğüne bağlı olan en üst egemen meşru gücü temsil eden siyasi otorite" olarak tanımlarız. Weber'e göre, belirli bir toprak parçası (ülke) üzerinde yasal olarak fiziki güç kullanma tekelini elinde tutan insan topluluğundan oluşan en büyük siyasal otoritedir. Rousseau'nun tabiriyle bireylerin ortak sözleşmelerinin meşru otoriteye dayandırılmış hukuksal görünümüdür.
Devletin çok güzel derli toplu tanımı antoloji.com da da yapılmıştır. Antoloji.com'un kayıtlarında devlet özet olarak, bağımsız ve belirli bir sınırları olan, bu sınırlar içerisinde yaşayan ortak bir kültürü paylaşan bireylerin güvenliğini sağlama amacını güden, kendisine özgü anayasası olan ve bu anayasa doğrultusunda kanunlar çıkaran uygulayan bağımsız olarak yargılama ve ceza verme, cezalandırma gücünü elinde tutan insanların oluşturduğu tüzel, hukuksal varlık" olarak tanımlanmıştır.
İlkelde baktığımızda, devlet kelimesi Arapça kaynaklı bir kelime iken ülke kelimesi, Türkçe bir kelimedir. Kullanım anlamı dışında her iki kelime eş anlamlı kelimelerdir diyebiliriz. Ancak kelimelerin kullanım anlamında, devlet kelimesiyle daha çok siyasal hukuksal bir otoriteyi ve tüzel kişiliğini kasdederken ülke kelimesiyle belli bir toprak parçası üzerinde yaşayan insanların oluşturduğu birlikteliği kasdederiz. Bu durumda kelime olarak eş anlamlı olan kavramlar, kullanım olarak birbirinden ayrılmaktadır.
Görüldüğü gibi, ülke kelimesi tanımlanırken, cümlenin son kelimelerine denk gelen vurgu toprak parçasına yapılırken, devlet kelimesi tanımlanırken vurgu siyasal otorite üzerine yapılmaktadır.
Yalnız şunu da atlamamak gerekir. Devlet kelimesinde, siyasal bağımsız bir otorite söz konusu olduğundan özerk bir siyasal toplulukla da devlet kurabilir. Bu BM tarafından kabul edilince resmi anlamda devlet sayılır. İşte bu noktada ülke kelimesini "ülkü" kelimesinden çıkarsama yaparak uzun bir tarih birlikteliğini de işin içine kattığımızda "ülke" kelimesinin çok daha derinlere giden coğrafiliğin siyasal sınırların ön planda olduğu bir tanımının olduğunu söyleyebiliriz.
Dünya nüfusu çoğaldıkça sözde veya özde devletlerin sayıları artmaktadır. Şimdiye kadar yaklaşık 110.000.000.000 (110 Milyar) insan doğmuştur. 20. yüzyılın son 70 senesinde dünya nüfusu tarihte en fazla yükselişini göstermiştir. Dünya nüfusunun artışını http://www.ravda.net/dunyanufusu.htm linkinden takip edebilirsiniz.
Dünyadaki teknolojik gelişmeler, ulaşım ve iletişimdeki ilerlemeler, demokratik eğilimlerin artması, bağımsızlık, özgürlük kavramlarını geliştirmiştir. Bu kavramlar geliştikçe devletlerin sayıları artmaktadır.
Ancak, takdir edersiniz ki, reelde/özde devlet olmak veya ülke olmak, salt bağımsız olmak belli bir toprak parçası üzerinde egemenlik kurmak kendi bayrağına sahip olmak değildir. Ülkenin kendine ait asırlarca var olan bir medeniyetinin olması gerek. Bir birikiminin olması gerek. Bu açıdan baktığımızda, dünyada gerçek anlamda devlet kaç tanedir diye sorulursa, sanırım sayıyı 50 nin altına düşürmek gerek. Biraz daha ileri gidersek, bu ülkelerin kaçının bir medeniyete /uygarlığa sahip olduğunu sorgulayacak olursak, işte o zaman karşımıza 10'u geçmeyen bir sayı çıkar. Bu 10 ülkeden, devletten, medeniyetten biri de Türkiye'dir ve Türk Medeniyetidir. Her ne kadar eleştiri yazılarımızda devletimizi için muz cumhuriyeti yazsak ta, ülkemiz çok güçlü, köklü, ve kendi medeniyeti olan dünyada sayılı on ülke arasındadır. Bu gücün bilincinde olmamız dileğiyle.
Kaynakça:
http://www.aofforum.com/showthread.php?t=5891
ULUSOY, Kudret; "Dünyanın Ve Ülkemizin Nüfus Artış Hızındaki Gelişmeler" http://www.turkhukuksitesi.com/makale_461.htm (erişim tarihi, 10.10.2007)
http://www.ravda.net/dunyanufusu.htm
http://www.ebilge.com/40614/Dunyada_kac_ulke_vardir.html
GÜNER, İbrahim ve ERTÜRK, Mustafa, (2005) Kıtalar ve Ülkeler Coğrafyası, Nobel Yayın Dağıtım, ss. 499-517
FİDAN, Ahmet; Sosyal Bilimler Kavramlar Sözlüğü, (Yayınlanmamış Ders Notu)
http://www.yaziyaz.com/forum/thread1526.html
http://nedir.antoloji.com/devlet
Not:
Bu sitede yayınlanmakta olan yazılar http://www.yazarport.com, http://www.gunesgazetesi.net http://www.kamudanhaber.com http://www.bilgievreni.com, http://www.siyasalforum.net http://www.gercekgazete.web.tr ile, Gerçek Gazete, Halkın Sesi, Güney Marmara Yaşam ve Fatsa Güneş gazetelerinde yayınlanmaktadır. Yazarın izni olmaksızın başka hiçbir yayın organında kaynak veya dipnot göstermeksizin kısmen veya tamamen alınamaz, çoğaltılamaz.
