Bayramda Çalışana Ek Ücret Var mı?
Kurban bayramı geride kaldı. Ancak bazı işyerlerinde hizmetlerin devamlılığının esas olması veya ihtiyaç nedeniyle bayramda da çalışıldı. İşte bayramda tatil yapmayarak çalışanlar, normal ücretlerinin haricinde, çalıştıkları günlerde ilave bir günlük ücrete de hak kazanıyor.
Bayram günlerinde çalışmayanlara, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, çalışmaları halinde ise çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenmektedir. Tabi ki bu tutar, iş sözleşmesi ya da eki belgeler ile işyeri uygulamasıyla işçi lehine olmak üzere artırılabiliyor. Yani sözleşmeyle işçiye bu günlerde daha fazla ödeme yapmak mümkün.
İş Kanunu’na göre bayramda çalışanlar, işverenlerinden her gün için ek bir yevmiye daha alması gerekmektedir. Bu noktada, tek bir istisna, iş sözleşmelerinde, ulusal bayram ve genel tatil günü çalışması ücretleri aylık ücrete dahil edilmiş ise ve ücreti buna yeterli ise, ayrıca bugünlerde çalışanlara ulusal bayram ve genel tatil günü çalışması ücreti ödenmeyecek.
Bayramda altın yardımlarına dikkat!
Bazı işverenler, bayramlarda çalışanlarına altın yardımında bulunabilmektedir. Bu tip yardımlar, sosyal güvenlik, işsizlik primi ile gelir ve damga vergilerine tabi olup, bordroda brütleşmektedir.
Yine bazı işverenler tarafından “kurban eti” yardımı da yapılmaktadır. Bu yardım, SGK priminden muaf olup, gelir ve damga vergisine tabidir. Yine eğer kurbanlık alınması için nakit olarak para yardımı yapılıyorsa, bundan Gelir ve Damga Vergisi’ne ek olarak SGK primi de kesilmesi gerekecektir.
Bayram tatili nasıl artırılır?
Vatandaşlarımız, bayram günleri ile hafta sonları sıklıkla birleştirmekte ve işyerlerinden izin alarak, tatile, ailelerin yanına, memleketlerine gitmektedirler.
16 Eylül günü için izin alan çalışanlar, işyerlerinde 5 gün ya da 6 gün çalışıp çalışılmadığına bakılmaksızın, 2 gün izin kullanmış sayılır.
4857 Sayılı İş Kanunu’nun 46. Maddesi gereğince, “işyerlerinde, işçilere tatil gününden önce 63 üncü maddeye göre belirlenen iş günlerinde çalışmış olmaları koşulu ile yedi günlük bir zaman dilimi içinde kesintisiz en az yirmidört saat dinlenme (hafta tatili) verilir” denilmektedir.
Yine, aynı hükmün devamında; “Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir” denilmektedir.
İş Kanunu’nun ilgili hükmünde belirtildiği gibi, hafta tatili 1 gün (24 saat) olarak belirlenmiş olup, bu hafta tatilinin hangi gün kullanılacağı, işverenliğimiz yönetim yetkisindedir.
İş Kanunu’nun 63. Maddesi’ne göre “Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, işyerlerinde haftanın çalışılan günlerine, günde onbir saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir” denilmektedir. İş Kanunu’nun bu hükmüne göre, işverenliğimiz tarafından bazı işyerlerinde 6 gün bazı işyerlerinde 5 gün çalışma sistemi kurulmuştur. Ancak ilgili mevzuat hükümleri de dikkate alındığında, 6. günün işgünü niteliğini koruduğu açıktır.
Yıllık ücretli izne ilişkin İş Kanunu’nun 56. Maddesi’ne göre “Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz.”
Hükümde de ifade edildiği üzere; yıllık ücretli izinden sadece ulusal bayram ve genel tatil ile hafta tatilleri dikkate alınmaz.
4857 İş Kanunu’nun 46. Maddesi’nin gerekçesinde de “Madde metninden, çalışılmadığı halde iş sürelerinden sayılan hallerle ilgili üçüncü fıkranın (a) bendinde yeni getirilen iş süreleri sistemine göre cumartesi günleri çalışılıp çalışılmadığına bakılmaksızın işgünü sayıldığından ve cumartesi günü yarım gün çalışılmasının da artık bir anlamı olmadığından, cumartesi gününe ilişkin cümle çıkarılmıştır” ifadesi yer almaktadır.
Buna göre, cumartesi çalışılıp çalışılmadığının bir önemi olmaksızın, işgünü sayılmaktadır. 6. gün olarak çalışılmayan, ancak hafta tatili olmayan ve mevzuata göre iş günü sayılan cumartesi günü, yıllık ücretli izin süresinden sayılmaktadır.
Dolayısıyla, çalışanlar tarafından kullanılan ücretli yıllık izinlerde, cumartesi günü, yıllık ücretli izinden sayılmaktadır.
