Asbest Önemli Bir Kanserojendir
3.000’ den fazla kullanım alanı olan asbestten, özellikle gemi, uçak, otomobil yapımında, inşaat sektöründe, ısı ve ses izolasyonunda yaygın olarak yararlanılmıştır.Asbest, ülkemiz için çok önemlidir, çünkü Anadolu’nun bir çok yöresinde bulunmakta ve halkımız tarafından bilinçsizce kullanılmaktadır. Türkiye’de topraktan asbest çıkarılan yerlerin en önemlileri Diyarbakır’da Çermik ve Çüngüş ilçeleri, Ürgüp, Eskişehir’in Mihalıççık ilçesidir.
Asbest, halk arasında ak toprak, gök toprak, çelpek, höllük veya ceren toprağı gibi isimlerle bilinir. Köylüler, asbesti evlerinin damlarına sermek, evlerini badana yapmak için ve küçük çocuklarda pudra yerine kullanırlar. Bu uygulamalar sırasında havaya karışan asbest lifleri yoğun şekilde solunur.
Asbest, onu topraktan çıkaran ve kullanan köylülerden başka, asbestin kullanıldığı endüstri alanlarında çalışan işçiler için de çok zararlıdır.
Bugün dünyanın bir çok ülkesinde sanayide asbest kullanımı kaldırılmış ya da sınırlandırılmıştır, çünkü asbest pek çok akciğer hastalığına yol açmasından başka kanser yapıcı etkisi de vardır.
ASBESTE BAĞLI HASTALIKLAR
Asbest, sadece solunum yoluyla vücuda girdiğinde hastalıklara yol açar, ancak bunların ortaya çıkması için 20-40 yıl süre geçmesi gerekir. Bu hastalıkların bazıları, akciğer zarları arasında sıvı toplanması, kireçlenme, akciğer zarı kalınlaşması ve akciğer dokusunda bağ dokusu oluşumu gibi selim hastalıklardır.
Asbestin yol açtığı en önemli hastalık akciğer zarı ve karın zarı kanseri, yani mezotelyomadır. Batı ülkelerinde yılda her bir milyon kişinin 1-2’sinde saptanan mezotelyoma, ülkemizde yılda en az 500 kişide görülmektedir.
Mezotelyomaya ait en sık rastlanan yakınmalar, ağrı ve ilerleyici nefes darlığıdır. Akciğer röntgeni ve tomografide tipik bulgular saptanabilirse de, kesin tanı için başvurulan standart yöntem akciğer zarı biyopsisidir.
Mezotelyoma, erken dönemde tanınıp uygun cerrahi girişim uygulanamadığında, ilaç ya da ışın tedavisine iyi cevap vermeyen ve hastayı kısa zamanda ölüme götüren bir hastalıktır.
Ülkemizde Ürgüp’ ün köyleri olan Tuzköy, Karain ve Sarıhıdır ‘kanserli köyler’ olarak bilinir. Bu köylerde pek çok insan akciğer veya akciğer zarı kanseri nedeniyle yaşamlarını yitirmişlerdir.
Asbest, özellikle sigara içen kişilerde akciğer, gırtlak ve sindirim sistemi kanserleri riskini de ileri derecede artırır.
Neler yapılmalı?
- Asbest içeren toprağın köylüler tarafından kullanılması engellenmeli ve daha iyisi bu köylerin yerleri değiştirilmelidir.
- Halk, asbestin neden olduğu hastalıklar hakkında eğitilmelidir.
- Asbestle badana yapılmış evlerin duvarları plastik boya ile yeniden boyanmalıdır.
- Asbest bulunan yerleşim yerleri saptanmalıdır.
- Mezotelyoma riski taşıyanların belirlenmeli ve bunlar yakından izlenmelidir.
- Doktorlar asbestin yaptığı hastalıklar konusunda özel olarak eğitilmelidir.
