AB Uyumunda TC KOBİ, Dernek ve Vakıfları
Yeni bin yılda AB üyeliği sürecinde Türkiye’de hızlı gelişmeler olmaktadır. Bunun için AB yolunda Türkiye’de KOBİ-dernek-vakıf mevzuatı ile muhasebe ve maliyesi konularında inkılap düzeyinde değişiklik olmuştur. Kâr amacı gütmeyen kuruluşlar ile plâtform da dernek ve vakıf statüsüne getirilmiştir. Türkiye Cumhuriyetinin AB’ üyelik sürecinde yeni KOBİ, dernek ve vakıf mevzuatı maliyesi ve muhasebesine ilişkin çalışmamıza yararlı olması umuduyla başlamak istiyorum.
Çağı yakalamak için dernek ve vakıflar ile bunların dışındaki kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, Plâtform ve KOBİ'lerin sivil toplum ve gönüllü kuruluşların yönetişimde etkinliğine zemin ve kolaylık sağlanmalıdır. Çünkü Hizmet sektörü başta olmak üzere KOBİ’ler ile dernek ve vakıfların başını çektiği sivil toplum ve gönüllü inisiyatif girişimi önde olursa daha hızlı gelişme ve kalkınma sağlanacağı tespit edilmiştir.[1]
Devletçilikten çok bireysel ve gönüllü inisiyatifin gerekli ve zorunlu olduğunun iyice anlaşıldığı günümüzde, demokratik ülkelerde bir çok kamu hizmet ve görevinin bile vakıf ve derneklerin başını çektiği STK ve KOBİ’ler tarafından yerine getirildiğini unutmamak gerekir.
İster gelişmiş olsun ister gelişmekte olsun, ülkelerin ekonomik yapıları incelendiğinde Küçük ve Orta Boy İşletmelerin (KOBİ) ekonomik göstergelerde ve hızlı kalkınmada önemli bir paya sahip olduğu görülmektedir. KOBİ'ler ile Dernek, kulüp, vakıf ve işletmeleri ülkenin sosyo-ekonomik temel taşını oluşturan hızlı ve dinamik kuruluşlardır. Bu kuruluşların önemini kavrayan TC ve AB ülkeleri onlara gereken desteği vermektedirler. Tüm Türk dünyasının bu destek politikasına tez ihtiyacı vardır.
Çünkü Dernek ve Vakıflar ile KOBİ,ler sivil toplumun en önemli unsurlarındandır. Sivil toplum, kendine özgü gelişme dinamiğine sahip, kurumsallaşmış karar alma ve uyuşmazlık çözme yapısı bulunan, devletten bağımsız bir toplumsal alanı ifade etmektedir.[2]
Bilindiği gibi, dünyada çağdaş sosyal devlet anlayışının olmadığı dönemler de bile, tıpkı Türk-İslam atalarının sosyal nitelikteki cemiyet ve vakıflarla topluma yaptığı hizmetler gibi, çağımızda bazı vakıf ve derneklerin amacı ile çalışma ve faaliyet konuları ve işletmeleri ve topluma yaptıkları hizmetin sonucu, sanki sosyal hizmet niteliğindeki bir kamu kuruluşu ve devlet dairesi hizmeti kadar topluma yararlı olmaktadır.
Sosyo-ekonomik hayatta, sosyal hukuk devletinin müdahale etmek ve düzenlemekle görevli kabul edildiği, sivil toplum, çalışma hayatı, istihdam ve işsizlik politikası, toplumsal ve ekonomik yaşamın bir gereği olarak, özel kişiler, dernek-vakıf ve KOBİ vb tüzel kişiler, kurumlar ve devlet arasındaki karşılıklı iş ve çalışma ilişkilerinin toplumun huzuru, iş barışı, iş sağlığı ve toplumun iktisadi ve sosyal gelişmesinin bir teminatı ve ölçüsü olarak, adil ve istikrarlı bir sistem içinde yürütülmesi gerekir.
Sosyo-ekonomik hayatta yükün çoğunu ağırlıklı olarak çalışan kesim çektiğine göre; iktisadi ve sosyal kararların alınmasında, bu kesimin ve dernek- vakıf veya sendika vs örgütleri ile KOBİ’lerin istekleri de göz önüne alınıp uyulmazsa; sosyal dengenin sarsılmaması mümkün değildir. Üretimde önemli rolü olan üreten insanların, külfete katlandığı kadar nimetin bölüşülmesiyle ilgili kararlarda da etkinliklerinin artırılması, bu sosyal dengenin sağlanabilmesi için artık bir ön şart olarak kabul edilmek zorundadır. Özellikle gerçek demokrasilerde, TC ve AB’de ve Türk dünyasında bu çok önemli bir husus olarak kabul edilmelidir.[3]
Sivil toplumun varlığından söz edebilmek için sivil toplum örgütlerinin devletin vesayeti altında olmaması, kendi yapılanmaları ve faaliyetleri hakkında kendilerinin karar verebilmesi ve devlet politikasının gidişatını baskı unsuru ve grubu vs olarak belirleyebilmesi veya etkileyebilmesi gerekir. Sivil toplum örgütlerinin en önemli işlevleri ise, siyasi iktidara derinden nüfuz etmek, siyasi iktidarı parçalayarak adem-i merkezi hale getirmek ve despotizme karşı güvence oluşturmaktır.[4]
Siyaset biliminde, aynı zamanda siyasal bir baskı gurubu ve aracı olarak kabul edilen KOBİ, Dernek, Kulüp, Platform ve Vakıflar, yasal çerçevede tüzel kişilikleri ile, güçlü bir küçük toplum ve devlet örneği gibi çalışırlar.[5] Bu nedenle AB’ye girme aşamasındaki TC KOBİ, Dernek, ve Vakıflar mevzuatı, maliye ve muhasebesindeki AB’ye ve müktesebatına uyum yenilik ve değişikliklerinin kolayca bulunup takip edilmesi ve yapılacak açıklamalardan ve mesleki tecrübelerden de istifade edilmesi gayesiyle ilgililere yapılan çalışmaları arz etmeyi çok yararlı bir görev bilerek gerekli ortam hazırlanmalıdır.
Dernek ve vakıflar ile bunların dışındaki kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, Plâtform ve KOBİ'ler ile ilgilenen herkesin elinde bu konudaki mevzuat, maliye ve muhasebe bilgi ve pratiklerinin derli toplu bilimsel veri halinde bir temel başvuru çalışması olarak bulunmasına ve ilgilenen herkesin bu konuda her zaman ihtiyaç duyacakları tüm temel mevzuat, maliye ve muhasebe bilgi ve pratiklerinin güvenilir ve sağlıklı metinleri ile gerekli açıklamalarını bir arada bulabilmelerine imkan hazırlamak idealinde olmalıyız.
Çünkü Dernek ve vakıflar ile bunların dışındaki kâr amacı gütmeyen kuruluşlar, Plâtform ve KOBİ'ler çağdaşlaşma ve kalkınmanın adeta lokomotifliğini üstlendiği AB müktesebatında tespit ve kabul edilmiştir. Bunlardan KOBİ'ler Avrupa'da istihdamın %70'ini sağlamaları nedeniyle en fazla iş imkânı yaratan hızlı ve dinamik kurumlar olarak görülmektedir. Bu amaçla KOBİ’lere, Sivil inisiyatife ve gönüllülük anlayışına katkıda bulunmak dileğiyle başta Türk dünyası olmak üzere tüm insanlığa ve kamu oyuna yararlı bir çalışma hazırlayarak sunmak gerekmektedir.
Bununla birlikte bilindiği gibi; Türkiye’de olduğu gibi AB’de de yasa sayısı oldukça fazladır. Aynı numaralı yasalar bile vardır. Yasalarda ve uygulamada yapılan değişiklikleri ve yeni yasal düzenlemeleri izlemek kolay olmamaktadır. Bu yüzden ilgililere kolaylık ve hizmet olsun diye öğrenim, meslek ve uygulamalara ilişkin çalışmayı ve eserleri yapmakla sahasındaki görülen boşluk da doldurulmalıdır.
Elde ettiğimiz bilgilerin ışığında KOBİ'leri şöyle tanımlamak mümkündür: KOBİ, 1-200 arasında işçi çalıştıran, büyük oranda sermayesi bulunmayan, kapsadığı alan sınırlı olan fakat dinamik işletmelerdir. Sonuç itibariyle, topluluk ülkelerinde temelde istihdamın genişlemesi küçük işyerlerinde istihdamın artması yoluyla tez ortaya çıkmaktadır. Türkiye'de Avrupa Birliğine uyum sürecini geliştirmek amacıyla sosyal, siyasi ve ekonomik alanda önemli çalışmalar yapılması gerekmektedir. Bunun Türk Dünyasına örnek olması da önemini daha da artırmaktadır.
Çünkü ekonomik başarı sağlandığı takdirde AB'ye uyum süreci daha da hızlanıp kolaylaşacaktır. Türkiye'deki ekonomik yapıda da KOBİ'lerin ekonominin temel yapı taşları olduğu görülmektedir.
Türkiye'de KOBİ'lere yönelik finansman; teknoloji AR-GE desteklerinin arttırılmasıyla Avrupa Birliği entegrasyonu sağlanabilir. Avrupa Birliği ile uyum sürecinde KOBİ'lerin en önemli sorunlarından biri de yeterince girişimcilik ve yöneticilik ruhunun olmayışıdır. Türkiye'de KOBİ'lere etkin yönetici yetiştirmek için çalışmalara hız kazandırmak gerekir. Örneğin KOSGEB bünyesinde yönetici geliştirme merkezi oluşturmakla bu sorun çözülebilir. Bundan dolayıdır ki Türkiye'nin Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecinin hızlandırılması ve bir an önce gerçekleştirilmesi için Türkiye'deki KOBİ'lerin de Avrupa Birliği ile bütünleşme sürecinin hızlandırılması ve bir an önce gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Bunun için Türkiye'deki KOBİ'lerin Avrupa Birliği KOBİ'leri ile rekabet edebilecek bir yapıya kavuşturulması büyük önem taşımaktadır.
[1] ТОКТОБАЕВ Б.Т., УЧАР Б., СЕЛПИЕВА Нургул, Кыргызстан Реформалоонун Учурдагы Укуктук Негиздери, Маселелери, Алардын Чечилиши Жана Актуалдуу Түрк Дүйнөсүнүн Маселелерине Таасири, 6- Ел аралык Түрк дүйнөсү конгросу, Джалалабад КР.,2008; Sivil Ve Özel Girişimin Türk Dünyası Güncel Sorunlarının Çözümüne Katkısı, 6. UA Türk Dünyası Kongresi, 2008 Calalabat KC.
[2] ERDOĞAN Mustafa, Liberal Toplum Liberal Siyaset, s. 206. Liberte Y., 1988
[3] UÇAR Bilal, 1983-1991 TC HÜKÜMETLERİNİN ÇALIŞMA HAYATI - İSTİHDAM VE İŞSİZLİK POLİTİKASI VE İCRAATI ISBN 975-8158-05-8 1991 İstanbul Üniversitesi Master Tezi 230 sayfa 16x24 cm, Ankara, KASIM 2006 ZY GÜVEN Zülfikar Yayıncılık; (ANAP HÜKÜMETLERİNDE) ÇAĞ ATLARKEN ISBN 975-8158-01-5 İsmiyle Master Tezi yayınlandı 1. Baskı 200 sayfa. Ankara,1998 Ocak. ZY GÜVEN Zülfikar Yayıncılık; Түрк Дүйнөсү Өнугүүсүнө Уюм, Фонд, Кичи Жана Орто Ишкана Таасири, Кыргыз Р. Чүй Университети- TC TICA, 2009 - Жыл Бишкек, Кыргызстан.(baskı aşamasında)
[4] TAYLOR C., Modes of Civil Society, Public Culture, 3/1, s.111. 1990
[5] UÇAR Bilal vd, Yeni Dernekler Mevzuatı; Yeni Dernekler Kanunu ve İlgili Mevzuat; Dernek – Vakıf Mevzuatı; Açıklamalı, Gerekçeli, ilgili Mahkeme Kararları ve Tüm Hükümleriyle DERNEKLER HUKUKU; Dernek-Kulüp- Vakıf İle KOBİ Vb İşletmesi Maliye Muhasebe Vergisi, Adalet Ankara.
