Ateşli Çocuklara Aspirin Vermeyin
Grip her sene küçük veya büyük salgınlarla ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu salgınlar kuzey yarıkürede genellikle aralık ayından sonra başlar. Önümüzdeki haftalarda milyonlarca insan grip olacak, yataklara hatta hastanelere düşecekler ve birçokları da bu yüzden hayatlarını kaybedecekler. Griple ilgili ölümlerin başlıca iki sebebi vardır. Birincisi, grip olan kişilerde altta yatan hastalığın kötüleşmesidir. Mesela, kalp yetersizliği, ileri derecede KOAH, diyabet, böbrek yetersizliği, siroz, kanserler, AİDS gibi hastalığı olanlarda grip ölüme yol açabilir. İkincisi ise griple ilgili çeşitli komplikasyonlardır: Zatürree, menenjit (beyin zarı iltihabı), ensefalit (beyin iltihabı), miyokardit (kalp kası iltihabı), perikardit (kalp zarı iltihabı) ve Reye Sendromu’ dur.
Bu komplikasyonlar içinde önlenmesi en kolay olan Reye Sendromu’ dur. Reye Sendromu, vücudun birçok organını ilgilendirirse de, karaciğerde yağ birikimi ve beyin içi basınçta aşırı yükselme hastalığın temel özellikleridir. Bu tablo en çok grip sebebiyle aspirin ve diğer salisilat içeren ağrı kesici-ateş düşürücü ilaç alan çocuk ev gençlerde ortaya çıkar.
REYE SENDROMU NEDİR?
Reye Sendromu, ilk kez 1963 yılında Avustralya’lı bir patolog olan Dr. Reye tarafından ayrı bir hastalık olarak tanımlanmıştır.
Hastalığın kesin sebebi tam olarak bilinmemekle beraber, grip, soğuk algınlığı ya da suçiçeği gibi viral enfeksiyonlar sırasında aspirin verilen çocuklarda ve gençlerde risk çok yüksektir. Bir araştırmada Reye Sendromu olan çocukların yüzde 90’ının aspirin almış oldukları belirlenmiştir. Gerçekten de Reye Sendromuna grip salgınlarının daha çok görüldüğü aralık, ocak, şubat gibi kış aylarında daha çok rastlanır.
HASTALIK BELİRTİLERİ
Reye Sendromu, grip gibi bir ateşli viral enfeksiyondan 1-14 gün sonra iki aşamalı bir hastalık olarak ortaya çıkar. İlk dönemde şiddetli ve sürekli bulantı ve kusma ile beraber aşırı yorgunluk, uyku hali, çevreye ilgisizlik gibi beyinle ilgili belirtiler vardır. İkinci dönemde ise, kişilik değişikliklerinden bilinç bulanıklığı ve komaya kadar giden sinir sistemi belirtileri tabloya hâkim olur. 2 yaşından küçük çocuklarda kusma yerine ishale daha çok rastlanır. Reye Sendromunda ateş normaldir. Belirtilerin süresi ve şiddeti hastadan hastaya değişir.
ERKEN TEŞHİS ÇOK ÖNEMLİ
Reye Sendromu erken dönemde tanınıp uygun şekilde tedavi edilmediği zaman, ölüm ihtimali çok yüksek olan bir hastalıktır. İstatistiklere göre, geç tanı konanların yüzde 90’ı kaybedilirken, erken tanı ve doğru tedavi alan hastaların yüzde 90’ı hastalığı atlatabilirler.
Reye Sendromundan iyileşen çocukların bazıları tamamen düzelir, ama bazılarında zekâ geriliği gibi bir takım nörolojik ve psikolojik belirtiler kalabilir.
viral enfeksiyon geçiren ve aspirin de kullanılmış olan bir çocukta, ateş olmaksızın şiddetli kusma ile beraber karaciğer enzimleri yükselmesi varsa Reye Sendromu düşünülmelidir.
TEDAVİ YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE YAPILMALIDIR
Reye Sendromu’ nun tedavisi mutlaka yoğun bakım ünitelerinde yapılmalıdır. Bu hastaların ağız yoluyla beslenmesi sakıncalı olduğundan, damar yoluyla verilen sıvılarla beslenirler. Beyin ve kan basıncı ile sıvı ve elektrolit düzeyleri sürekli olarak izlenir. Solunum yetersizliği olan hastalara solunum aletleri ile yapay solunum yaptırılır. Beyin ödemine karşı kortizon verilir. Kan şekeri düşük olan hastalara yüzde 25’lik şekerli serumlar uygulanır.
Gelelim neticeye
16 yaşından küçük olan çocuklara grip veya ateşli başka bir virüs enfeksiyonu geçirdiklerinde kesinlikle aspirin verilmemelidir. Bu çocuklarda kullanılacak ağrı kesici-ateş düşürücü ilaç parasetamol olmalıdır.
