Anayasa Yapmak ve/veya Anayasa Yazmak!
Anayasaların Yapım Süreçlerinin Özgünlük Anlamda Niteliği Üzerine Bir Değerlendirme
2012 Anayasası YAZMA mı YAPMA mı Olacak?
Dünyanın ilk anayasası M.S. 622 tarihinde hicretin II. yarısında yapılan ve yaygın kabule göre 47 maddede hülasa edilen "Medine Vesikası"dır. Bu Anayasa, 1215 tarihli Magna Carta Libertatum dan 593 yıl önce, İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nden 1326 yıl öncekabul edilmiştir.
Medine Vesikası kabul edildiğinde Kur'an'ın indirilmes süreci bitmemişti. Bu yönüyle vesikanın salt "İslamlık" ile ilgi bir kavram olmadığını da belirtmek gerek. Süreç o dönemde Müslümanları, Yahudileri, Evslileri ve Hazreçlileri kapsamaktadır. Bu haliyle söz konusu metin bir OYDAŞMA nın ürünüdür.
Batılı anlamda yaygın inanışa göre ilk Anayasa ise, 1215 Tarihli Magna Carta Libertatum'dur. Büyük Özgürlük Şartı olan belge öncesine ilişkin bir metin olmadığından dolayı Yazma (dikte) değil Yapma (oydaşma) yöntemli bir anayasadır.
Şu haliyle Anayasa yazımı, taklit ve dikte ise, yazılmış/yazdırılmış/YAZMA anayasa olurken farklı kesim ve tarafların konsensüsü ile ortaya çıkmış ise buna oydaşma usulü YAPIM anayasası diyebiliriz. Yazma da olsa Yapma da olsa tarihin ilgili olağanüstü dönemlerinde ortaya çıkan anayasalar ister istemez o dönemin en güçlü baskın unsurların izlerini taşıması kaçınılmazdır.
Batılı tarzda ilk Türk anayasası 1876 da yürürlüğe giren Osmanlı Devleti'nin Kanun-u Esasi'sidir. (Kanun-u Esasi: Osmanlıca anayasa demektir) Burada temel olarak padişahın yetkilerinin kısıtlanması, yurttaşlara düşünce, toplantı ve dernek kurma özgürlüğünün getirilmesi, bireylere dokunulmazlık hakları sağlanmıştı.
1876 Yılında Osmanlı döneminde ilan edilen Anayasa ise, yazım değil YAPIM anayasadır.
1921 yılında henüz Cumhuriyeti bile ilan edilmemiş bir ülke nüvesinin anayasası yapılmıştı. Bu Anayasa şablonu üzerine 29 Ekimde Cumhuriyet ilan edilmişti. Bu Cumhuriyetin adı da "Türkiye Cumhuriyeti" idi. 1921 Anayasası bağımsızlık destanının sıcaklığında son demokratik usullerle ortaya çıkmış YAPIM anayasadır.
1921 yılından bu güne arada yaklaşık olarak 1924, 1961 ve 1982 Anayasaları kabul edilmiş olsa bile 1921 Anayasası hariç diğerlerinin hepsi yukarıda kabaca çerçevesini çizmeye çalıştığım tarzda YAZMA bir anayasadır.
2011 yılının TBMM'sinin Başkanı Cemil Çiçek'in yapmakta olduğumuz anayasa "yapım" bir anayasa olacaktır demesi bu anlamda altı boş bir tabir değildir. Bunun yukarıda yazdığımız çerçevede ele alınması veya düşünülmesi en başta hükumeti bağlamaktadır. Zira YAZMA bir Anayasa yapmak YAPIM bir anayasa yapmaktan çok daha kolaydır. Süreçteki 2012 Anayasası'nın YAPIM anayasa olmasının bütün toplum katmanlarının oydaşması ile ortaya çıkması/çıkacak olması teknik anlamda daha da bir özen ve derinlik gerektirmektedir.
10 Mart 2011 tarihinde Bilgi Ağı İnteraktif Köşe Yazarı Gazetesi'nde "2012 Anayasası, Soyut Anayasa Olacak" başlıklı yazımda da dile getirdiğimiz gibi, öteden beri var olagelen yüzlerce maddeden müteşekkil bir 2012 Anayasası beklemiyoruz. Yüz maddeyi bile bulmayan çok derin ve esnek tabanlı deklerasyona dayanan bir metin, sadece Türkiye'ye değil aynı zamanda bölgeye ve hatta bütün bir dünyaya YENİ TARZ ANAYASA modeli oluşturacaktır.
2012 Anayasası'nda gerek "Medine Vesikası'ndan, gerek Kur'an'dan, gerek "Magna Carta Libertatum" dan gerek "Kanun-u Esasi" nin genel hususlarından, gerek, Türkiye Cumhuriyeti'nin evvelki tüm anayasalarından gerekse yazılı olmayan Birleşik Krallık / İngiltere Anayasası'ndan uzaktan yakından izler taşıyacaktır.
Türkiye Cumhuriyeti'nin yeni 2012 Anayasası dileriz ki son Anayasamız olur. Unutulmamalıdır ki, ne kadar çok madde, o kadar çok değişiklik ihtimalidir. Ne kadar genel hususlar, o kadar esnekliktir. Ülkenin teknik anlamda yönetimi yasa/kanun ve alt dizindeki hukuksal metinlerle olur. Anayasayı öncelikle terminolojik anlamda, DEVLET karşısında BİREYlerin duruşu ve ödünleşmesi olarak algılamak gerek.
Ülkemiz için aydınlık yarınlar temennisiyle esen kalınız.
Not
Bu yazı, https://www.bilgiagi.net, www.timeturk.com, http://www.bilgievreni.com, http://www.kamudanhaber.com, http://www.siyasalforum.org, http://www.gazetecanik.com, http://www.gercekgazete.web.tr, ile, Gazete Canik, Gerçek, vb. kağıt bası gazetelerde yayınlanmaktadır. Yazarın izni olmaksızın başka hiçbir yayın organında kaynak veya dipnot göstermeksizin kısmen veya tamamen alınamaz, çoğaltılamaz.
