Derin internet : Deepweb (Bölüm 1)
Deepweb ya da “derin” internet; üzerinde çok geyik yapılan, adeta efsaneleştirilmiş bir kavram. Hem merak edenlerin meraklarını gidermek, hem de yanlış bilinenleri düzeltmek amacıyla bir kaç yazı boyunca bu kavramı masaya yatıracağız.
Öncelikle ilk soru; Deepweb nedir?
Bizim “internet” dediğimiz ağ, birbirine bağlı olan ya da olmayan milyarlarca sayfa ve veriden oluşur. Temel olarak, başkalarının dolaylı ya da doğrudan erişimine açık olan her veri, bu ağa dahildir.
Milyonlarca insan internette ya arama motorları tarafından kendilerine sunulan/gösterilen ya da kendi bildiği/bir başkası tarafından linklenen url’ler yoluyla dolaşır.
Aslında en basit tabiriyle deepweb, içeriği nedeniyle arama motorlarınca bir şekilde listelenmeyen ve url adresini herkesin bilemeyeceği internet sitelerinin genelidir.
Daha basit bir örnek vermek gerekirse; Url’si bilinen / linklenen sitelere girmek oltayla balık avlamak gibidir. Arama motorlarında arama yaparak çıkan sonuçlara tıklamak ise teknede balık ağıyla balık tutmak. Deepweb ise denizin dibinden istiridye çıkarmaktır. Yerini bilmeniz üstelik teçhizatlı / hazırlıklı ve bilgili olmanız gerekir.
Bu siteler arama motorlarında neden yer almaz?
Bir çoğunun içeriği (gerçek ya da sahte) yasalara ya da toplum ahlakına aykırı şeyler barındırabilen bu siteleri arama motorları, yasalarla sorun yaşamamak adına otosansür kullanarak listelemez. Dahası, zaten bu sitelerin kurucuları da afişe olmamak, kimliklerinin deşifre olmaması için, polisin peşlerine takılmaması için arama motorlarında yer almak istemezler. Bu yüzden sitelerine şifre koyarlar ya da arama motorlarının index’leyemeyeceği dinamik web sayfaları kullanırlar.
Deepweb sitelerinin linkleri neden bilinmez?
Aynı güvenlik endişesi burada da var. Yasadışı içerik üreten bir site sahibi, yetkililerin kendisini takip ve tespit etmesini önlemek için sitesinin url’sini akılda tutulamayacak, rastgele rakamlar ve sayılardan oluşan anlamsız bir şekilde oluşturur : asd17383fhfln347asafvodvil346839 gibi… Bu url, ilgi duyan küçük bir topluluk tarafından kulaktan kulağa yayılır ve yine de sık sık değişir. Ayrıca bu url’lerin listelendiği “hidden wiki” isimli bir rehber sayfa da vardır. Bu konuya daha sonra değineceğiz.
Onion Browser nedir? .onion uzantısı nedir?
Deepweb sitelerinin geneli .onion şeklinde özel bir uzantıya sahiptir. Bu uzantılı internet siteleri (bir çeşit modifiye edilmiş Mozilla sürümü olan) Onion Browser isimli tarayıcı ile görüntülenebilir. Onion Browser ücretsiz ve açık kaynak kodlu bir internet tarayıcısıdır. Çalıştırmak basittir, kullanımı yasaldır ve suç değildir. İnternetten kolaylıkla indirilebilir.
Thor ağı nedir?
Onion Browser, internete Thor isimli bir ağdan bağlanır. Thor, temelde bir vpn ağıdır. Yaptığı sizin internet bağlantınızı, bir başka ülkedeki bir başka kullanıcının bağlantısı üzerinden şifrelemek olarak özetlenebilir. Yani siz, bağlanacağınız siteye örneğin Afrika’da yaşayan birinin bağlantısı (ve onun ip’si ile) bağlanırsınız. Aradaki bağlantı şifrelendiği ve her iki kullanıcı da Onion Browser kullandığı için takibi zordur. Yine de Thor kullanmanın riski şudur; aynı şekilde bir başka kullanıcı da, örneğin Kanada’daki birisi de sizin bağlantınız üzerinden internete çıkış yapar ve onun tüm bağlantısında sizin ip numaranız gözükür. Eğer o kişi bir suç işlerse, bu suç da sizin ip numaranız ile işlenecektir.
Hidden wiki nedir?
Hidden wiki yani “gizli wiki” bazı deepweb sitelerinin güncel url adreslerinin listelendiği bir rehberdir. Hidden wiki de yukarıda anlattığımız gibi karmaşık ve sürekli değişen bir url adresi kullanır. Onion Browser ve Thor ağı ile bağlanılır. Deepweb’de dolaşmak için önce hidden wiki’ye ulaşmanız gerekir. Daha sonra bu rehberde kategoriler halinde deepweb sitelerinin adresleri görülür. Hidden wiki’nin güncel adresini nasıl bulabileceğiniz ise size kalmış…
Deepweb suç mu?
Temel olarak Onion Browser ya da Thor ağı kullanmak, hidden wiki ya da deepweb sitelerine bağlanmak (Türkiye yasalarına göre) suç değil. Ancak bu sitelerin herhangi birinde Türk yasalarınca (ya da uluslararası yasalarda) suç sayılan bir içerik görüntülemek, bilgisayarınıza indirmek, böyle bir içeriği bu sitelere yüklemek/yazmak, bu siteler aracılığıyla yasa dışı bir hizmet ya da ürün alıp-satmak suç.
Deepweb’te hep kötü / yasa dışı şeyler mi var?
Hayır. Deepweb arşivlerinde (telif hakkı sorunu olmayan) filmler, diziler, e-kitaplar, pdf dökümanları, veriler, görseller vs. de bulabilirsiniz. Ekmek bıçağı gibi, ne amaçla kullanacağınız size kalmış…
