Astım İlaçları İşe Yaramıyor
Okul öncesi çağda viral enfeksiyonlara bağlı hırıltılı solunum (wheezing) astıma çok benzeyen ama astımla bir alâkası olmayan, çok sık rastlanan bir klinik tablodur.
5 yaşın altındaki çocukların üçte biri kadarında böyle bir atak görülür.
Bu atakları seyrek olarak yaşayan ve birkaç günlük nefes açıcı tedavi ile düzelen hafif tablolar için koruyucu tedaviyi gerekli görmem ama 
sık atak yaşayanlara ve ağır hastalık tablosu sergileyenlere sadece sonbahar-kış döneminde sprey kortizon veririm.
Bu çocuklara genel uygulamada hemen daima astım muamelesi yapılır ve bu hırıltılı ataklarını önlemek için hem kortizonlu sprey hem de kısaca LTRA olarak bilinen lökotrien reseptör antogonistleri verilir.
Oysa LTRA’ ların sadece erişkinlerde ve 12 aylık ve daha büyük olan çocuklarda astımın kronik tedavisi ve profilaksisi (önlenmesi) için kullanılma ruhsatı vardır.
LTRA grubu ilaçlar işe yaramıyor
Yeni bir araştırmada bu çocuklara, benim hiçbir hastama vermediğim LTRA tedavisinin plaseboya bir üstünlüğü olmadığı bildirildi ve ben de tabii ki çok ama çok memnun oldum (1).
LTRA’ ların, İstanbul Bronşiti olarak adlandırdığım sadece öksürükle ortaya çıkan bronş aşırı duyarlılığı tablolarında da işe yaramadığı daha önce gösterilmişti (2, 3).
Bu araştırmaları bu grup ilaçları leblebi gibi her öksüren her göğsü hırıldayan hastalara yazan doktorları eğiten hocalarının dikkatine sunuyorum.
LTRA grubundaki ilaçlar
Etken maddesi montelukast olan LTRA’ lar eczanelerde ‘Singulair, Onceair, Monax, Luxat, Airfix, Clast, Notta, N-fess, Respair, Zespira…” gibi isimlerle satılıyor (4).
Bir de etken maddesi zafirlukast olan ve daha az kullanılan LTRA’ lar var: Accolate, Carrox
Bu ilaçlardan yurt dışında satılan Singulair’ in kutusunun görümü bunların nasıl acımasızca “pazarlandığının” da bir göstergesi!
Gelelim neticeye
Her hastalık için geçerli olduğu üzere astım ve KOAH gibi çok sık rastlanan solunum sistemi hastalıklarında hem “aşırı teşhis” (overdiagnosis) hem “aşırı tedavi” (overtreatment) çok fazla (5).
Bu durum, insanların gereksiz bir hastalık damgası yemelerine, hiçbir faydası olmayan ilaçların yan etkilerine maruz kalmalarına ve ciddi ekonomik kayıplara sebep oluyor.
Bu konular ne yazık ki işin eğitimini yapan üniversitelerimizin ve tıp derneklerimizin ilgi alanlarının dışında kalıyor.
Hatırlatırım ki, aşırı teşhis ve tedavi ilaç endüstrisinin pazarlama zaferi, bilim dünyasının iflasıdır.
Vah ki vah!
Kaynaklar:
3. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/14651858.CD002314.pub3/abstract
