Âşık Şenlik ve Türk Dünyası Âşıklar Şöleni
Ehl-i İslâm olan işitsin bilsin
Can sağ iken yurt vermeyiz düşmana
İsterse Uruset ne var ki gelsin
Can sağ iken yurt vermeyiz düşmana
Âşık Şenlik, Ardahan’ın Çıldır ilçesinin Suhara köyünde 1850 yılında doğmuştur. Bu yıl ölümünün 100. yılıdır. Yani 1913 yılında Hezu köyünde ölmüştür. Mezarı Suhara (şimdiki adı Yakınsu) köyündedir.
Babası Ahmetoğulllarından Molla Kadir’dir. Geçimini çiftçilik, hayvancılık ve âşıklıkla sağlamıştır. Âşıklığa 14 yaşında başlamış, 19 yaşında iken Akılhelek’in Lebis köyünden Âşık Nuri’nin çırağı olmuştur. Kars, Ahıska, Borçalı, Tiflis, Gümrü, Revan gibi bölgeleri ve şehirleri dolaşmıştır. Ünü Doğu Anadolu’nun sınırlarını da aşan güçlü bir âşık olarak sanatını icra etmiştir. Posoflu Zülâlî, Narmanlı Sümmanî, Posoflu Feryadî, Âşık İzanî, Âşık Nihanî gibi usta âşıklarla karşılaşmış ve tanışmıştır. Âşık Şe
nlik; “Lâtifşâh”, “Sevdakâr Şah”, “Selman Bey”, “Cihan Şah” gibi türkülü hikâyeler düzmüştür.
Çırak olarak oğlu Âşık Kasım’ı, Âşk Bala Kişi’yi, Âşık Gazelî yetiştirmiştir.
Âşık Şenlik, kurduğu ve düzdüğü hikâyelerin yanında; aşk, yurt sevgisi, yiğitlik, tabiat sevgisi gibi konuları şiirlerinde işlemiştir.
Bilindiği gibi, 93 Harbi denilen 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı’ndan sonra, 13 Temmuz 1878’de Ruslarla ve Batılı ülkelerle yapılan Berlin Antlaşması sonunda Kars, Batum ve Ardahan Türklerinin elinden çıkmış ve Rusların işgaline girmiştir. Buraların Türk halkları da Anadolu içlerine doğru göç etmişlerdir. Bu yıllarda Anadolu’ya göç eden Türk ve Müslümanlara 93 Göçmenleri adı verilmektedir.
Ama kimi Türkler, Karapapaklar ve Terekemeler yurtlarını terk etmemiş, Rus işgaline direnmişlerdir. Ama buna rağmen 39 yıl bu üç şehir ve etrafı işgal altında yaşamıştır. 1917’de Ruslar bu bölgelerden kendi iç hesaplaşmaları nedeniyle çekilmişlerdir. Çünkü Bolşevik İhtilâli buralarda kalmalarına imkân vermedi. Ama boşalttıkları bu bölgelere; Asurî, Rum, Ermenileri ve gayrimüslim unsurları yerleştirmişlerdir. Türk unsurlar bunlara da direndi, yurtlarını korudular.
Bu direnme ve karşı duruşlarda Âşık Şenlik’in ve onun gibilerin çok büyük rolü olmuştur. Rus General’in -ki bu general Ermeni asıllıdır- sorduğu soruya verdiği cevap bir kahramanlık ve yürek işidir. Rus General soruyor. “Ey âşık söyle; sen Rus rejimini mi istersin, yoksa Osmanlı rejimini mi?”
İşin içinde ölüm cezası olmasına rağmen Âşık Şenlik büyük bir cesaretle o meşhur şiirini okuyarak
“Men Allah’tan Al’Osman’ı isterem” diyebilmiştir.
Bu değerli ve büyük âşığın ölümünün 100. yılı dolayısıyla Ardahan’da “Türk Dünyası Âşıklar Şöleni” ve “Âşık Şenlik Bilimsel Panelleri” düzenlendi. Düzenlemeyi, Ardahan Valiliği, Ardahan Belediye Başkanlığı ile Ardahan Üniversitesi Rektörlüğü birlikte gerçekleştirdiler. Bu etkinlik İstanbul’da da değişik bilim adamları ve değişik âşıkların katılımıyla yapıldı. Ardahan programı 01 Kasım-02 Kasım 2013, İstanbul programı 04 Kasım 2013 tarihinde uygulandı.
Ben Ardahan programına davetli idim. Ardahan Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Toplantı Salonunda yapılan bilimsel toplantıya bilim adamları araştırmacılar katıldı.
Prof. Dr. Kemal Üçüncü, Dr. Annaguli Nurmuhammet (Türkmenistan), Prof. Dr. Kadir Golkarian (İran), Doç. Dr. Ergali Esbosunov (Kazakistan), Doç. Dr. Nadejda Tıdıkova (Altay Cumhuriyeti), Doç. Dr. Lydmilla Egorova (Yakutistan Cumhuriyeti), Prof. Dr. Şeref Boyraz, Prof. Dr. Zekeriya Karadavut, Dr. Nail Tan, Akif Sultanlı (Gürcistan), Prof. Dr. Metin Özarslan, Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ali Aslan, Doç. Dr. Erdoğan Altınkaynak, Mehmet Ergani, Prof. Dr. Şureddin Memmedli (Gürcistan-Borçalı), Dr. Naile Asker (Azerbaycan), Dr. Hayrettin İvgin, Prof. Dr. Ahmet Buran, Prof. Dr. Metin Ergun, Prof. Dr. Süleyman Kayıpov (Kazakistan), Seyfettin Azizoğlu, Prof. Dr. Ramazan Korkmaz, Deniz Pişkin, Prof. Dr. Fikret Türkmen, Prof. Dr. Fatma Şeyma Güngör, Doç. Dr. Ülkü Eliuz, Dr. Doğan Kaya, Dr. Abdulhak Memmetli (Azerbaycan), Dr. Mayrambek Orozobayev (Türkmenistan).
Türk Dünyası Âşıklar Şölenine katılan âşıklar şunlardır: Âşık Afgan Şamilov (Gürcistan), Âşık Cahangir Guliyev (Gürcistan Borçalı), Âşık Osman Feymanî, Âşık Mehemmed Mehmedov (Azerbaycan), Âşık Mehmet Erganî, Mürsel Sinanoğlu, Âşık Şeref Taşlıova, Âşık Yener Yılmazoğlu, Âşık Akif Hansultanlı (Gürcistan-Borçalı), Âşık Ali Khodadat (İran-Tebriz), Âşık Bağdat Dyussenov (Kazakistan), Âşık Burhan Yıldırım, Âşık Fuad Çerkesoğlu, Âşık Haj Mirza Rezaî (İran), Âşık İlhom Norov (Kırgızistan), Âşık Dursun Durdağı, Âşık Kiril Nikiforov (Altay), Âşık Maya Tekaeva (Türkmenistan), Âşık Rusbai İsakov (Kazakistan), Âşık Safdar Tawakoli Fazel Ahmad (Yakutistan), Âşık Sıddık Alagöz, Âşık Vadım Deev (Yakutistan), Âşık Yılmaz Şenlikoğlu.
Âşık Şenlik, Ardahan ve çevresinde önemli bir unsurdur. Yörenin halkı Rus Çarlığının zulmünden ve baskısından kurtulmak için yüzyıllarca yaşadıkları toprakları terk ederek Anadolu’nun çeşitli illerine ve bölgelerine göç etmişlerdir. Ama Âşık Şenlik gibi yürekli ve Rus zulmüne boyun eğmeyenler, bu toprakları terk etmemişlerdir. 40 yıla yakın işgal altında yaşamakla birlikte bir gün bu topraklara Türklerin sahip çıkacaklarına inanmışlardır. Bu inançla şiirler yazmış, gelenek ve yaşam tarzlarını değiştirmemişlerdir. Gerçi Âşık Şenlik, Rus işgalinin sonunu göremeden terki dünya eylemiştir ama umudunu hiçbir zaman söndürmemiştir. Bu nedenle Âşık Şenlik, Ardahan ve çevresinin sembol bir kişiliğidir.
Bu etkinliği düzenleyen Ardahan Valisi Sayın Seyfettin Azizoğlu’nu, Ardahan Belediye Başkanı Sayın Faruk Köksoy’u, Ardahan Üniversitesi Rektörü Sayın Prof. Dr. Ramazan Korkmaz’ı, bu kurumların personelini kutluyoruz.
Kutlanacak çok kişi bulunmakla birlikte; Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Orhan Söylemez’i ve Doç. Dr. Erdoğan Altınkaynak’ı da özellikle kutluyoruz.
