Devlet İstihbaratı mı İktidar İstihbaratı mı?
Türkiye'de üiç ve dış istihbarat örgütleri, faaliyetleri tartışmaları
yapılmaktadır. Buna MİT, Emniyet ve askeri istihbarat yapılanması ve
işlevleri neden olmaktadır. Yine yabancı istihbaratçıların kamu görevlisihaline getirildiği kamu güvenliği müsteşarlığı kurumu var.
Türk istihbaratı; bir noktada siyasal iktidarın denetimine yürümekle
beraber siyasi amaçla manüple edilebilmekte bu da güvenlik alanında ciddi
sorunlar doğurmaktadır.
Birçok ülkede siyasi iktidar; muhaliflerini etkisizleştirmek üzere
istihbarat örgütlerini kullanır. Devlet ciddiyeti içinde olan ülkelerde
siyasi iktidarların, istihbarat örgütleriyle oyun oynamalarına izin
verilmez. Her şey millet iradesidir* diyen devlet kurumlarını her gün
eleştiren zihniyet iktidarda ise güvenlik ve istihbarat zafiyeti
kaçınılmazdır.
ABD mandacıları ve yandaşları; Bağımsızlık yanlıları ile yargı ile
Silahlı kuvvetlerle kavgalı ama ABD-İngiliz-Fransız istihbarat örgütleriyle
ise uyum içinde. Bu nasıl demeyin, asıl garabet burada zaten.
Bakın; İngiliz, Amerikan ve Türk İstihbarat Sistemleri'nin
karşılaştırılması yapıldığında farklı sonuçlar çıkıyor.. Bilgi çağında
diplomasi; artık istihbarat faaliyetlerinin çok yönlü kapsamlı oluşu ile
yürümektedir. Antlaşmaların doğrulanmasında enformasyon teknolojilerinin
kullanımı konusunda bir çok görüş var.
Dış İstihbarat ABD-İngiltere endekslidir. Türkiye'de MİT'in dışında
Emniyet, Jandarma ve Askeri istihbarat birimleri de var. Teknik ve dış
istihbarat toplanması alanında ayrı kurumlar yok. Dış istihbaratın MİT'in
içindeki bir birim ve profesyonel olmayan Dışişleri bakanlığı ile
yapılmaktadır.
Türkiye'de bütün istihbarat faaliyetleri* tek bir kurum çatısı altında
yapılmaktadır. Bütün istihbarat türlerinin analizi ve toplanmasında MİT
sorumludur. Doğal olarak da bu dış istihbaratın gereklilikleriyle, gerçek
ihtiyaçlar arasında büyük bir açığa neden olmaktadır.
Eğer ayrı bir dış istihbarat örgütü olsaydı, Türk dış politikasının
uygulanması ve oluşturulmasında daha başarılı olunurdu. İç tehditler;
MİT'in birinci önceliğini güvenlik istihbaratına ağırlık vermesini
gerektiriyor. Dış politikada, politik, ekonomik, teknolojik istihbarat ve
değerlendirmesi yapacak birim eksikliği boşluk doğurmaktadır.
Türkiye'nin, dış, ekonomik ve askeri politikalarını belirlemek ve uygulamak
için, gerekli istihbaratı sağlayacak bir *istihbarat teşkilatına ihtiyacı
vardır. Soğuk Savaş dönemindeki cömert istihbarat paylaşımı artık
beklenemez. Türk istihbarat sisteminin, güçlü bir dış istihbarat
teşkilatına ihtiyacı vardır. MİT ve diğer istihbarat kuruluşları güvenlik
konusunda kendi görevlerini sürdürmeye devam edebilirler. Ancak, bunlar,
dış istihbarat ihtiyaçlarını tam olarak karşılayamazlar. MİT'in güvenlikle
birlikte dış/stratejik istihbarat da ürettiği düşünülür. Aslında, MİT,ABD'nin
FBI, Britanya'nın M5'i gibi bir iç güvenlik istihbaratı haline
dönüşmüştür. Bunlar genellikle kendi ülkeler içinde operasyonlar düzenleyen
kuruluşlardır.
Milli/Ulusal Çıkarlar için...
MİT'in bir kolu dış istihbarat toplar. Hatta bu da güvenlik endişeleriyle
toplanır. Türkiye'nin, yakın çevresiyle ilgilenmek, yurtdışındaki Türklerin
haklarını korumak, ulusal çıkarlara karşı yükselen tehditleri erken
saptamak, dünyanın her yerindeki Türk yatırımlarını ve işadamlarını korumak
ve Türk dış politikasının planlanması için güçlü ve kesin istihbarat
sağlamak için güçlü bir dış istihbarat ajansına ihtiyacı vardır.
Dışarıdan ve bağımsız bir denetleme ve performans gözetimi geleneği, Türk
sistemi içinde başlatılmalıdır. Bu yalnızca, cumhuriyetin değil; güçlü
ulusal güvenlik yapısının korunması için de gereklidir. Türk sistemi içinde
yer almayan, modern istihbarat yapıları için önemli bir başka element de
ayrı bir elektronik istihbarat toplama teşkilatıdır. ABD'de NSA,
Britanya'da, GCHQ, Kanada'da CSE, bunların örnekleridir.
Türk istihbarat sistemi
- Türk diplomasisine destek
- Anlaşma ve sözleşmelerin izlenmesi
- Savunma planlamalarının yapılabilmesi
- Ekonomik istihbarat yapılması
- Türkiye'nin çıkarları aleyhindeki dış tehditlerle mücadele
- İlgili kurumların desteklenmesi
- Çevresel bilgilerin toplanması ve analizi
- Bilgi savaşı konusunda destek konularında yeniden yapılanmalıdır.
Günün Sözü Milli devlet, milli istihbaratla oluşur, milli yöneticilerle
varlığını hissettirir.
