Anayasa Değişikliğinde Referanduma Doğru
Anayasa değişiklik paketi, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanırsa, anayasa değişiklik paketinin tamamının veya bazı maddelerinin iptali için muhalefet partileri tarafından Anayasa Mahkemesine götürülmesi beklenmektedir.Anayasaya uygunluğun yargısal denetimi iptal davası veya itiraz yolu yapılır.
İtiraz yolu, anayasa değişikliklerinin anayasaya uygunluk denetiminde kullanılan bir yöntem değildir.
Anayasaya uygunluğun yargısal denetimi olan iptal davası da; şekil ve esas bakımından olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.
Anayasa Mahkemesi kanunların, kanun hükmünde kararnamelerin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımından uygunluğunu denetleyebilmektedir(AY.148.md).
Anayasa Mahkemesine göre, “Şekil bakımından denetim, mevzuatın Anayasa ve İçtüzükte öngörülmüş bulunan usul ve şekil kurallarına uygun biçimde yapılıp yapılmadıkları hususlarının denetimidir.” (Anayasa Mahkemesinin 18.06.1987 gün ve 87/9E.87/15/K.)
Anayasa Mahkemesine göre, “Esasla ilgili olarak yapılan uygunluk denetimi; bir kanunun, kanun hükmünde kararnamenin ya da içtüzük kuralının, Anayasa ile çelişen bir yönü olup olmadığının araştırılmasıdır. ”(Anayasa Mahkemesinin 18.06.1987 gün ve 87/9E.87/15/K.)
Anayasa değişikliklerine ilişkin yasaların esas yönünden Anayasaya aykırılığı ileri sürülerek iptalleri için dava açılamaz(AY.148.md).
Anayasa Mahkemesi, Anayasa değişikliklerini sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Anayasa değişikliklerinin şekil bakımında denetlenmesi, teklif ve oylama çoğunluğuna ve ivedilikle görüşülemeyeceği şartına uyulup uyulmadığı hususları ile sınırlıdır.
Anayasa değişiklik paketi muhalefet partilerince iptal davası yoluyla Anayasa Mahkemesi önüne götürülebilir. Ancak, Anayasa Mahkemesince anayasa değişikliklerinin iptal edilmesi pek mümkün görülmemektedir.
Anayasa değişiklik paketi, Cumhurbaşkanı tarafından onaylanırsa, referandum süreci başlayacaktır.
İktidar partisi ve muhalefet partileri, anayasa değişiklik paketine ilişkin düşüncelerini referandum sürecinde halka anlatır. Siyasal iktidarın asli kaynağı olan halk referandumda oyları ile anayasa değişiklik paketini onaylar veya reddeder.
Milli iradenin karar vereceği bir konunun yargısal denetimi ne kadar demokratik? Referanduma sunulacak bir anayasa değişiklik paketinin, muhalefet partilerince iptal davası yoluyla Anayasa Mahkemesi önüne götürülmesi, özünde demokratik ve rasyonel bir yaklaşım değildir.
Anayasa değişiklik paketinin referanduma sunulmasına muhalefet edenler, anayasa değişiklik paketinde yer alan madde sayısının çok olduğunu belirtmektedirler.
177 madde ve 16 geçici maddeden oluşan 1982 Anayasası bütün olarak referanduma sunuldu ve halk tarafından onaylandı. O zaman, anayasa değişiklik paketi de bir bütün olarak referanduma sunulabilir.
Son söz, siyasal olaylar düşüncelerimizde çelişki oluşturmasın!
