Alaycı Aklın Eleştiricisi
Amerikan seçimlerinde sona yaklaşıldı. Trump ve Clinton arasında, yürütülen tartışmalar, kişilerin birbirlerine alaycı, aşağılayıcı sözleriyle sürdü gitti
Alaycılık, bazı bireylerin ve liderlerin, ayakta kalma aracı olarak
kullandıkları bir yöntemdir.
Söylemlerin karikatürize edilmesi, aşağılanması, alaya alınarak değersizleştirilmesi çağımızın en etkili “iktidar” elde etme aracı olarak kullanılır.
Burada ifade ettiğim iktidar sözcüğü, her anlamda iktidardır.
İki aydın birbirleri ile tartışırken, kullandığı akıl, alaycı akıl ise; bu iki kişi arasında, birinin diğerini, denetime alma amacı vardır. Karşısındakini yönetme imkânını arıyordur. Tahakküme riayetin garantisi aranmaktadır.
İki kişilik bir toplumda, birinin diğerini yönetme iddiasıdır.
Bu taktik, geniş kitlelere karşı kullanılırsa, alaycı akıl bir yöntem haline gelmiş olur.
Alaycı aklın elinde kanıtlanmış teorik bir temel yoktur. Alaycı akıl diline, tahakkümün dili de diyebiliriz.
Alaycı akıl liberalizmin bir geleneğidir. Geleneği demem odur ki; alaycı akıl liberalizm ile birlikte gelişip büyümüş ve bir yöntem haline gelmiştir.
Dinlerin, ulus devlete dair söylemlerin, ideolojilerin ve hatta bazen bilimin alaycı akıl ile ele alınması liberalizmin bir yöntemidir.
Dindar birisiyle, dini alaya alarak yapılan tartışma, ulus devlet inancı yüksek(milli) olan birinin, devlet inancını alaya alarak yapılan bir tartışma, ideolojik bir yapısı olan birisinin, ideolojisine karşı alaycı tartışma, hep bir fikrin diğer fikre egemen olma çabasıdır.
Bu tür tartışma ya da bir fikrin egemen kılınması savaşına, iktidar kavgası demek gerekir.
Alaycı Akıl, algı yönetimi denilen psikolojik savaşın da, kullanışlı bir aracıdır.
Bazen pratik akıl ile alaycı akıl birbirine karıştırılır. Pratik aklın isteyerek veya istemeyerek alaycı aklın bir aracı olduğunu bilmeliyiz.
Alaycı akıl minör konular ürerinde durmayı ister. Majör meselelerden kaçar.
Alaycı akıl teorik düzeyde benimsediğini, pratik düzeyde inkâr eder. Bu durum liberallerin ahlak ile ilişkisinde kendini gösterir. Liberalizmin rasyonalite arayışında genel ahlak yok sayılır.
Alaycı aklın tek korkusu; onun alaycılığının karşısına ahlakın çıkmasıdır. Alaycı aklın tek ciddi olduğu yer; ahlakla karşılaştığı yerdir.
Bülent Esinoğlu
bulentesinoglu@gmail.com
