Belediyelerin Ücretsiz Mamografi Yapmaları Doğru mu?
Kadıköy Belediyesi, Meral Tamer’ in Milliyet gazetesindeki yazısından öğrendiğimize göre ilçe sınırları içinde oturan kadınlar için Amerika’ dan en son teknoloji bir mamografi aleti getirtmiş.
Belediyelerin halka ücretsiz sağlık hizmeti sunmaları tabii ki güzel bir şey ama kâğıt üzerinde çok şık duran bu haber için bazı tenkitlerim olacak.
Elbette meme kanseri için yapılan taramalara karşı değilim ama bu işin bilinçsiz, gelişi güzel yapılmasının kadınlara faydadan çok zarar verebileceğini de hatırlatmak isterim.
Zararı daha fazla olabilir
Mamografi X-ışınları kullanılarak çekiliyor; dolayısıyla kanserojen olan radyasyona maruz kalmak söz konusu. Kanseri erken teşhis etmek isterken aksine kanser riskini artırıyor olmak mümkün.
Tüm kadınlara -meme kanseri risklerinin yüksekliği dikkate alınmadan- mamografi yapılması aşırı teşhis (overdiagnosis) ve aşırı tedavilere (overtreatment) yani gereksiz kemoterapi, radyoterapi ve ameliyatlara sebep olabiliyor.
Son senelerde birçok ülkede meme kanserinden ölümlerin azalmasının taramalardan değil de, “tedavi ve sağlık hizmetlerindeki iyileşmelerden” kaynaklandığını gösteren pek çok çalışma olduğunu vurgulamak isterim.
Bilinçsiz taramalara hayır!
Bu tür taramaların tek bir merkezden yapılması gerekir. Kadıköy Belediyesi’ nin Sağlık bakanlığı ile nasıl bir ilişkisi var bilmiyorum. Kamu veya özel hastanelerde mamografi yaptıran birçok kadın bir de “Madem bedava bir mamografi de Belediye’ de yaptıralım” diye düşünebilirler ve gereksiz radyasyon alabilirler.
Ülkemizde herhalde yüzlerce mamografi aleti vardır ve bugüne kadar da milyonlarca kadına mamografi yapılmıştır fakat gelin görün ki bunların genel manada bir işe yarayıp yaramadığı, yarıyorsa bunun ne nispette olduğu, olumsuz yönleri konusunda yapılmış adam gibi bir çalışma yoktur.
Taramalar konusunda fikir birliği de yok
Mamografilerin hangi yaştan itibaren ne sıklıkla yapılması konusunda başlıca iki görüş mevcut:
Bazı ekoller tüm kadınlara 40 yaşından 70 yaşına kadar her sene mamografi yapılmasını tavsiye ederken, bunun 50 yaşından itibaren iki senede bir yapılmasının yeterli olduğunu savunanlar da var.
Bizde Türk Radyoloji Derneği ilk görüşü desteklerken Sağlık Bakanlığı Kanserle Savaş Dairesi ise 55 yaşından itibaren 2 senede bir mamografi yeterlidir diyor.
Meme kanseri taramaları nasıl yapılmalı?
BİR: Öncelikle tüm kadınların meme kanseri ve kendi kendine meme muayenesi konusunda bilinçlendirilmeleri ve eğitilmeleri gerekir.
İKİ: Aynı durum hekimlerimiz için de geçerlidir. Tüm pratisyen ve aile hekimleri meme muayenesini çok iyi yapabilmeli ve takipleri altında olan kadınları yılda bir muayene etmelidir. Bu konuda eğitim sistemimizde ciddi arızalar olduğunu hatırlatmak isterim.
ÜÇ: Taramalar Sağlık Bakanlığının veya bir merkezin denetimi altında yapılmalıdır. Ücretsiz de olsa gelişigüzel taramalara izin verilmemelidir.
DÖRT: Tüm kadınlara 40 yaşından itibaren her sene mamografi yapılmasını kişisel olarak doğru bulmuyorum.
“Meme kanseri riski yüksek olanların” olmayanlara göre daha yakından ve zararı daha az yöntemlerden de istifade edilerek takip edilmeleri daha doğrudur.
Meme kanseri taramalarında yanlış pozitiflik ve aşırı teşhisin mutlaka dikkate alınması gerektiğini düşünüyorum.
BEŞ: Mamografi aletlerinin kalite ve standardizasyonu, kadınların maruz kaldıkları radyasyon miktarı ve mamogramların doğru değerlendirilmeleri konusunda endişelerim var.
Gelelim neticeye
Bu tür taramalar gereksiz mamografileri ve kadınlarımızın zarar görmelerini önlemek için mutlaka bir merkez tarafından yapılmalıdır.
Taramaların, bizim kadınlarımızda ne işe yaradığı mutlaka bilimsel olarak araştırılmalıdır..
Bu konuda pek çok yazım var. Bunlara ve ilgili literatürlere ulaşmak için aşağıdaki bağlantıdan faydalanabilirsiniz.
KAYNAK
http://www.ahmetrasimkucukusta.com/?s=meme+kanseri+taramalar%C4%B1
